Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. II том. 202 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
ПРОДЁРНУТЬ
ПРОДЁРНУТЬ сов.; разг. 1. что (продеть) үткәреү, һаплау, кейҙереү 2. кого-что; перен. (подвергнуть критике) эләктереү, тәнҡитләү; продёрнуть в газете гәзиттә эләктереү
продЕть сов. что үткәреү, һаплау, шешләү; продеть нитку в иголку энәгә еп һаплау
продеться сов. үткәрелеү, һапланылыу, күҙләнеү
ПРОДЕШЕВИТЬ сов. что и без доп.; разг. бик арзан (осһоҙ) һатып ебәреү
ПРОДИКТОВАТЬ сов. что 1. әйтеп яҙҙырыу, әйтеп тороу; продиктовать письмо әйтеп хат яҙҙырыу 2. перен. үҙенекенсә эшләтеү, көсләп тағыу; продиктовать свои условия үҙ шарттарын көсләп тағыу
ПРОДИРАТЬ несов. см. продрать
ПРОДИРАТЬСЯ несов. 1. см. продраться 2. страд. от продирать
ПРОДЛЕВАТЬ несов. см. продлить
ПРОДЛЕНИЕ с см. продлить; продление рабочего дня эш көнөн оҙонайтыу
ПРОДЛИТЬ сов. что оҙайтыу, һуҙыу, оҙонайтыу; продлить отпуск ялды оҙайтыу
ПРОДЛИТЬСЯ сов. оҙайыу, һуҙылыу, оҙаҡҡа барыу; болезнь долго не продлится сир оҙаҡҡа бармаҫ
ПРОДНАЛОГ м; ист. аҙыҡ һалымы (Рәсәйҙә нэп осоронда крәҫтиән хужалыҡтарына аҙыҡ развёрсткаһы урынына һалынған әйберләтә һалым)
ПРОДОВОЛЬСТВЕННЫЙ, -ая, -ое аҙыҡ ...ы, аҙыҡ-түлек ...ы; продовольственный магазин аҙыҡ-түлек магазины; продовольственный фонд аҙыҡ фонды
ПРОДОВОЛЬСТВИЕ с аҙыҡ-түлек, ашамлыҡ, аҙыҡ; доставка продовольствия аҙыҡ-түлек ташыу; накапливать продовольствие аҙыҡ туплау
ПРОДОЛБИТЬ сов. что (үтә) тишеү, соҡоп тишеү; продолбить дыру тишек тишеү
ПРОДОЛГОВАТОСТЬ ж оҙонса булыу, оҙонсалыҡ
ПРОДОЛГОВАТЫЙ, -ая, -ое оҙонса; продолговатое лицо оҙонса бит
ПРОДОЛЖАТЕЛЬ м и ПРОДОЛЖАТЕЛЬНИЦА ж дауам иттереүсе, дауам итеүсе
ПРОДОЛЖАТЬ несов. 1. что и с неопр. дауам итеү, дауам иттереү; продолжать работать эшләүҙе дауам итеү 2. см. продолжить 1
ПРОДОЛЖАТЬСЯ несов.; в разн. знач. һуҙылыу, дауам итеү, барыу, бара биреү; тишина продолжалась недолго тынлыҡ оҙаҡҡа һуҙылманы; тропинка продолжается берләм юл һуҙыла
ПРОДОЛЖЕНИЕ с 1. см. продолжить — продолжать, продолжиться — продолжаться; продолжение разговора һөйләшеүҙе дауам итеү 2. дауам, һуҙым; продолжение романа роман
дың дауамы ♦ в продолжение чего; в знач. предлога дауамында, буйына
ПРОДОЛЖИТЕЛЬНО нареч. оҙаҡ, оҙайлы, дауамлы
ПРОДОЛЖИТЕЛЬНОСТЬ ж 1. дауамлылыҡ, оҙайлылыҡ; продолжительность переговоров һөйләшеүҙең оҙайлылығы 2. (время, срок) ваҡыт, мәл, срок
ПРОДОЛЖИТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое оҙайлы, дауамлы, оҙон, оҙаҡ; продолжительные аплодисменты оҙайлы алҡыштар; продолжительная работа дауамлы эш
ПРОДОЛЖИТЬ сов. 1. что (продлить, увеличить ) оҙайтыу, һуҙыу, дауам иттереү; продолжить отпуск на неделю ялды бер аҙнаға оҙайтыу 2. см. продолжать 1; продолжить работу эште дауам итеү
