Баш
Рус
Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. I том. 698 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
НИКАК
НИКАК II частица; прост. (кажется, как будто) әллә, ахырыһы, буғай; ты заболел никак? һин әллә ауырып киттең?
НИКАКОЙ, -ая, -ое мест. 1. (ни один) һис тә, һис бер, (һис) бер ниндәй (ҙә), һис бер төрлө, бер төрлө лә; нет никакого сомнения бер ниндәй ҙә шик юҡ; он никакой не врач ул һис тә врач түгел 2. в знач. прил.; разг. (плохой) бер нәмәгә яраҡһыҙ, бер нигә лә ярамай торған, насар, эшкинмәгән; шахматист он никакой ул бер нәмәгә яраҡһыҙ шахматсы ♦ без никаких!; и (больше) никаких! әйткән-бөткән!, бөттө-кит-те!; никакой не һис тә түгел; никаких гвоздей см. гвоздь
НИКЕЛЕВЫЙ, -ая, -ое никель ...ы; никелевая руда никель мәғдәне
НИКЕЛИН м никелин (1. мин. никелле ҡыҙыл колчедан 2. баҡыр, никель һәм марганец иретмәһе )
НИКЕЛИРОВАНИЕ с см. никелировать
НИКЕЛИРОВАННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от никелировать 2. прил. никелле, никель йүгертелгән (ялатылған); никелированные ложки никель йүгертелгән ҡалаҡтар
НИКЕЛИРОВАТЬ сов., несов. что никелләү, никель йүгертеү (ялатыу); никелировать детали деталдәрҙе никелләү
НИКЕЛИРОВАТЬСЯ несов. страд. от никелировать
НИКЕЛИРОВКА ж см. никелировать
НИКЕЛИРОВОЧНЫЙ, -ая, -ое никелләй торған, никелләү ...ы; никелировочные работы никелләү эштәре
НИКЕЛЬ м никель (химик элемент, металл )
нИклый, -ая, -ое разг. һулыған, һалынған, шиңгән; никлая трава шиңгән үлән
НИКНУТЬ несов. 1. һалыныу, шиңеү, шиңеп һалынып төшөү, һулыу, бөгөлөү; трава никнет үлән һулый 2. перен. кәмеү, бөтә (кәмей) барыу; свет никнет яҡтылыҡ кәмей бара
НИКОГДА нареч. һис бер ваҡытта ла, (һис) бер ҡасан да; он никогда больше не приедет ул башҡа бер ҡасан да килмәйәсәк ♦ как никогда бер ваҡытта ла булмағандай
НИКОЙ: никоим образом (һис) бер нисек тә, бер нисек итеп тә, һис бер хәлдә лә
НИКОТИН м никотин (тәмәкеләге амыулы матдә)
НИКОТИННЫЙ и НИКОТИНОВЫЙ, -ая, -ое никотин ...ы; никотинный запах никотин еҫе; никотиновая кислота никотин кислотаһы
никтО мест. 1. (ни один) бер кем дә, һис кем дә, берәү ҙә; никто не приходил бер кем дә килмәне 2. в знач. сущ. никто м нескл.; разг. бер кем дә түгел, туған тейешле түгел; он мне никто ул минең бер кемем дә түгел
никуда нареч. бер ҡайҙа ла, бер ергә лә, һис ҡайҙа; никуда он не пойдёт ул бер ергә лә бармаясаҡ ♦ никуда не годный бер нәмәгә лә яраҡһыҙ (эшкинмәй, ярамай); никуда не годится бер нәмәгә лә ярамай
НИКУДЫШНЫЙ, -ая, -ое прост. бер нәмәгә (лә) яраҡһыҙ, насар; никудышная работа бер нәмәгә (лә) яраҡһыҙ эш
НИКЧЁМНОСТЬ ж; разг. файҙаһыҙ (кәрәкһеҙ) булыу, яраҡһыҙлыҡ; никчёмность разговоров һөйләшеү(ҙәр)ҙең файҙаһыҙ булыуы
НИКЧЁМНЫЙ, -ая, -ое разг. файҙаһыҙ, кәрәкһеҙ, яраҡһыҙ, кәрәкмәгән, кәрәге булмаған; никчёмная работа кәрәге булмаған эш
НИМАЛО нареч. һис тә, бер ҙә, аҙ ғына ла, саҡ ҡына ла; это событие нимало его не удивило был ваҡиға уны һис тә ғәжәпләндермәне
НИМБ м нимб (иконаларҙамы, антик һындарҙың башы тирәһендәге тцңәрәк нур)
НИМФА ж нимфа (грек мифологияһында тәбимәт көстәрен кәцҙәләндергән ҡатын ҡиәфәтендәге алла); речная нимфа йылға нимфаһы
НИОТКУДА нареч. бер ҡайҙан да, бер ерҙән дә, һис ҡайҙан, һис бер ерҙән; ниоткуда не жду вестей бер ерҙән дә хәбәр(ҙәр) көтмәйем
НИПОЧЁМ нареч. в знач. сказ.; разг. бер ни түгел (тормай), зарарһыҙ, зарары (зыяны) юҡ; морозы ему нипочём уның өсөн һыуыҡ бер ни түгел
НИППЕЛЬ м ниппель (металл көбәк); велосипедный ниппель велосипед ниппеле
НИППЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое ниппель ...ы; ниппельная часть радиатора радиаторҙың ниппель өлөшө
НИС... приставка см. низ...
