Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. II том. 242 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
РАБОТЯГА
эшсән, ҡонар; работоспособный человек эшкә уңған кеше
РАБОТЯГА м и ж; прост. эшсән (тырыш) кеше
РАБОТЯЩИЙ, -ая, -ее разг. эшсән, эш һөйөүсән, булдыҡлы, егәрле, ҡонар, тырыш; работящий парень эшсән егет
РАБОЧЕ-КРЕСТЬЯНСКИЙ, -ая, -ое эшсе-крәҫтиән ...ы; рабоче-крестьянская власть эшсе-крәҫтиән хакимлығы
РАБОЧИЙ I м эшсе; железнодорожный рабочий тимер юл эшсеһе; опытный рабочий тәжрибәле эшсе; сельскохозяйственный рабочий ауыл хужалығы эшсеһе
РАБОЧИЙ II, -ая, -ее 1. эшсе, эшселәр ...ы; рабочая молодёжь эшсе йәштәр; рабочее движение эшселәр хәрәкәте; рабочий посёлок эшселәр ҡасабаһы 2. (работающий) эшләүсе; рабочий человек эшләүсе кеше 3. (о животных ) эшсе; рабочие пчёлы эшсе ҡорттар 4. (необходимый для работы) эш ...ы; рабочий инструмент эш ҡоралы; рабочее место эш урыны; рабочее время эш сәғәте (ваҡыты) 5. тех. эшләй торған ...ы; рабочие части машины машинаның эшләй торған өлөштәре ♦ в рабочем порядке эш барышында; рабочая сила эшсе көсө; рабочие руки эшсе ҡулдар; рабочий день эш көнө
РАБСЕЛЬКОР м (рабочий и сельский корреспондент ) эшсе һәм ауыл хәбәрсеһе
РАБСКИЙ, -ая, -ое 1. ҡол(дар) ...ы, ауыр; рабский труд ҡол хеҙмәте, ауыр эш 2. перен. ҡолдарса, ҡаршылыҡһыҙ, бер һүҙһеҙ; рабское повиновение ҡолдарса буйһоноу
РАБСТВО с 1. ҡоллоҡ, золмәт; освободиться от рабства ҡоллоҡтан ҡотолоу; находиться в рабстве ҡоллоҡта йәшәү; эпоха рабства ҡоллоҡ дәүере 2. перен. бойондороҡло хәл, золом-йәбер, иҙгенлек, ҡол булыу; быть в рабстве иҙгенлектә булыу
РАБФАК м (рабочий факультет) рабфак (эшселәр факультеты)
РАБЫНЯ ж ҡол (ҡатын-ҡыҙ), көң, ҡома
РАВВИН м раввин (йәһцдтәрҙә югары дәрәжәле рухани, дини йәмгиәт башлыгы)
РАВЕЛИН м равелин (боронго ҡәлгәләрҙә тыштан стена артына эшләнгән өҫтәмә ныгытма )
РАВЕНСТВО с 1. тиңлек, бер тигеҙ булыу; равенство сил көстәрҙең бер тигеҙ булыуы 2. полит ., мат. тигеҙлек; социальное равенство социаль тигеҙлек; равенство дробей кәсерҙәрҙең тигеҙлеге; равенство многочленов күпбыуындарҙың тигеҙлеге
РАВНЕНИЕ с тиңләшеү, тигеҙләнеү; равнение на передовиков алдынғыларға тиңләшеү
РАВНИНА ж тигеҙлек, тигеҙ ер; широкая равнина киң тигеҙлек
РАВНИННЫЙ, -ая, -ое тигеҙлек ...ы, тигеҙ; равнинная местность тигеҙ урын
РАВНО 1. нареч. бер тигеҙ, бер төрлө, берҙәй; равно красивые поля и луга берҙәй матур ҡырҙар һәм болондар 2. чему в знач. сказ. тигеҙ, тигеҙ була; четыре плюс два равно шести дүрткә икене ҡушһаң алтыға тигеҙ була 3. в знач. союза (так же) кеүек үк, шулай уҡ
РАВНО... урыҫ телендә ҡушма һцҙҙәрҙец “ тигеҙ ”, “ тиц ” мәгәнәләрен ацлатҡан беренсе өлөшө, мәҫ., равноудалённый тиң алыҫлыҡтағы
РАВНОБЕДРЕННЫЙ, -ая, -ое мат. тигеҙ эргәле; равнобедренный треугольник тигеҙ эргәле өсмөйөш
РАВНОВЕЛИКИЙ, -ая, -ое мат. тигеҙ ҙурлыҡтағы; равновеликие углы тигеҙ ҙурлыҡтағы мөйөштәр; равновеликие фигуры тигеҙ ҙурлыҡтағы фигуралар