ПРОДОЛЖИТЬСЯ сов. см. продолжаться
ПРОДОЛЬНЫЙ, -ая, -ое буй, буйға һуҙылған, буйға; продольный разрез буй киҫелеш; продольная пила буй бысҡы; продольная распилка буйға ярыу
ПРОДОХНУТЬ сов.; разг. (тулы итеп) тын алыу (һулау), (иркен) тын алыу, һулыш алыу; не продохнуть от духоты һауаның тынсыу-лығынан һулыш алырлыҡ түгел
ПРОДРАЗВЁРСТКА ж; ист. аҙыҡ развёрсткаһы (1918—1921 йй. Рәсәйҙә индерелгән аҙыҡ-тцлек әҙерләц системаһы)
ПРОДРАТЬ сов. что; разг. (износить до дыр) йыртыу, тишеп сығарыу (йыртыу); продрать рукава на локтях терһәктәрҙе тишеп сығарыу ♦ продрать глаза прост. йоҡонан уяныу, күҙҙе тырнап асыу
ПРОДРАТЬСЯ сов. 1. разг. (прорваться насквозь ) йыртылыу, тишелеү, йыртылып сығыу 2. (с трудом пробраться) үтеү, уҙыу, йырып сығыу (ҡыйынлыҡ менән); продраться сквозь кусты ҡыуаҡтарҙы йырып сығыу
ПРОДРОГНУТЬ сов. ҡалтырап (дерелдәп) өшөү, туңып бөтөү; продрогнуть на морозе һалҡында туңып бөтөү
ПРОДУВАНИЕ с см. продувать 1; продувание самовара самауырҙы өрөү
ПРОДУВАТЬ несов. 1. см. продуть; продувать самовар самауырҙы өрҙөрөү 2. что и без доп.; разг. (о потоке воздуха) ел ҡағыу, ел һуғып (иҫеп) тороу; продуваемое ветром место ел ҡаҡҡан урын
ПРОДУВКА ж; тех. өрҙөрөү, өрҙөрөп таҙартыу; продувка котла ҡаҙанды өрҙөрөү
ПРОДУВНОЙ I, -ая, -ое разг. хәйләкәр, алдаҡсы, мут ♦ продувная бестия үтә хәйләкәр
ПРОДУВНОЙ II, -ая, -ое см. продувочный; продувной клапан өрҙөрмәле клапан
ПРОДУВОЧНЫЙ, -ая, -ое тех. өрҙөргөс, өрҙөрмәле
202
ПРОДЁРНУТЬ сов.; разг. 1. что (продеть) үткәреү, һаплау, кейҙереү 2. кого-что; перен. (подвергнуть критике) эләктереү, тәнҡитләү; продёрнуть в газете гәзиттә эләктереү
продЕть сов. что үткәреү, һаплау, шешләү; продеть нитку в иголку энәгә еп һаплау
продеться сов. үткәрелеү, һапланылыу, күҙләнеү
ПРОДЕШЕВИТЬ сов. что и без доп.; разг. бик арзан (осһоҙ) һатып ебәреү
ПРОДИКТОВАТЬ сов. что 1. әйтеп яҙҙырыу, әйтеп тороу; продиктовать письмо әйтеп хат яҙҙырыу 2. перен. үҙенекенсә эшләтеү, көсләп тағыу; продиктовать свои условия үҙ шарттарын көсләп тағыу
ПРОДИРАТЬ несов. см. продрать
ПРОДИРАТЬСЯ несов. 1. см. продраться 2. страд. от продирать
ПРОДЛЕВАТЬ несов. см. продлить
ПРОДЛЕНИЕ с см. продлить; продление рабочего дня эш көнөн оҙонайтыу
ПРОДЛИТЬ сов. что оҙайтыу, һуҙыу, оҙонайтыу; продлить отпуск ялды оҙайтыу
ПРОДЛИТЬСЯ сов. оҙайыу, һуҙылыу, оҙаҡҡа барыу; болезнь долго не продлится сир оҙаҡҡа бармаҫ
ПРОДНАЛОГ м; ист. аҙыҡ һалымы (Рәсәйҙә нэп осоронда крәҫтиән хужалыҡтарына аҙыҡ развёрсткаһы урынына һалынған әйберләтә һалым)
ПРОДОВОЛЬСТВЕННЫЙ, -ая, -ое аҙыҡ ...ы, аҙыҡ-түлек ...ы; продовольственный магазин аҙыҡ-түлек магазины; продовольственный фонд аҙыҡ фонды
ПРОДОВОЛЬСТВИЕ с аҙыҡ-түлек, ашамлыҡ, аҙыҡ; доставка продовольствия аҙыҡ-түлек ташыу; накапливать продовольствие аҙыҡ туплау
