Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. II том. 305 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
РАСШНУРОВАТЬ
РАСШАТЫВАТЬСЯ несов. 1. см. расшататься 2. страд. от расшатывать
РАСШВЫРИВАТЬ несов. см. расшвырять
РАСШВЫРЯТЬ сов. кого-что; разг. 1. ырғытыу, алып бәреү, быраҡтырыу, туҙҙырып ташлау; расшвырять дрова утынды туҙҙырып ташлау 2. перен. (без толку растратить) бушҡа туҙҙырыу, елгә осороу; расшвырять деньги аҡсаны елгә осороу
РАСШЕВЕЛИВАТЬ несов. см. расшевелить
РАСШЕВЕЛИВАТЬСЯ несов. 1. см. расшевелиться 2. страд. от расшевеливать
РАСШЕВЕЛИТЬ сов. кого-что; разг. 1. ҡуҙғатыу, хәрәкәткә килтереү, бутау, ҡыймылдатыу; расшевелить угли в печке мейестәге ҡуҙҙы бутау 2. перен. ҡуҙғатыу, уятыу, йәнләндереү; расшевелить чувства тойғолар уятыу
РАСШЕВЕЛИТЬСЯ сов.; разг. 1. ҡыбырлай (ҡыймылдай) башлау, ҡуҙғалыу, хәрәкәткә килеү; муравьи расшевелились ҡырмыҫҡалар ҡыбырлай башланы 2. перен. уяныу, ҡуҙғалыу, хәрәкәткә килеү; люди расшевелились кешеләр ҡуҙғалды
РАСШИБАТЬ несов. см. расшибить
РАСШИБАТЬСЯ несов. 1. см. расшибиться 2. страд. от расшибать
РАСШИБИТЬ сов. что 1. бәреп (һуғып) ауырттырыу (имгәтеү); расшибить ногу аяҡты бәреп имгәтеү 2. разг. (разбить) ватыу, емереү, ҡыйратыу; расшибить лодку кәмә ватыу
РАСШИБИТЬСЯ сов. 1. бәрелеп (һуғылып) ауыртыу (имгәнеү); расшибиться при падении ҡолағанда бәрелеп имгәнеү 2. разг. ватылыу, емерелеү, ҡыйралыу ♦ расшибиться в лепёшку см. лепёшка
РАСШИВАТЬ несов. см. расшить
РАСШИВАТЬСЯ несов. 1. см. расшиться 2. страд. от расшивать
РАСШИВКА ж 1. см. расшить — расшивать; расшивка швов йөйҙәрҙе һүтеү 2. (узорное шитьё ) сигеү, нағыш, нағышлау; расшивка скатерти ашъяулыҡ сигеү
РАСШИВНОЙ, -ая, -ое сигеүле, нағышлы; расшивная рубашка сигеүле күлдәк
РАСШИРЕНИЕ с 1. см. расширить — расширять, расшириться — расширяться; расширение посевных площадей сәсеү(лек) майҙандарын киңәйтеү; расширение экономических связей иҡтисади бәйләнештәрҙе киңәйтеү 2. киң ауыҙ, киңәйгән урын; труба с расширением киң ауыҙлы торба
РАСШИРЕННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от расширить 2. прил. киңәйтелгән, киң; расширенное заседание киңәйтелгән ултырыш; расширенное толкование слова һүҙҙең киң аңлатмаһы
РАСШИРИТЕЛЬ м киңәйткес, киргес
РАСШИРИТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое 1. см. расширенный 3; расширительное толкование по-
305
становления ҡарарҙы киң аңлатыу 2. спец. киңәйтә торған, киңәйткес
РАСШИРИТЬ сов. что 1. киңәйтеү, киңәйтеп ебәреү, ҙурайтыу; расширить дорогу юл киңәйтеү; расширить отверстие тишек ҙурайтыу 2. (увеличить в числе, объёме) арттырыу, күбәйтеү, көсәйтеү, киңәйтеү; расширить производство етештереүҙе арттырыу; расширить сеть школ мәктәптәр селтәрен киңәйтеү 3. (углубить ) киңәйтеү, үҫтереү; расширить свои познания белемеңде киңәйтеү