НИСКОЛЬКО нареч. бер ҙә, һис тә; он нисколько не устал ул бер ҙә арымаған
НИСПАДАТЬ несов.; книжн. һалынып төшөү (тороу)
НИСПРОВЕРГАТЬ несов. см. ниспровергнуть
НИСПРОВЕРГАТЬСЯ несов. страд. от ниспровергать
НИСПРОВЕРГНУТЬ сов.; книжн. 1. ауҙарыу, ауҙарып (түбән) төшөрөү; ниспровергнуть статую статуяны ауҙарыу 2. перен. (свергнуть) власть башынан төшөрөү, ҡолатыу, абруйын төшөрөү; ниспровергнуть реакционеров реакционерҙарҙы ҡолатыу
НИСТАГМ м; мед. нистагм (кцҙ алмаһының бер яҡтан икенсе яҡҡа йыш - йыш ихтыярһыҙ хәрәкәт итеце)
НИСХОДЯЩИЙ, -ая, -ее 1. прич. от нисходить 2. прил. (ҙурҙан бәләкәйгә табан) кәмеп барған, төшә (түбәнәйә) барыусы ♦ нисходящее ударение лингв. түбәнәйә барыусы баҫым
698
НИКАК II частица; прост. (кажется, как будто) әллә, ахырыһы, буғай; ты заболел никак? һин әллә ауырып киттең?
НИКАКОЙ, -ая, -ое мест. 1. (ни один) һис тә, һис бер, (һис) бер ниндәй (ҙә), һис бер төрлө, бер төрлө лә; нет никакого сомнения бер ниндәй ҙә шик юҡ; он никакой не врач ул һис тә врач түгел 2. в знач. прил.; разг. (плохой) бер нәмәгә яраҡһыҙ, бер нигә лә ярамай торған, насар, эшкинмәгән; шахматист он никакой ул бер нәмәгә яраҡһыҙ шахматсы ♦ без никаких!; и (больше) никаких! әйткән-бөткән!, бөттө-кит-те!; никакой не һис тә түгел; никаких гвоздей см. гвоздь
НИКЕЛЕВЫЙ, -ая, -ое никель ...ы; никелевая руда никель мәғдәне
НИКЕЛИН м никелин (1. мин. никелле ҡыҙыл колчедан 2. баҡыр, никель һәм марганец иретмәһе )
НИКЕЛИРОВАНИЕ с см. никелировать
НИКЕЛИРОВАННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от никелировать 2. прил. никелле, никель йүгертелгән (ялатылған); никелированные ложки никель йүгертелгән ҡалаҡтар
НИКЕЛИРОВАТЬ сов., несов. что никелләү, никель йүгертеү (ялатыу); никелировать детали деталдәрҙе никелләү
НИКЕЛИРОВАТЬСЯ несов. страд. от никелировать
НИКЕЛИРОВКА ж см. никелировать
НИКЕЛИРОВОЧНЫЙ, -ая, -ое никелләй торған, никелләү ...ы; никелировочные работы никелләү эштәре
НИКЕЛЬ м никель (химик элемент, металл )
нИклый, -ая, -ое разг. һулыған, һалынған, шиңгән; никлая трава шиңгән үлән
НИКНУТЬ несов. 1. һалыныу, шиңеү, шиңеп һалынып төшөү, һулыу, бөгөлөү; трава никнет үлән һулый 2. перен. кәмеү, бөтә (кәмей) барыу; свет никнет яҡтылыҡ кәмей бара
НИКОГДА нареч. һис бер ваҡытта ла, (һис) бер ҡасан да; он никогда больше не приедет ул башҡа бер ҡасан да килмәйәсәк ♦ как никогда бер ваҡытта ла булмағандай
НИКОЙ: никоим образом (һис) бер нисек тә, бер нисек итеп тә, һис бер хәлдә лә