РАВНОВЕСИЕ с 1. тигеҙлек, тигеҙләнеш, тигеҙләнеү; равновесие сил көстәрҙең тигеҙлеге; неустойчивое равновесие тотороҡһоҙ тигеҙләнеш 2. перен. (спокойствие) тыныслыҡ, тыныс хәл; душевное равновесие күңел тыныслығы ♦ вывести из равновесия сығырҙан сығарыу
РАВНОДЕЙСТВУЮЩИЙ, -ая, -ее берҙәй тәьҫир итеүсе; равнодействующая сила физ. берҙәй тәьҫир итеүсе көс
РАВНОДЕНСТВИЕ с көн менән төндөң тигеҙлеге; весеннее равноденствие яҙғы көн менән төндөң тигеҙлеге; осеннее равноденствие көҙгө көн менән төндөң тигеҙлеге
РАВНОДУШИЕ с 1. (безразличное, безучастное отношение) вайымһыҙлыҡ, ғәмһеҙлек, моңһоҙлоҡ, битарафлыҡ; проявлять равнодушие вайымһыҙлыҡ күрһәтеү 2. (отсутствие интереса, влечения к кому-чему-л.) битарафлыҡ, ҡыҙыҡһынмау, иғтибарһыҙлыҡ
РАВНОДУШНЫЙ, -ая, -ое 1. (безучастный, безразличный) вайымһыҙ, ғәмһеҙ; равнодушный взгляд ғәмһеҙ ҡараш; равнодушный человек вайымһыҙ кеше 2. (не испытывающий интереса) иҫе китмәгән, ҡыҙыҡһынмаған, битараф, ихлас (әүәҫ) түгел, моңһоҙ, бошмаҫ 3. разг. (не испытывающий влюблённости) мөхәббәт хисе булмаған, күңеле тартмаған
РАВНОЗНАЧНЫЙ, -ая, -ое тиң, бер төрлө (иш), тиң мәғәнәле (дәрәжәле, ҡиммәтле, әһәмиәтле); равнозначные события бер иш ваҡиғалар; равнозначные величины тиң ҡиммәтле дәүмәлдәр
РАВНОМЕРНОСТЬ ж тигеҙ булыу, (бер) тигеҙлек, бер төрлөлөк
РАВНОМЕРНЫЙ, -ая, -ое (бер) тигеҙ, бер төрлө; равномерное развитие бер тигеҙ үҫеш; равномерная скорость бер төрлө тиҙлек
РАВНОПРАВИЕ с тиң хоҡуҡлылыҡ, хоҡуҡ тиңлеге; равноправие граждан граждандарҙың тиң хоҡуҡлылығы
242
эшсән, ҡонар; работоспособный человек эшкә уңған кеше
РАБОТЯГА м и ж; прост. эшсән (тырыш) кеше
РАБОТЯЩИЙ, -ая, -ее разг. эшсән, эш һөйөүсән, булдыҡлы, егәрле, ҡонар, тырыш; работящий парень эшсән егет
РАБОЧЕ-КРЕСТЬЯНСКИЙ, -ая, -ое эшсе-крәҫтиән ...ы; рабоче-крестьянская власть эшсе-крәҫтиән хакимлығы
РАБОЧИЙ I м эшсе; железнодорожный рабочий тимер юл эшсеһе; опытный рабочий тәжрибәле эшсе; сельскохозяйственный рабочий ауыл хужалығы эшсеһе
РАБОЧИЙ II, -ая, -ее 1. эшсе, эшселәр ...ы; рабочая молодёжь эшсе йәштәр; рабочее движение эшселәр хәрәкәте; рабочий посёлок эшселәр ҡасабаһы 2. (работающий) эшләүсе; рабочий человек эшләүсе кеше 3. (о животных ) эшсе; рабочие пчёлы эшсе ҡорттар 4. (необходимый для работы) эш ...ы; рабочий инструмент эш ҡоралы; рабочее место эш урыны; рабочее время эш сәғәте (ваҡыты) 5. тех. эшләй торған ...ы; рабочие части машины машинаның эшләй торған өлөштәре ♦ в рабочем порядке эш барышында; рабочая сила эшсе көсө; рабочие руки эшсе ҡулдар; рабочий день эш көнө
РАБСЕЛЬКОР м (рабочий и сельский корреспондент ) эшсе һәм ауыл хәбәрсеһе
РАБСКИЙ, -ая, -ое 1. ҡол(дар) ...ы, ауыр; рабский труд ҡол хеҙмәте, ауыр эш 2. перен. ҡолдарса, ҡаршылыҡһыҙ, бер һүҙһеҙ; рабское повиновение ҡолдарса буйһоноу
РАБСТВО с 1. ҡоллоҡ, золмәт; освободиться от рабства ҡоллоҡтан ҡотолоу; находиться в рабстве ҡоллоҡта йәшәү; эпоха рабства ҡоллоҡ дәүере 2. перен. бойондороҡло хәл, золом-йәбер, иҙгенлек, ҡол булыу; быть в рабстве иҙгенлектә булыу
