Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. II том. 283 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
РАСПАКОВАТЬ
РАСКРЫТЬ сов. кого-что 1. асыу, асып ебәреү (ҡуйыу); раскрыть ворота ҡапҡаны асыу; раскрыть глаза күҙҙе асыу; раскрыть сундук һандыҡты асып ҡуйыу 2. асыу, йәйеү, йәйеп (асып, яҙып) ебәреү; раскрыть зонтик ҡулса-тырҙы яҙып ебәреү; раскрыть крылья ҡанаттарҙы йәйеп ебәреү 3. перен. асыу, фаш итеү, асыҡлау; раскрыть преступление енәйәтте фаш итеү; раскрыть тайну серҙе асыу 4. перен. асыу, тикшереп белеү; раскрыть секреты бессмертия үлемһеҙлектең серҙәрен тикшереп белеү 5. перен . асыу, асып һалыу, аңлатып биреү, һөйләү; раскрыть идею романа романдың идеяһын асыу ♦ раскрыть глаза кому, на кого-что күҙен асыу; раскрыть игру йәшерен ниәтен асыу (һиҙеү); раскрыть свои карты ниәттәреңде асып биреү (әйтеү); раскрыть объятия ҡолас йәйеп ҡаршы алыу; раскрыть рот: 1) тел асылыу; 2) шаҡ ҡатыу, аптырау
РАСКРЫТЬСЯ сов. 1. асылыу, асылып китеү; дверь раскрылась ишек асылып китте; занавес раскрылся шаршау асылды; глаза раскрылись күҙҙәр асылды 2. асылыу, йәйелеү, яҙылыу; зонтик раскрылся ҡулсатыр яҙылды; книга раскрылась китап асылды 3. өҫтөн асыу, асылыу; раскрыться во сне йоҡлағанда өҫтө асыу 4. асылыу, йәйелеп (йәйрәп) ятыу; перед нами раскрылась степь беҙҙең алда дала йәйрәп ята ине 5. перен. беленеү, сиселеү, асылыу; раскрылась душевная красота күңел матурлығы асылды; раскрылся новый мир яңы донъя асылды 6. перен. фаш ителеү, асылыу; раскрылись преступные замыслы врагов дошмандарҙың енәйәтсел ниәттәре фаш ителде; преступник раскрылся енәйәтсе асылды 7. разг. (в карточных играх) баҫып бөтөрөү, баҫыу
РАСКУДАХТАТЬСЯ сов. 1. разг. ҡытҡылдай башлау, бик ныҡ (оҙаҡ) ҡытҡылдау; куры раскудахтались тауыҡтар ҡытҡылдай башланы 2. прост. (разворчаться) (урынһыҙ) ҡысҡырына (екеренә) башлау, мыжып һөйләнеү
РАСКУЛАЧИВАТЬ несов. см. раскулачить
РАСКУЛАЧИТЬ сов. кого-что кулакты юҡҡа сығарыу (бөтөрөү)
РАСКУПАТЬ несов. см. раскупить
РАСКУПАТЬСЯ несов. страд. от раскупать
РАСКУПИТЬ сов. что һатып алып бөтөрөү; раскупить билеты в театр театрға билеттарҙы һатып алып бөтөрөү
РАСКУПОРИВАТЬ несов. см. раскупорить
РАСКУПОРИВАТЬСЯ несов. 1. см. раскупориться 2. страд. от раскупоривать
РАСКУПОРИТЬ сов. что асыу, тығынын (бөкөһөн) алыу; раскупорить бутылку шешә асыу
РАСКУПОРИТЬСЯ сов. тығыны (бөкөһө) асылыу, тығыны алыныу; бочка раскупорилась мискәнең тығыны алынған
РАСКУРИВАТЬ несов. что 1. см. раскурить 2. без доп.; разг. (тәмәке) төтәтеп ултырыу, (тәмәке) тартып ваҡыт үткәреү
РАСКУРИВАТЬСЯ несов. 1. см. раскуриться 1; 2. страд. от раскуривать
РАСКУРИТЬ сов. что 1. ҡабыҙыу, тоҡандырыу, тоҡандырып ебәреү (папиросты, тәмәкене һ. б.); раскурить трубку төрөпкә ҡабыҙыу 2. прост. тартып бөтөрөү; раскурить весь табак бөтә тәмәкене тартып бөтөрөү
РАСКУРИТЬСЯ сов. 1. тоҡаныу, ҡабыныу; трубка хорошо раскурилась төрөпкә яҡшы ҡабынды 2. прост. (начать курить всё больше) күп тарта башлау
