Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. II том. 238 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
ПУШЕЧНЫЙ
ПУШЕЧНЫЙ, -ая, -ое 1. туп ...ы, пушка ...ы; пушечные ядра туп йәҙрәләре 2. туптан, пушканан; пушечный выстрел туптан атыу ♦ пушечное мясо туп аҙығы (һуғышта цлемгә дусар ителгән һалдаттар)
ПУШИНКА ж 1. еңел, мамыҡ (мамыҡ һымаҡ нәмәләр) 2. (мелкая, лёгкая частица чего -л.) бөртөк; пушинки снега ҡар бөртөктәре
ПУШИСТЫЙ, -ая, -ое 1. (покрытый пухом) йомшаҡ (ҡабарынҡы) йөнлө; пушистая кошка ҡабарынҡы йөнлө бесәй; пушистый ковёр ҡабарынҡы йөнлө келәм 2. (лёгкий, мягкий, пышный ) мамыҡтай йомшаҡ; пушистые волосы мамыҡтай йомшаҡ сәс(тәр); пушистый снег мамыҡтай йомшаҡ ҡар 3. (с лёгкой, пышной зеленью ) ялбыр; пушистая ёлка ялбыр шыршы
ПУШИТЬ несов. что (шерсть) тетеү;
(перья, волосы) ҡабартыу, күпертеү
пУшка ж 1. туп, пушка; зенитная пушка зенит тубы 2. мед. пушка (радиоактив нурҙар менән дауалау аппараты) ♦ взять на пушку прост. алдау; пушкой (из пушки) не прошибёшь (не пробьёшь): 1) бик күп, иҫәбе-хисабы юҡ (халыҡ тураһында); 2) кирегә бөткән, тиҫкәре; из пушки по воробьям (стрелять, палить, бить) ат менән ҡуян ҡыуыу (бәләкәй генә эшкә оло итеп тотоноу, кцп көс тцгец)
ПУШКАРЬ м; уст. тупсы
ПУШНИНА ж собир. йәнлек тиреһе, ҡиммәтле тире; заготовить пушнину йәнлек тиреһе әҙерләү
пушнОй, -ая, -ое 1. ҡиммәтле тире ...ы, йәнлек тиреһе ...ы; пушной промысел ҡиммәтле тире әҙерләү промыслаһы 2. ҡиммәт (затлы) тиреле; пушной зверь ҡиммәт тиреле кейек
пушОк м; уменьш. от пух
ПУЩА ж шырлыҡ, ҡара урман
ПУЩЕ нареч.; уст., прост. нығыраҡ, көслөрәк, уғата; пуще прежнего элеккенән көслөрәк
пУщий, -ая, -ее разг., уст. көслө, ныҡ ҙур (оло); пущая слава даны ныҡ ҙур ♦ для пущей важности әһәмиәтлерәк күренһен өсөн, мөһимерәк булһын өсөн
пфЕнниг м пфенниг (Германия аҡса берәмеге )
ПЧЕЛА ж бал ҡорто, умарта ҡорто; башкирская пчела башҡорт бал ҡорто
ПЧЕЛИНЫЙ, -ая, -ое 1. (бал) ҡорто ...ы, умарта ҡорто ...ы; пчелиный мёд ҡорт балы; пчелиный улей бал ҡорто умартаһы 2. в знач. сущ. пчелиные мн.; зоол. бал ҡорттары
ПЧЕЛОВОД м умартасы, ҡорт ҡараусы
ПЧЕЛОВОДНЫЙ, -ая, -ое умартасылыҡ ...ы, ҡортсолоҡ ...ы; пчеловодные инструменты умартасылыҡ ҡорамалдары
ПЧЕЛОВОДСТВО с 1. (отрасль сельского хозяйства) умартасылыҡ, ҡортсолоҡ; развитие пчеловодства умартасылыҡты үҫтереү 2. (пасе
ка ) умарталыҡ; пчеловодство совхоза совхоздың умарталығы
ПЧЕЛОВОДЧЕСКИЙ, -ая, -ое умартасылыҡ ...ы, ҡортсолоҡ ...ы; пчеловодческое хозяйство умартасылыҡ хужалығы
ПЧЕЛЬНИК м умарталыҡ
ПШЕНИЦА ж бойҙай; безостая пшеница ҡылсыҡһыҙ бойҙай; озимая пшеница ужым бойҙайы; яровая пшеница ярауай бойҙай
ПШЕНИЧНЫЙ, -ая, -ое бойҙай ...ы; пшеничная мука бойҙай оно; пшеничные посевы бойҙай сәсеүлектәре
ПШЁНКА ж; прост. тары бутҡаһы
ПШЁННЫЙ, -ая, -ое тары ...ы; пшённая каша тары бутҡаһы
ПШЕНО с тары ярмаһы
ПШИК м; разг. буш, һис бер ни, бер ни (юҡ); получился пшик буш булып сыҡты
ПЫЖ м тығыҙлағыс, пыж (патронды, зарядты тығыҙлай торған кейеҙ, ҡатырға һ. б.)
