Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. II том. 229 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
ПРОШНУРОВЫВАТЬ
мым) ҡырҡып юл һалыу, ҡырҡып һирәгәйтеү; прочистить дорогу через зелень үҫентеләрҙе ҡырҡып юл һалыу
ПРОЧИСТИТЬСЯ сов. (очиститься от чего -л. засоряющего) таҙарыу, таҙарыныу
ПРОЧИТАТЬ сов. 1. что и без доп. уҡыу, уҡып сығыу; прочитать слово һүҙҙе уҡыу; прочитать по-башкИрски башҡортса уҡыу 2. что; перен. белеү, күреү (хис-тойғоно, теләкте һ.б.); прочитать по глазам күҙҙәренән күреү 3. что (продекламировать) яттан уҡыу, һөйләү; прочитать наизусть стихотворение шиғырҙы яттан уҡыу 4. что уҡыу, яһау; прочитать нравоучение өгөт-нәсихәт уҡыу 5. что и без доп. уҡыу, уҡып үткәреү (кцпмелер ваҡыт)
ПРОЧИТЫВАТЬ несов. см. прочитать 1—4
ПРОЧИТЬ несов. кого - что; разг. булыр тип иҫәпләү (һанау), шулай һанау (уйлау); прочить в директора кого -л. кемделер директор булыр тип һанау
ПРОЧИЩАТЬ несов. см. прочистить
прОчно нареч. ныҡ; стоять прочно ныҡ тороу
ПРОЧНОСТЬ ж ныҡлыҡ; прочность ткани туҡыманың ныҡлығы
ПРОЧНЫЙ, -ая, -ое 1. ныҡ; прочная ткань ныҡ туҡыма 2. перен. ныҡлы, ышаныслы, көслө, сыҙамлы; прочный характер көслө характер 3. перен. ҡаҡшамаҫ, ышаныслы; прочный мир ҡаҡшамаҫ тыныслыҡ; прочное положение ышаныслы хәл
прочтЕние с см. прочесть, прочитать 1 — 3; прочтение курса лекций лекциялар курсын уҡыу
ПРОЧУВСТВОВАННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от прочувствовать 2. прил. хисле, тәрән тойғоло; прочувствованная речь тәрән тойғоло телмәр
ПРОЧУВСТВОВАТЬ сов. что 1. (воспринять чувствами что - л.) тәрән аңлау, йөрәк менән тойоу 2. (испытать какое-л. чувство) кисереү, баштан үткәреү
ПРОЧЬ нареч. 1. (в сторону) ситкә; отойти прочь ситкә китеү; отбросить прочь ситкә алып ташлау 2. (долой) кит, ал, ебәр, ысҡын, юғал; прочь руки! ал ҡулыңды! 3. в знач. межд. кит, ысҡын, юғал, шыл; прочь с моих глаз! күҙемдән юғал! ♦ не прочь ҡаршы түгел, риза; руки прочь см. рука
ПРОШАГАТЬ сов. атлап үтеү, атлау; прошагать десять километров ун километр атлап үтеү
ПРОШЕДШИЙ, -ая, -ее 1. прич. от пройти 2. прил. үткән, үтеп киткән; прошедшая зима үткән ҡыш 3. в знач. сущ. прошедшее с үткәндәр, уҙғандар, үткән (уҙған) заман ♦ прошедшее время грам. үткән заман
ПРОШЕНИЕ с; уст. 1. см. просить 1, 5; 2. үтенес яҙыуы, ғаризнамә; подать прошение үтенес яҙыуы биреү
ПРОШЕПТАТЬ сов. что бышылдап (шыбырлап) әйтеү, бышылдау
ПРОШЕСТВИЕ: по прошествии уҙғас, үткәс, үткәндән һуң
ПРОШИБАТЬ несов. см. прошибить
ПРОШИБИТЬ сов.; разг. 1. что (пробить) бәреп, һуғып тишеү; прошибить дверь ишекте һуғып тишеү 2. кого-что; перен., разг. (пробрать — о холоде и т. п.) үтә һуғыу, өшөтөү 3. перен. (с силой проявиться) бәреп сығыу; пот прошиб тир бәреп сыҡты 4. кого; перен., прост. ( подействовать на кого - что -л.) алдырыу, еңеү; его ничем не прошибёшь уны бер нисек тә еңеп булмай ♦ пушкой (из пушки) не прошибёшь см. пушка
ПРОШИВАТЬ несов. см. прошить