РАСКУСИТЬ сов. 1. что тешләп ватыу (ярыу); раскусить орех сәтләүекте тешләп ватыу 2. кого-что; перен., разг. аңлау, төшөнөү, аңлап (белеп) алыу; раскусить намерения чьи-л. кемдеңдер ниәтен төшөнөү
РАСКУСТИТЬСЯ сов. ҡыуаҡланыу, ботаҡланыу, ялбырап үҫеп китеү; клевер раскустился туҡранбаш ялбырап үҫеп китте; черёмуха раскустилась муйыл ҡыуаҡланды
РАСКУСЫВАТЬ несов. см. раскусить 1
РАСКУСЫВАТЬСЯ несов. страд. от раскусывать
РАСКУТАТЬ сов. кого-что урауын асыу, төргәген сисеү, тағатыу, сисеп (асып) ташлау, сисендереү; раскутать ребёнка баланың урауын сисеү; раскутать шаль шәлде сисеү
РАСКУТАТЬСЯ сов. асылыу, сиселеү, тағатылыу, асылып (сиселеп) китеү, сисенеү, һалыу; раскутайся, здесь жарко сисен, бында эҫе
РАСКУТИТЬСЯ сов. типтереү, (кәйеф-сафаға) бирелеү, (кәйеф-сафа) менән мауығыу
РАСКУТЫВАТЬ несов. см. раскутать
РАСКУТЫВАТЬСЯ несов. 1. см. раскутаться 2. страд. от раскутывать
РАСОВЕДЕНИЕ с расоведение (антропологияның расаларҙы өйрәнец бцлеге; расаларҙы өйрәнец фәне)
расовый, -ая, -ое раса ...ы; расовые отличия раса айырымлыҡтары; расовые признаки раса билдәләре
РАСПАД м см. распасться — распадаться; белковый распад аҡһым тарҡалыуы; распад радиоактивных элементов радиоактив элементтарҙың тарҡалышы; распад системы системаның тарҡалыуы
РАСПАДАТЬСЯ несов. см. распасться
РАСПАДОК м үҙәк, тар ҡул
РАСПАИВАТЬ несов. см. распаять
РАСПАИВАТЬСЯ несов. 1. см. распаяться 2. страд. от распаивать
РАСПАКОВАТЬ сов. (төргәкте) тағатыу (сисеү, һүтеү, асыу); распаковать книги китаптарҙың төргәген тағатыу; распаковать чемодан сумаҙан асыу; распаковать свёрток төргәкте сисеү
283
РАСКРЫТЬ сов. кого-что 1. асыу, асып ебәреү (ҡуйыу); раскрыть ворота ҡапҡаны асыу; раскрыть глаза күҙҙе асыу; раскрыть сундук һандыҡты асып ҡуйыу 2. асыу, йәйеү, йәйеп (асып, яҙып) ебәреү; раскрыть зонтик ҡулса-тырҙы яҙып ебәреү; раскрыть крылья ҡанаттарҙы йәйеп ебәреү 3. перен. асыу, фаш итеү, асыҡлау; раскрыть преступление енәйәтте фаш итеү; раскрыть тайну серҙе асыу 4. перен. асыу, тикшереп белеү; раскрыть секреты бессмертия үлемһеҙлектең серҙәрен тикшереп белеү 5. перен . асыу, асып һалыу, аңлатып биреү, һөйләү; раскрыть идею романа романдың идеяһын асыу ♦ раскрыть глаза кому, на кого-что күҙен асыу; раскрыть игру йәшерен ниәтен асыу (һиҙеү); раскрыть свои карты ниәттәреңде асып биреү (әйтеү); раскрыть объятия ҡолас йәйеп ҡаршы алыу; раскрыть рот: 1) тел асылыу; 2) шаҡ ҡатыу, аптырау
РАСКРЫТЬСЯ сов. 1. асылыу, асылып китеү; дверь раскрылась ишек асылып китте; занавес раскрылся шаршау асылды; глаза раскрылись күҙҙәр асылды 2. асылыу, йәйелеү, яҙылыу; зонтик раскрылся ҡулсатыр яҙылды; книга раскрылась китап асылды 3. өҫтөн асыу, асылыу; раскрыться во сне йоҡлағанда өҫтө асыу 4. асылыу, йәйелеп (йәйрәп) ятыу; перед нами раскрылась степь беҙҙең алда дала йәйрәп ята ине 5. перен. беленеү, сиселеү, асылыу; раскрылась душевная красота күңел матурлығы асылды; раскрылся новый мир яңы донъя асылды 6. перен. фаш ителеү, асылыу; раскрылись преступные замыслы врагов дошмандарҙың енәйәтсел ниәттәре фаш ителде; преступник раскрылся енәйәтсе асылды 7. разг. (в карточных играх) баҫып бөтөрөү, баҫыу