РАБФАК м (рабочий факультет) рабфак (эшселәр факультеты)
РАБЫНЯ ж ҡол (ҡатын-ҡыҙ), көң, ҡома
РАВВИН м раввин (йәһцдтәрҙә югары дәрәжәле рухани, дини йәмгиәт башлыгы)
РАВЕЛИН м равелин (боронго ҡәлгәләрҙә тыштан стена артына эшләнгән өҫтәмә ныгытма )
РАВЕНСТВО с 1. тиңлек, бер тигеҙ булыу; равенство сил көстәрҙең бер тигеҙ булыуы 2. полит ., мат. тигеҙлек; социальное равенство социаль тигеҙлек; равенство дробей кәсерҙәрҙең тигеҙлеге; равенство многочленов күпбыуындарҙың тигеҙлеге
РАВНЕНИЕ с тиңләшеү, тигеҙләнеү; равнение на передовиков алдынғыларға тиңләшеү
РАВНИНА ж тигеҙлек, тигеҙ ер; широкая равнина киң тигеҙлек
РАВНИННЫЙ, -ая, -ое тигеҙлек ...ы, тигеҙ; равнинная местность тигеҙ урын
РАВНО 1. нареч. бер тигеҙ, бер төрлө, берҙәй; равно красивые поля и луга берҙәй матур ҡырҙар һәм болондар 2. чему в знач. сказ. тигеҙ, тигеҙ була; четыре плюс два равно шести дүрткә икене ҡушһаң алтыға тигеҙ була 3. в знач. союза (так же) кеүек үк, шулай уҡ
РАВНО... урыҫ телендә ҡушма һцҙҙәрҙец “ тигеҙ ”, “ тиц ” мәгәнәләрен ацлатҡан беренсе өлөшө, мәҫ., равноудалённый тиң алыҫлыҡтағы
РАВНОБЕДРЕННЫЙ, -ая, -ое мат. тигеҙ эргәле; равнобедренный треугольник тигеҙ эргәле өсмөйөш
РАВНОВЕЛИКИЙ, -ая, -ое мат. тигеҙ ҙурлыҡтағы; равновеликие углы тигеҙ ҙурлыҡтағы мөйөштәр; равновеликие фигуры тигеҙ ҙурлыҡтағы фигуралар
РАВНОВЕСИЕ с 1. тигеҙлек, тигеҙләнеш, тигеҙләнеү; равновесие сил көстәрҙең тигеҙлеге; неустойчивое равновесие тотороҡһоҙ тигеҙләнеш 2. перен. (спокойствие) тыныслыҡ, тыныс хәл; душевное равновесие күңел тыныслығы ♦ вывести из равновесия сығырҙан сығарыу
РАВНОДЕЙСТВУЮЩИЙ, -ая, -ее берҙәй тәьҫир итеүсе; равнодействующая сила физ. берҙәй тәьҫир итеүсе көс
РАВНОДЕНСТВИЕ с көн менән төндөң тигеҙлеге; весеннее равноденствие яҙғы көн менән төндөң тигеҙлеге; осеннее равноденствие көҙгө көн менән төндөң тигеҙлеге
РАВНОДУШИЕ с 1. (безразличное, безучастное отношение) вайымһыҙлыҡ, ғәмһеҙлек, моңһоҙлоҡ, битарафлыҡ; проявлять равнодушие вайымһыҙлыҡ күрһәтеү 2. (отсутствие интереса, влечения к кому-чему-л.) битарафлыҡ, ҡыҙыҡһынмау, иғтибарһыҙлыҡ
РАВНОДУШНЫЙ, -ая, -ое 1. (безучастный, безразличный) вайымһыҙ, ғәмһеҙ; равнодушный взгляд ғәмһеҙ ҡараш; равнодушный человек вайымһыҙ кеше 2. (не испытывающий интереса) иҫе китмәгән, ҡыҙыҡһынмаған, битараф, ихлас (әүәҫ) түгел, моңһоҙ, бошмаҫ 3. разг. (не испытывающий влюблённости) мөхәббәт хисе булмаған, күңеле тартмаған
РАВНОЗНАЧНЫЙ, -ая, -ое тиң, бер төрлө (иш), тиң мәғәнәле (дәрәжәле, ҡиммәтле, әһәмиәтле); равнозначные события бер иш ваҡиғалар; равнозначные величины тиң ҡиммәтле дәүмәлдәр
РАВНОМЕРНОСТЬ ж тигеҙ булыу, (бер) тигеҙлек, бер төрлөлөк
РАВНОМЕРНЫЙ, -ая, -ое (бер) тигеҙ, бер төрлө; равномерное развитие бер тигеҙ үҫеш; равномерная скорость бер төрлө тиҙлек
РАВНОПРАВИЕ с тиң хоҡуҡлылыҡ, хоҡуҡ тиңлеге; равноправие граждан граждандарҙың тиң хоҡуҡлылығы
242