ПРОШИВКА ж 1. см. прошить — прошивать 1, 2; 2. (кружево) селтәр (кцлдәктә һ.б. тегелгән) 3. тех. (обработка металла) быраулап тишеү 4. тех. (металлорежущий инструмент ) тишкес
ПРОШИВНОЙ, -ая, -ое 1. (прошитый насквозь ) үтәләй тегелгән; прошивной ватин үтәләй тегелгән ватин 2. (снабжённый прошивками ) селтәрле 3. тех. тишеү ...ы, тишкес ...ы; прошивной пресс тишеү пресы
ПРОШИТЬ сов. 1. что тегеү, тегеп сығыу; прошить подошву табанды тегеп сығыу 2. что ҡайыу, ҡайып сығыу; прошить воротник яғаны ҡайып сығыу 3. что; тех. тишеү 4. кого-что; разг. тишкеләү, тишә атыу; прошить стену пулями стенаны пулялар менән тишкеләү
ПРОШЛОГОДНИЙ, -яя, -ее 1. былтырғы, үткән йылғы; прошлогодняя газета былтырғы гәзит 2. былтырғы, былтыр булған; прошлогодний разговор былтырғы һөйләшеү ♦ как прошлогодний снег нужен (интересует) см. снег
прошлый, -ая, -ое 1. үткән, уҙған; прошлый год үткән йыл 2. (предыдущий) бынан алдағы, үткәндәге; прошлая встреча бынан алдағы осрашыу 3. в знач. сущ. прошлое с үткәндәр, үткәндәгеләр, үткән (элекке) заман; далёкое прошлое күптән үткән заман; воспоминания о прошлом үткәндәр тураһында хәтирәләр ♦ отойти в прошлое онотолоу, онот булыу (йола тураһында)
ПРОШЛЯПИТЬ сов. что и без доп.; прост. ысҡындырыу, һемәйеп (ауыҙ асып) ҡалыу
ПРОШМЫГИВАТЬ несов. см. прошмыгнуть
ПРОШМЫГНУТЬ сов.; разг. тиҙ генә үтеп китеү, елт итеп ҡалыу; прошмыгнуть в дом өйгә елт итеп инеп китеү
прошнуровать сов. что шнурлап ҡуйыу, бергә тегеп (бәйләп) ҡуйыу, бау (шнур) үткәреү; прошнуровать тетрадь дәфтәрҙе шнурлап ҡуйыу
ПРОШНУРОВЫВАТЬ несов. см. прошнуровать
229
мым) ҡырҡып юл һалыу, ҡырҡып һирәгәйтеү; прочистить дорогу через зелень үҫентеләрҙе ҡырҡып юл һалыу
ПРОЧИСТИТЬСЯ сов. (очиститься от чего -л. засоряющего) таҙарыу, таҙарыныу
ПРОЧИТАТЬ сов. 1. что и без доп. уҡыу, уҡып сығыу; прочитать слово һүҙҙе уҡыу; прочитать по-башкИрски башҡортса уҡыу 2. что; перен. белеү, күреү (хис-тойғоно, теләкте һ.б.); прочитать по глазам күҙҙәренән күреү 3. что (продекламировать) яттан уҡыу, һөйләү; прочитать наизусть стихотворение шиғырҙы яттан уҡыу 4. что уҡыу, яһау; прочитать нравоучение өгөт-нәсихәт уҡыу 5. что и без доп. уҡыу, уҡып үткәреү (кцпмелер ваҡыт)
ПРОЧИТЫВАТЬ несов. см. прочитать 1—4
ПРОЧИТЬ несов. кого - что; разг. булыр тип иҫәпләү (һанау), шулай һанау (уйлау); прочить в директора кого -л. кемделер директор булыр тип һанау
ПРОЧИЩАТЬ несов. см. прочистить
прОчно нареч. ныҡ; стоять прочно ныҡ тороу
ПРОЧНОСТЬ ж ныҡлыҡ; прочность ткани туҡыманың ныҡлығы
ПРОЧНЫЙ, -ая, -ое 1. ныҡ; прочная ткань ныҡ туҡыма 2. перен. ныҡлы, ышаныслы, көслө, сыҙамлы; прочный характер көслө характер 3. перен. ҡаҡшамаҫ, ышаныслы; прочный мир ҡаҡшамаҫ тыныслыҡ; прочное положение ышаныслы хәл
прочтЕние с см. прочесть, прочитать 1 — 3; прочтение курса лекций лекциялар курсын уҡыу
ПРОЧУВСТВОВАННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от прочувствовать 2. прил. хисле, тәрән тойғоло; прочувствованная речь тәрән тойғоло телмәр