РАСКУДАХТАТЬСЯ сов. 1. разг. ҡытҡылдай башлау, бик ныҡ (оҙаҡ) ҡытҡылдау; куры раскудахтались тауыҡтар ҡытҡылдай башланы 2. прост. (разворчаться) (урынһыҙ) ҡысҡырына (екеренә) башлау, мыжып һөйләнеү
РАСКУЛАЧИВАТЬ несов. см. раскулачить
РАСКУЛАЧИТЬ сов. кого-что кулакты юҡҡа сығарыу (бөтөрөү)
РАСКУПАТЬ несов. см. раскупить
РАСКУПАТЬСЯ несов. страд. от раскупать
РАСКУПИТЬ сов. что һатып алып бөтөрөү; раскупить билеты в театр театрға билеттарҙы һатып алып бөтөрөү
РАСКУПОРИВАТЬ несов. см. раскупорить
РАСКУПОРИВАТЬСЯ несов. 1. см. раскупориться 2. страд. от раскупоривать
РАСКУПОРИТЬ сов. что асыу, тығынын (бөкөһөн) алыу; раскупорить бутылку шешә асыу
РАСКУПОРИТЬСЯ сов. тығыны (бөкөһө) асылыу, тығыны алыныу; бочка раскупорилась мискәнең тығыны алынған
РАСКУРИВАТЬ несов. что 1. см. раскурить 2. без доп.; разг. (тәмәке) төтәтеп ултырыу, (тәмәке) тартып ваҡыт үткәреү
РАСКУРИВАТЬСЯ несов. 1. см. раскуриться 1; 2. страд. от раскуривать
РАСКУРИТЬ сов. что 1. ҡабыҙыу, тоҡандырыу, тоҡандырып ебәреү (папиросты, тәмәкене һ. б.); раскурить трубку төрөпкә ҡабыҙыу 2. прост. тартып бөтөрөү; раскурить весь табак бөтә тәмәкене тартып бөтөрөү
РАСКУРИТЬСЯ сов. 1. тоҡаныу, ҡабыныу; трубка хорошо раскурилась төрөпкә яҡшы ҡабынды 2. прост. (начать курить всё больше) күп тарта башлау
РАСКУСИТЬ сов. 1. что тешләп ватыу (ярыу); раскусить орех сәтләүекте тешләп ватыу 2. кого-что; перен., разг. аңлау, төшөнөү, аңлап (белеп) алыу; раскусить намерения чьи-л. кемдеңдер ниәтен төшөнөү
РАСКУСТИТЬСЯ сов. ҡыуаҡланыу, ботаҡланыу, ялбырап үҫеп китеү; клевер раскустился туҡранбаш ялбырап үҫеп китте; черёмуха раскустилась муйыл ҡыуаҡланды
РАСКУСЫВАТЬ несов. см. раскусить 1
РАСКУСЫВАТЬСЯ несов. страд. от раскусывать
РАСКУТАТЬ сов. кого-что урауын асыу, төргәген сисеү, тағатыу, сисеп (асып) ташлау, сисендереү; раскутать ребёнка баланың урауын сисеү; раскутать шаль шәлде сисеү
РАСКУТАТЬСЯ сов. асылыу, сиселеү, тағатылыу, асылып (сиселеп) китеү, сисенеү, һалыу; раскутайся, здесь жарко сисен, бында эҫе
РАСКУТИТЬСЯ сов. типтереү, (кәйеф-сафаға) бирелеү, (кәйеф-сафа) менән мауығыу
РАСКУТЫВАТЬ несов. см. раскутать
РАСКУТЫВАТЬСЯ несов. 1. см. раскутаться 2. страд. от раскутывать
РАСОВЕДЕНИЕ с расоведение (антропологияның расаларҙы өйрәнец бцлеге; расаларҙы өйрәнец фәне)
расовый, -ая, -ое раса ...ы; расовые отличия раса айырымлыҡтары; расовые признаки раса билдәләре
РАСПАД м см. распасться — распадаться; белковый распад аҡһым тарҡалыуы; распад радиоактивных элементов радиоактив элементтарҙың тарҡалышы; распад системы системаның тарҡалыуы
РАСПАДАТЬСЯ несов. см. распасться
РАСПАДОК м үҙәк, тар ҡул
РАСПАИВАТЬ несов. см. распаять
РАСПАИВАТЬСЯ несов. 1. см. распаяться 2. страд. от распаивать
РАСПАКОВАТЬ сов. (төргәкте) тағатыу (сисеү, һүтеү, асыу); распаковать книги китаптарҙың төргәген тағатыу; распаковать чемодан сумаҙан асыу; распаковать свёрток төргәкте сисеү
283