ПЫЖИК м пыжик (1. болан балаһы 2. болан балаһының тиреһе)
ПЫЖИКОВЫЙ, -ая, -ое пыжик (болан балаһы тиреһенән эшләнгән); пыжиковая шапка пыжик бүрек
ПЫЖИТЬСЯ несов.; разг. 1. (напрягаться изо всех сил) көсәнеү, тырышыу 2. перен. (кичиться ) тәкәбберләнеү, кәпәренеү, эреләнеү; ему не стоит пыжиться уға кәпәренеү кәрәкмәй
ПЫЛ м дәрт, ялҡын; юношеский пыл йәшлек дәрте ♦ в пылу (сражения, битвы, спора и т.п.) иң ҡыҙған мәлендә (һуғыштың, бәхәстең һ.б.); с пылу, с жару яңы ғына бешкән көйө
ПЫЛАТЬ несов. 1. дөрләп яныу, ялҡынланып яныу; дрова пылают утын дөрләп яна 2. балҡыу, балҡып тороу; зарево пылает шәфәҡ балҡып тора 3. ҡыҙарып тороу, яныу; щёки пылают сикәләре яна 4. чем и без доп.; перен. яныу, утында яныу; пылать любовью мөхәббәт утында яныу
ПЫЛЕВИДНЫЙ, -ая, -ое онтаҡ, саң кеүек; пылевидный песок саң кеүек ҡом
ПЫЛЕВОЙ, -ая, -ое саң ...ы, туҙан ...ы; пылевая буря саң бураны
ПЫЛЕМЕР м саң үлсәгес (прибор)
ПЫЛИНКА ж 1. саң бөртөгө 2. бот. һеркәсек (һеркә туҙаны)
ПЫЛИТЬ несов. саң күтәреү, туҙан туҙҙырыу; машина пылит по дороге машина юл буйлап туҙан туҙҙыра
ПЫЛИТЬСЯ несов. 1. саңланыу, туҙанланыу; сапоги пылятся итектәр саңлана 2. (лежать без применения) саңланып (туҙанланып) ятыу; книги пылятся на полках китаптар кәштәлә саңланып ята
ПЫЛИЩА ж; разг. бик күп саң (туҙан), ныҡ саң (туҙан)
238
ПУШЕЧНЫЙ, -ая, -ое 1. туп ...ы, пушка ...ы; пушечные ядра туп йәҙрәләре 2. туптан, пушканан; пушечный выстрел туптан атыу ♦ пушечное мясо туп аҙығы (һуғышта цлемгә дусар ителгән һалдаттар)
ПУШИНКА ж 1. еңел, мамыҡ (мамыҡ һымаҡ нәмәләр) 2. (мелкая, лёгкая частица чего -л.) бөртөк; пушинки снега ҡар бөртөктәре
ПУШИСТЫЙ, -ая, -ое 1. (покрытый пухом) йомшаҡ (ҡабарынҡы) йөнлө; пушистая кошка ҡабарынҡы йөнлө бесәй; пушистый ковёр ҡабарынҡы йөнлө келәм 2. (лёгкий, мягкий, пышный ) мамыҡтай йомшаҡ; пушистые волосы мамыҡтай йомшаҡ сәс(тәр); пушистый снег мамыҡтай йомшаҡ ҡар 3. (с лёгкой, пышной зеленью ) ялбыр; пушистая ёлка ялбыр шыршы
ПУШИТЬ несов. что (шерсть) тетеү;
(перья, волосы) ҡабартыу, күпертеү
пУшка ж 1. туп, пушка; зенитная пушка зенит тубы 2. мед. пушка (радиоактив нурҙар менән дауалау аппараты) ♦ взять на пушку прост. алдау; пушкой (из пушки) не прошибёшь (не пробьёшь): 1) бик күп, иҫәбе-хисабы юҡ (халыҡ тураһында); 2) кирегә бөткән, тиҫкәре; из пушки по воробьям (стрелять, палить, бить) ат менән ҡуян ҡыуыу (бәләкәй генә эшкә оло итеп тотоноу, кцп көс тцгец)
ПУШКАРЬ м; уст. тупсы
ПУШНИНА ж собир. йәнлек тиреһе, ҡиммәтле тире; заготовить пушнину йәнлек тиреһе әҙерләү
пушнОй, -ая, -ое 1. ҡиммәтле тире ...ы, йәнлек тиреһе ...ы; пушной промысел ҡиммәтле тире әҙерләү промыслаһы 2. ҡиммәт (затлы) тиреле; пушной зверь ҡиммәт тиреле кейек
пушОк м; уменьш. от пух
ПУЩА ж шырлыҡ, ҡара урман
