Баш
Рус
Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. I том. 767 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
ОСИНОВЫЙ
ОСВОБОДИТЕЛЬ м азат итеүсе, ҡотҡарыусы
ОСВОБОДИТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое азатлыҡ ...ы, ирек ...ы; освободительное движение азатлыҡ хәрәкәте
ОСВОБОДИТЬ сов. 1. кого-что (сделать свободным) азат итеү, иреккә сығарыу, ҡотҡарыу; освободить людей от рабства халыҡты ҡоллоҡтан ҡотҡарыу 2. кого-что (высвободить) ысҡындырыу; освободить зверя от пут йәнлекте сынйырҙан ысҡындырыу 3. от чего (избавить) азат итеү, ҡотҡарыу, бушатыу; освободить от дежурства дежурлыҡтан азат итеү 4. кого (снять с должности) сығарыу, алыу, бушатыу 5. что (сделать пустым) бушатыу; освободить банку из-под варенья ҡайнатманан банканы бушатыу 6. что; перен. (сделать свободным с какой-л. целью) (ваҡытты) буш итеү, буш ваҡыт ҡалдырыу
ОСВОБОДИТЬСЯ сов. 1. (стать свободным ) азат булыу, иреккә сығыу, ҡотолоу, ирекле булыу; освободиться из плена әсирлектән ҡотолоу 2. (высвободиться) ысҡыныу 3. (избавиться от чего-л. нежелательного) бушау, арыныу, ҡотолоу 4. (стать незанятым) бушау; место освободилось урын бушаны
ОСВОБОЖДАТЬ несов. см. освободить
ОСВОБОЖДАТЬСЯ несов. 1. см. освободиться 2. страд. от освобождать
ОСВОБОЖДЕНИЕ с см. освободить, освободиться; освобождение рабочего класса эшсе синыфын азат итеү
ОСВОЕНИЕ с см. освоить; освоение целины сиҙәм үҙләштереү; освоение новой техники яңы техниканы үҙләштереү
ОСВОИТЬ сов. что үҙләштереү, эйә булыу; освоить новую профессию яңы һөнәр үҙләштереү
ОСВОИТЬСЯ сов. эйәләшеү, үҙләшеү, күнегеү, күнегеп китеү, өйрәнеү; быстро освоиться в детском саду балалар баҡсаһына тиҙ эйәләшеү 2. с чем (постичь, усвоить что-л.) үҙләштереү, төшөнөү, үҙләштереп (төшөнөп) алыу
ОСВЯТИТЬ сов. что; церк. изгеләндереү, изге итеү, изгегә һанау
ОСВЯЩАТЬ несов. см. освятить
ОСВЯЩЕНИЕ с см. освятить — освящать
ОСЕВОЙ, -ая, -ое күсәр ...ы; осевая линия күсәр һыҙығы
ОСЕДАТЬ несов. см. осесть
ОСЕДЛАТЬ сов. 1. кого эйәрләү; оседлать коней аттарҙы эйәрләү 2. кого-что; разг. (сесть верхом) атланып ултырыу; оседлать стул ултырғысҡа атланып ултырыу 3. кого-что; перен., разг. (подчинить себе) елкәһенә ултырыу, буйһондороу
оседлость ж ултыраҡлылыҡ, ултыраҡ тормош
ОСЁДЛЫВАТЬ несов. см. оседлать
осЕдлый, -ая, -ое ултыраҡ; оседлые племена ултыраҡ ҡәбиләләр
ОСЕКАТЬСЯ несов. см. осечься
ОСЁЛ м; прям., перен. ишәк
оселОк м 1. (точильный камень) беләү, ҡайраҡ 2. спец. һынау ташы (ҡиммәтле металдарҙы )
ОСЕМЕНЕНИЕ с см. осеменить — осеменять; искусственное осеменение животных хайуандарҙы яһалма аталандырыу 2. биол. аталаныу, аталандырыу
ОСЕМЕНИТЬ сов. кого-что; спец. яһалма аталандырыу
ОСЕМЕНЯТЬ несов. см. осеменить
ОСЕНИТЬ сов. кого ҡапыл башҡа (аҡылға) килеү, иҫенә килеү (төшөү); его осенила блестящая идея ҡапыл уның башына бик шәп идея килде