ПРОЧУВСТВОВАТЬ сов. что 1. (воспринять чувствами что - л.) тәрән аңлау, йөрәк менән тойоу 2. (испытать какое-л. чувство) кисереү, баштан үткәреү
ПРОЧЬ нареч. 1. (в сторону) ситкә; отойти прочь ситкә китеү; отбросить прочь ситкә алып ташлау 2. (долой) кит, ал, ебәр, ысҡын, юғал; прочь руки! ал ҡулыңды! 3. в знач. межд. кит, ысҡын, юғал, шыл; прочь с моих глаз! күҙемдән юғал! ♦ не прочь ҡаршы түгел, риза; руки прочь см. рука
ПРОШАГАТЬ сов. атлап үтеү, атлау; прошагать десять километров ун километр атлап үтеү
ПРОШЕДШИЙ, -ая, -ее 1. прич. от пройти 2. прил. үткән, үтеп киткән; прошедшая зима үткән ҡыш 3. в знач. сущ. прошедшее с үткәндәр, уҙғандар, үткән (уҙған) заман ♦ прошедшее время грам. үткән заман
ПРОШЕНИЕ с; уст. 1. см. просить 1, 5; 2. үтенес яҙыуы, ғаризнамә; подать прошение үтенес яҙыуы биреү
ПРОШЕПТАТЬ сов. что бышылдап (шыбырлап) әйтеү, бышылдау
ПРОШЕСТВИЕ: по прошествии уҙғас, үткәс, үткәндән һуң
ПРОШИБАТЬ несов. см. прошибить
ПРОШИБИТЬ сов.; разг. 1. что (пробить) бәреп, һуғып тишеү; прошибить дверь ишекте һуғып тишеү 2. кого-что; перен., разг. (пробрать — о холоде и т. п.) үтә һуғыу, өшөтөү 3. перен. (с силой проявиться) бәреп сығыу; пот прошиб тир бәреп сыҡты 4. кого; перен., прост. ( подействовать на кого - что -л.) алдырыу, еңеү; его ничем не прошибёшь уны бер нисек тә еңеп булмай ♦ пушкой (из пушки) не прошибёшь см. пушка
ПРОШИВАТЬ несов. см. прошить
ПРОШИВКА ж 1. см. прошить — прошивать 1, 2; 2. (кружево) селтәр (кцлдәктә һ.б. тегелгән) 3. тех. (обработка металла) быраулап тишеү 4. тех. (металлорежущий инструмент ) тишкес
ПРОШИВНОЙ, -ая, -ое 1. (прошитый насквозь ) үтәләй тегелгән; прошивной ватин үтәләй тегелгән ватин 2. (снабжённый прошивками ) селтәрле 3. тех. тишеү ...ы, тишкес ...ы; прошивной пресс тишеү пресы
ПРОШИТЬ сов. 1. что тегеү, тегеп сығыу; прошить подошву табанды тегеп сығыу 2. что ҡайыу, ҡайып сығыу; прошить воротник яғаны ҡайып сығыу 3. что; тех. тишеү 4. кого-что; разг. тишкеләү, тишә атыу; прошить стену пулями стенаны пулялар менән тишкеләү
ПРОШЛОГОДНИЙ, -яя, -ее 1. былтырғы, үткән йылғы; прошлогодняя газета былтырғы гәзит 2. былтырғы, былтыр булған; прошлогодний разговор былтырғы һөйләшеү ♦ как прошлогодний снег нужен (интересует) см. снег
прошлый, -ая, -ое 1. үткән, уҙған; прошлый год үткән йыл 2. (предыдущий) бынан алдағы, үткәндәге; прошлая встреча бынан алдағы осрашыу 3. в знач. сущ. прошлое с үткәндәр, үткәндәгеләр, үткән (элекке) заман; далёкое прошлое күптән үткән заман; воспоминания о прошлом үткәндәр тураһында хәтирәләр ♦ отойти в прошлое онотолоу, онот булыу (йола тураһында)
ПРОШЛЯПИТЬ сов. что и без доп.; прост. ысҡындырыу, һемәйеп (ауыҙ асып) ҡалыу
ПРОШМЫГИВАТЬ несов. см. прошмыгнуть
ПРОШМЫГНУТЬ сов.; разг. тиҙ генә үтеп китеү, елт итеп ҡалыу; прошмыгнуть в дом өйгә елт итеп инеп китеү
прошнуровать сов. что шнурлап ҡуйыу, бергә тегеп (бәйләп) ҡуйыу, бау (шнур) үткәреү; прошнуровать тетрадь дәфтәрҙе шнурлап ҡуйыу
ПРОШНУРОВЫВАТЬ несов. см. прошнуровать
229