ПУЩЕ нареч.; уст., прост. нығыраҡ, көслөрәк, уғата; пуще прежнего элеккенән көслөрәк
пУщий, -ая, -ее разг., уст. көслө, ныҡ ҙур (оло); пущая слава даны ныҡ ҙур ♦ для пущей важности әһәмиәтлерәк күренһен өсөн, мөһимерәк булһын өсөн
пфЕнниг м пфенниг (Германия аҡса берәмеге )
ПЧЕЛА ж бал ҡорто, умарта ҡорто; башкирская пчела башҡорт бал ҡорто
ПЧЕЛИНЫЙ, -ая, -ое 1. (бал) ҡорто ...ы, умарта ҡорто ...ы; пчелиный мёд ҡорт балы; пчелиный улей бал ҡорто умартаһы 2. в знач. сущ. пчелиные мн.; зоол. бал ҡорттары
ПЧЕЛОВОД м умартасы, ҡорт ҡараусы
ПЧЕЛОВОДНЫЙ, -ая, -ое умартасылыҡ ...ы, ҡортсолоҡ ...ы; пчеловодные инструменты умартасылыҡ ҡорамалдары
ПЧЕЛОВОДСТВО с 1. (отрасль сельского хозяйства) умартасылыҡ, ҡортсолоҡ; развитие пчеловодства умартасылыҡты үҫтереү 2. (пасе
ка ) умарталыҡ; пчеловодство совхоза совхоздың умарталығы
ПЧЕЛОВОДЧЕСКИЙ, -ая, -ое умартасылыҡ ...ы, ҡортсолоҡ ...ы; пчеловодческое хозяйство умартасылыҡ хужалығы
ПЧЕЛЬНИК м умарталыҡ
ПШЕНИЦА ж бойҙай; безостая пшеница ҡылсыҡһыҙ бойҙай; озимая пшеница ужым бойҙайы; яровая пшеница ярауай бойҙай
ПШЕНИЧНЫЙ, -ая, -ое бойҙай ...ы; пшеничная мука бойҙай оно; пшеничные посевы бойҙай сәсеүлектәре
ПШЁНКА ж; прост. тары бутҡаһы
ПШЁННЫЙ, -ая, -ое тары ...ы; пшённая каша тары бутҡаһы
ПШЕНО с тары ярмаһы
ПШИК м; разг. буш, һис бер ни, бер ни (юҡ); получился пшик буш булып сыҡты
ПЫЖ м тығыҙлағыс, пыж (патронды, зарядты тығыҙлай торған кейеҙ, ҡатырға һ. б.)
ПЫЖИК м пыжик (1. болан балаһы 2. болан балаһының тиреһе)
ПЫЖИКОВЫЙ, -ая, -ое пыжик (болан балаһы тиреһенән эшләнгән); пыжиковая шапка пыжик бүрек
ПЫЖИТЬСЯ несов.; разг. 1. (напрягаться изо всех сил) көсәнеү, тырышыу 2. перен. (кичиться ) тәкәбберләнеү, кәпәренеү, эреләнеү; ему не стоит пыжиться уға кәпәренеү кәрәкмәй
ПЫЛ м дәрт, ялҡын; юношеский пыл йәшлек дәрте ♦ в пылу (сражения, битвы, спора и т.п.) иң ҡыҙған мәлендә (һуғыштың, бәхәстең һ.б.); с пылу, с жару яңы ғына бешкән көйө
ПЫЛАТЬ несов. 1. дөрләп яныу, ялҡынланып яныу; дрова пылают утын дөрләп яна 2. балҡыу, балҡып тороу; зарево пылает шәфәҡ балҡып тора 3. ҡыҙарып тороу, яныу; щёки пылают сикәләре яна 4. чем и без доп.; перен. яныу, утында яныу; пылать любовью мөхәббәт утында яныу
ПЫЛЕВИДНЫЙ, -ая, -ое онтаҡ, саң кеүек; пылевидный песок саң кеүек ҡом
ПЫЛЕВОЙ, -ая, -ое саң ...ы, туҙан ...ы; пылевая буря саң бураны
ПЫЛЕМЕР м саң үлсәгес (прибор)
ПЫЛИНКА ж 1. саң бөртөгө 2. бот. һеркәсек (һеркә туҙаны)
ПЫЛИТЬ несов. саң күтәреү, туҙан туҙҙырыу; машина пылит по дороге машина юл буйлап туҙан туҙҙыра
ПЫЛИТЬСЯ несов. 1. саңланыу, туҙанланыу; сапоги пылятся итектәр саңлана 2. (лежать без применения) саңланып (туҙанланып) ятыу; книги пылятся на полках китаптар кәштәлә саңланып ята
ПЫЛИЩА ж; разг. бик күп саң (туҙан), ныҡ саң (туҙан)
238