ОСЕННИЙ, -яя, -ее көҙгө; осенние цветы көҙгө сәскәләр
Осень ж көҙ
Осенью нареч. көҙөн, көҙ көнө, көҙлөктә
ОСЕНЯТЬ несов. см. осенить
осЕсть сов. 1. сүгеү, ултырыу, баҫылыу; дом осел өй баҫылған 2. (о человеке или животном ) ултырыу, ултыра төшөү, сүгеү 3. ҡаплау, ҡуныу, ултырыу; пыль осела туҙан ҡунған 4. (выделиться из раствора в виде осадка) ултырыу 5. (поселиться) ултыраҡ тормошҡа күсеү, ултыраҡланыу
ОСЕТИНСКИЙ, -ая, -ое осетин(дар) ...ы, Осетия ...ы; осетинский язык осетин теле
ОСЕТИНЫ мн. осетиндар, осетин халҡы // ед. осетин м осетин ир-аты; осетинка ж осетин ҡатын-ҡыҙы
ОСЁТР м бикре
ОСЕТРИНА ж бикре ите
ОСЕТРОВЫЙ, -ая, -ое 1. бикре ...ы; осетровая икра бикре ыуылдырығы 2. в знач. сущ. осетровые мн.; зоол. бикре һымаҡтар
осЕчка ж 1. атылмай ҡалыу, осечка; ружьё дало осечку мылтыҡ атылмай ҡалды (осечка бирҙе) 2. перен., разг. (неудача) уңышһыҙлыҡ, эш барып сыҡмау, кире һөҙөмтә
осЕчься сов. 1. перен., разг. (потерпеть неудачу) абыныу, уңышһыҙлыҡҡа осрау 2. (запнуться ) тотлоғоп ҡалыу, һөйләүҙән ҡапыл туҡтау
ОСИЛИВАТЬ несов. см. осилить
ОСИЛИТЬ сов. кого-что; прям., перен. еңеү, еңеп сығыу, йырып сығыу; врагу нас не осилить дошман беҙҙе еңеп сыға алмаясаҡ; осилить волнение тулҡынланыуҙы еңеү; осилить английский язык инглиз телен йырып сығыу
ОСИНА ж уҫаҡ
ОСИННИК м уҫаҡлыҡ, уҫаҡ урманы
ОСИНОВЫЙ, -ая, -ое 1. уҫаҡ ...ы; осиновый лист уҫаҡ япрағы 2. уҫаҡ ...ы, уҫаҡтан эшләнгән
767
ОСВОБОДИТЕЛЬ м азат итеүсе, ҡотҡарыусы
ОСВОБОДИТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое азатлыҡ ...ы, ирек ...ы; освободительное движение азатлыҡ хәрәкәте
ОСВОБОДИТЬ сов. 1. кого-что (сделать свободным) азат итеү, иреккә сығарыу, ҡотҡарыу; освободить людей от рабства халыҡты ҡоллоҡтан ҡотҡарыу 2. кого-что (высвободить) ысҡындырыу; освободить зверя от пут йәнлекте сынйырҙан ысҡындырыу 3. от чего (избавить) азат итеү, ҡотҡарыу, бушатыу; освободить от дежурства дежурлыҡтан азат итеү 4. кого (снять с должности) сығарыу, алыу, бушатыу 5. что (сделать пустым) бушатыу; освободить банку из-под варенья ҡайнатманан банканы бушатыу 6. что; перен. (сделать свободным с какой-л. целью) (ваҡытты) буш итеү, буш ваҡыт ҡалдырыу
ОСВОБОДИТЬСЯ сов. 1. (стать свободным ) азат булыу, иреккә сығыу, ҡотолоу, ирекле булыу; освободиться из плена әсирлектән ҡотолоу 2. (высвободиться) ысҡыныу 3. (избавиться от чего-л. нежелательного) бушау, арыныу, ҡотолоу 4. (стать незанятым) бушау; место освободилось урын бушаны
ОСВОБОЖДАТЬ несов. см. освободить
ОСВОБОЖДАТЬСЯ несов. 1. см. освободиться 2. страд. от освобождать
ОСВОБОЖДЕНИЕ с см. освободить, освободиться; освобождение рабочего класса эшсе синыфын азат итеү
ОСВОЕНИЕ с см. освоить; освоение целины сиҙәм үҙләштереү; освоение новой техники яңы техниканы үҙләштереү