НИКОТИН м никотин (тәмәкеләге амыулы матдә)
НИКОТИННЫЙ и НИКОТИНОВЫЙ, -ая, -ое никотин ...ы; никотинный запах никотин еҫе; никотиновая кислота никотин кислотаһы
никтО мест. 1. (ни один) бер кем дә, һис кем дә, берәү ҙә; никто не приходил бер кем дә килмәне 2. в знач. сущ. никто м нескл.; разг. бер кем дә түгел, туған тейешле түгел; он мне никто ул минең бер кемем дә түгел
никуда нареч. бер ҡайҙа ла, бер ергә лә, һис ҡайҙа; никуда он не пойдёт ул бер ергә лә бармаясаҡ ♦ никуда не годный бер нәмәгә лә яраҡһыҙ (эшкинмәй, ярамай); никуда не годится бер нәмәгә лә ярамай
НИКУДЫШНЫЙ, -ая, -ое прост. бер нәмәгә (лә) яраҡһыҙ, насар; никудышная работа бер нәмәгә (лә) яраҡһыҙ эш
НИКЧЁМНОСТЬ ж; разг. файҙаһыҙ (кәрәкһеҙ) булыу, яраҡһыҙлыҡ; никчёмность разговоров һөйләшеү(ҙәр)ҙең файҙаһыҙ булыуы
НИКЧЁМНЫЙ, -ая, -ое разг. файҙаһыҙ, кәрәкһеҙ, яраҡһыҙ, кәрәкмәгән, кәрәге булмаған; никчёмная работа кәрәге булмаған эш
НИМАЛО нареч. һис тә, бер ҙә, аҙ ғына ла, саҡ ҡына ла; это событие нимало его не удивило был ваҡиға уны һис тә ғәжәпләндермәне
НИМБ м нимб (иконаларҙамы, антик һындарҙың башы тирәһендәге тцңәрәк нур)
НИМФА ж нимфа (грек мифологияһында тәбимәт көстәрен кәцҙәләндергән ҡатын ҡиәфәтендәге алла); речная нимфа йылға нимфаһы
НИОТКУДА нареч. бер ҡайҙан да, бер ерҙән дә, һис ҡайҙан, һис бер ерҙән; ниоткуда не жду вестей бер ерҙән дә хәбәр(ҙәр) көтмәйем
НИПОЧЁМ нареч. в знач. сказ.; разг. бер ни түгел (тормай), зарарһыҙ, зарары (зыяны) юҡ; морозы ему нипочём уның өсөн һыуыҡ бер ни түгел
НИППЕЛЬ м ниппель (металл көбәк); велосипедный ниппель велосипед ниппеле
НИППЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое ниппель ...ы; ниппельная часть радиатора радиаторҙың ниппель өлөшө
НИС... приставка см. низ...
НИСКОЛЬКО нареч. бер ҙә, һис тә; он нисколько не устал ул бер ҙә арымаған
НИСПАДАТЬ несов.; книжн. һалынып төшөү (тороу)
НИСПРОВЕРГАТЬ несов. см. ниспровергнуть
НИСПРОВЕРГАТЬСЯ несов. страд. от ниспровергать
НИСПРОВЕРГНУТЬ сов.; книжн. 1. ауҙарыу, ауҙарып (түбән) төшөрөү; ниспровергнуть статую статуяны ауҙарыу 2. перен. (свергнуть) власть башынан төшөрөү, ҡолатыу, абруйын төшөрөү; ниспровергнуть реакционеров реакционерҙарҙы ҡолатыу
НИСТАГМ м; мед. нистагм (кцҙ алмаһының бер яҡтан икенсе яҡҡа йыш - йыш ихтыярһыҙ хәрәкәт итеце)
НИСХОДЯЩИЙ, -ая, -ее 1. прич. от нисходить 2. прил. (ҙурҙан бәләкәйгә табан) кәмеп барған, төшә (түбәнәйә) барыусы ♦ нисходящее ударение лингв. түбәнәйә барыусы баҫым
698