ПРОДОЛБИТЬ сов. что (үтә) тишеү, соҡоп тишеү; продолбить дыру тишек тишеү
ПРОДОЛГОВАТОСТЬ ж оҙонса булыу, оҙонсалыҡ
ПРОДОЛГОВАТЫЙ, -ая, -ое оҙонса; продолговатое лицо оҙонса бит
ПРОДОЛЖАТЕЛЬ м и ПРОДОЛЖАТЕЛЬНИЦА ж дауам иттереүсе, дауам итеүсе
ПРОДОЛЖАТЬ несов. 1. что и с неопр. дауам итеү, дауам иттереү; продолжать работать эшләүҙе дауам итеү 2. см. продолжить 1
ПРОДОЛЖАТЬСЯ несов.; в разн. знач. һуҙылыу, дауам итеү, барыу, бара биреү; тишина продолжалась недолго тынлыҡ оҙаҡҡа һуҙылманы; тропинка продолжается берләм юл һуҙыла
ПРОДОЛЖЕНИЕ с 1. см. продолжить — продолжать, продолжиться — продолжаться; продолжение разговора һөйләшеүҙе дауам итеү 2. дауам, һуҙым; продолжение романа роман
дың дауамы ♦ в продолжение чего; в знач. предлога дауамында, буйына
ПРОДОЛЖИТЕЛЬНО нареч. оҙаҡ, оҙайлы, дауамлы
ПРОДОЛЖИТЕЛЬНОСТЬ ж 1. дауамлылыҡ, оҙайлылыҡ; продолжительность переговоров һөйләшеүҙең оҙайлылығы 2. (время, срок) ваҡыт, мәл, срок
ПРОДОЛЖИТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое оҙайлы, дауамлы, оҙон, оҙаҡ; продолжительные аплодисменты оҙайлы алҡыштар; продолжительная работа дауамлы эш
ПРОДОЛЖИТЬ сов. 1. что (продлить, увеличить ) оҙайтыу, һуҙыу, дауам иттереү; продолжить отпуск на неделю ялды бер аҙнаға оҙайтыу 2. см. продолжать 1; продолжить работу эште дауам итеү
ПРОДОЛЖИТЬСЯ сов. см. продолжаться
ПРОДОЛЬНЫЙ, -ая, -ое буй, буйға һуҙылған, буйға; продольный разрез буй киҫелеш; продольная пила буй бысҡы; продольная распилка буйға ярыу
ПРОДОХНУТЬ сов.; разг. (тулы итеп) тын алыу (һулау), (иркен) тын алыу, һулыш алыу; не продохнуть от духоты һауаның тынсыу-лығынан һулыш алырлыҡ түгел
ПРОДРАЗВЁРСТКА ж; ист. аҙыҡ развёрсткаһы (1918—1921 йй. Рәсәйҙә индерелгән аҙыҡ-тцлек әҙерләц системаһы)
ПРОДРАТЬ сов. что; разг. (износить до дыр) йыртыу, тишеп сығарыу (йыртыу); продрать рукава на локтях терһәктәрҙе тишеп сығарыу ♦ продрать глаза прост. йоҡонан уяныу, күҙҙе тырнап асыу
ПРОДРАТЬСЯ сов. 1. разг. (прорваться насквозь ) йыртылыу, тишелеү, йыртылып сығыу 2. (с трудом пробраться) үтеү, уҙыу, йырып сығыу (ҡыйынлыҡ менән); продраться сквозь кусты ҡыуаҡтарҙы йырып сығыу
ПРОДРОГНУТЬ сов. ҡалтырап (дерелдәп) өшөү, туңып бөтөү; продрогнуть на морозе һалҡында туңып бөтөү
ПРОДУВАНИЕ с см. продувать 1; продувание самовара самауырҙы өрөү
ПРОДУВАТЬ несов. 1. см. продуть; продувать самовар самауырҙы өрҙөрөү 2. что и без доп.; разг. (о потоке воздуха) ел ҡағыу, ел һуғып (иҫеп) тороу; продуваемое ветром место ел ҡаҡҡан урын
ПРОДУВКА ж; тех. өрҙөрөү, өрҙөрөп таҙартыу; продувка котла ҡаҙанды өрҙөрөү
ПРОДУВНОЙ I, -ая, -ое разг. хәйләкәр, алдаҡсы, мут ♦ продувная бестия үтә хәйләкәр
ПРОДУВНОЙ II, -ая, -ое см. продувочный; продувной клапан өрҙөрмәле клапан
ПРОДУВОЧНЫЙ, -ая, -ое тех. өрҙөргөс, өрҙөрмәле
202