ОСВОИТЬ сов. что үҙләштереү, эйә булыу; освоить новую профессию яңы һөнәр үҙләштереү
ОСВОИТЬСЯ сов. эйәләшеү, үҙләшеү, күнегеү, күнегеп китеү, өйрәнеү; быстро освоиться в детском саду балалар баҡсаһына тиҙ эйәләшеү 2. с чем (постичь, усвоить что-л.) үҙләштереү, төшөнөү, үҙләштереп (төшөнөп) алыу
ОСВЯТИТЬ сов. что; церк. изгеләндереү, изге итеү, изгегә һанау
ОСВЯЩАТЬ несов. см. освятить
ОСВЯЩЕНИЕ с см. освятить — освящать
ОСЕВОЙ, -ая, -ое күсәр ...ы; осевая линия күсәр һыҙығы
ОСЕДАТЬ несов. см. осесть
ОСЕДЛАТЬ сов. 1. кого эйәрләү; оседлать коней аттарҙы эйәрләү 2. кого-что; разг. (сесть верхом) атланып ултырыу; оседлать стул ултырғысҡа атланып ултырыу 3. кого-что; перен., разг. (подчинить себе) елкәһенә ултырыу, буйһондороу
оседлость ж ултыраҡлылыҡ, ултыраҡ тормош
ОСЁДЛЫВАТЬ несов. см. оседлать
осЕдлый, -ая, -ое ултыраҡ; оседлые племена ултыраҡ ҡәбиләләр
ОСЕКАТЬСЯ несов. см. осечься
ОСЁЛ м; прям., перен. ишәк
оселОк м 1. (точильный камень) беләү, ҡайраҡ 2. спец. һынау ташы (ҡиммәтле металдарҙы )
ОСЕМЕНЕНИЕ с см. осеменить — осеменять; искусственное осеменение животных хайуандарҙы яһалма аталандырыу 2. биол. аталаныу, аталандырыу
ОСЕМЕНИТЬ сов. кого-что; спец. яһалма аталандырыу
ОСЕМЕНЯТЬ несов. см. осеменить
ОСЕНИТЬ сов. кого ҡапыл башҡа (аҡылға) килеү, иҫенә килеү (төшөү); его осенила блестящая идея ҡапыл уның башына бик шәп идея килде
ОСЕННИЙ, -яя, -ее көҙгө; осенние цветы көҙгө сәскәләр
Осень ж көҙ
Осенью нареч. көҙөн, көҙ көнө, көҙлөктә
ОСЕНЯТЬ несов. см. осенить
осЕсть сов. 1. сүгеү, ултырыу, баҫылыу; дом осел өй баҫылған 2. (о человеке или животном ) ултырыу, ултыра төшөү, сүгеү 3. ҡаплау, ҡуныу, ултырыу; пыль осела туҙан ҡунған 4. (выделиться из раствора в виде осадка) ултырыу 5. (поселиться) ултыраҡ тормошҡа күсеү, ултыраҡланыу
ОСЕТИНСКИЙ, -ая, -ое осетин(дар) ...ы, Осетия ...ы; осетинский язык осетин теле
ОСЕТИНЫ мн. осетиндар, осетин халҡы // ед. осетин м осетин ир-аты; осетинка ж осетин ҡатын-ҡыҙы
ОСЁТР м бикре
ОСЕТРИНА ж бикре ите
ОСЕТРОВЫЙ, -ая, -ое 1. бикре ...ы; осетровая икра бикре ыуылдырығы 2. в знач. сущ. осетровые мн.; зоол. бикре һымаҡтар
осЕчка ж 1. атылмай ҡалыу, осечка; ружьё дало осечку мылтыҡ атылмай ҡалды (осечка бирҙе) 2. перен., разг. (неудача) уңышһыҙлыҡ, эш барып сыҡмау, кире һөҙөмтә
осЕчься сов. 1. перен., разг. (потерпеть неудачу) абыныу, уңышһыҙлыҡҡа осрау 2. (запнуться ) тотлоғоп ҡалыу, һөйләүҙән ҡапыл туҡтау
ОСИЛИВАТЬ несов. см. осилить
ОСИЛИТЬ сов. кого-что; прям., перен. еңеү, еңеп сығыу, йырып сығыу; врагу нас не осилить дошман беҙҙе еңеп сыға алмаясаҡ; осилить волнение тулҡынланыуҙы еңеү; осилить английский язык инглиз телен йырып сығыу
ОСИНА ж уҫаҡ
ОСИННИК м уҫаҡлыҡ, уҫаҡ урманы
ОСИНОВЫЙ, -ая, -ое 1. уҫаҡ ...ы; осиновый лист уҫаҡ япрағы 2. уҫаҡ ...ы, уҫаҡтан эшләнгән
767