РАСШИРИТЬСЯ сов. 1. киңәйеү, ҙурайыу; глаза расширились күҙҙәр ҙурайған; дорога расширилась юл киңәйгән 2. артыу, күбәйеү, ҙурайыу, киңәйеү; сеть библиотек расширилась китапханалар селтәре артты; фабрика расширилась фабрика ҙурайҙы 3. киңәйеү, йәйелеү; круг деятельности расширился эшмәкәрлек даирәһе киңәйҙе
РАСШИРЯЕМОСТЬ ж киңәйеүсәнлек; расширяемость газов газдарҙың киңәйеүсәнлеге
РАСШИРЯТЬ несов. см. расширить
РАСШИРЯТЬСЯ несов. 1. см. расшириться 2. страд. от расширять
РАСШИТЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от расшить 2. прил. сигелгән, ҡайылған, нағышланған, сигеүле, ҡайыулы, нағышлы; расшитое полотенце сигеүле таҫтамал; расшитый передник сигелгән алъяпҡыс
РАСШИТЬ сов. что 1. разг. (распороть) һүтеү, һүтеп ташлау; расшить тюк бәйләмдәрҙе һүтеү; расшить книгу китапты һүтеү 2. (вышить ) сигеү, ҡайыу, нағышлау; расшить шёлком ебәк менән сигеү 3. спец. (освободить от обивки) айырыу, алыу, айырып алыу; расшить заколоченные окна тәҙрәләрҙең ҡаҙағын алыу 4. спец. (сделать гладким) шымартыу; расшить шов в каменной кладке таштан һалынған ҡоролманың йөйҙәрен шымартыу
РАСШИТЬСЯ сов. 1. разг. һүтелеү, һүтелеп сығыу; книга расшилась китап һүтелеп сыҡты 2. спец. айырылыу, айырылып сығыу; фермы моста расшились күпер фермалары айырылған
РАСШИФРОВАТЬ сов. что 1. шифрҙы уҡыу (асыу); расшифровать телеграмму телеграмманың шифрын асыу 2. перен. аңлау, белеү, төшөнөү, асыу; расшифровать тайну серҙе асыу
РАСШИФРОВКА ж см. расшифровать — расшифровывать; расшифровка документов документтарҙы уҡыу
РАСШИФРОВЩИК м шифрҙы уҡыусы (асыусы, белеүсе)
РАСШИФРОВЫВАТЬ несов. см. расшифровать
РАСШИФРОВЫВАТЬСЯ несов. страд. от расшифровывать
РАСШНУРОВАТЬ сов. что бауын сисеү; расшнуровать ботинки ботинканың бауын сисеү
РАСШАТЫВАТЬСЯ несов. 1. см. расшататься 2. страд. от расшатывать
РАСШВЫРИВАТЬ несов. см. расшвырять
РАСШВЫРЯТЬ сов. кого-что; разг. 1. ырғытыу, алып бәреү, быраҡтырыу, туҙҙырып ташлау; расшвырять дрова утынды туҙҙырып ташлау 2. перен. (без толку растратить) бушҡа туҙҙырыу, елгә осороу; расшвырять деньги аҡсаны елгә осороу
РАСШЕВЕЛИВАТЬ несов. см. расшевелить
РАСШЕВЕЛИВАТЬСЯ несов. 1. см. расшевелиться 2. страд. от расшевеливать
РАСШЕВЕЛИТЬ сов. кого-что; разг. 1. ҡуҙғатыу, хәрәкәткә килтереү, бутау, ҡыймылдатыу; расшевелить угли в печке мейестәге ҡуҙҙы бутау 2. перен. ҡуҙғатыу, уятыу, йәнләндереү; расшевелить чувства тойғолар уятыу
РАСШЕВЕЛИТЬСЯ сов.; разг. 1. ҡыбырлай (ҡыймылдай) башлау, ҡуҙғалыу, хәрәкәткә килеү; муравьи расшевелились ҡырмыҫҡалар ҡыбырлай башланы 2. перен. уяныу, ҡуҙғалыу, хәрәкәткә килеү; люди расшевелились кешеләр ҡуҙғалды
РАСШИБАТЬ несов. см. расшибить
РАСШИБАТЬСЯ несов. 1. см. расшибиться 2. страд. от расшибать
РАСШИБИТЬ сов. что 1. бәреп (һуғып) ауырттырыу (имгәтеү); расшибить ногу аяҡты бәреп имгәтеү 2. разг. (разбить) ватыу, емереү, ҡыйратыу; расшибить лодку кәмә ватыу
РАСШИБИТЬСЯ сов. 1. бәрелеп (һуғылып) ауыртыу (имгәнеү); расшибиться при падении ҡолағанда бәрелеп имгәнеү 2. разг. ватылыу, емерелеү, ҡыйралыу ♦ расшибиться в лепёшку см. лепёшка
РАСШИВАТЬ несов. см. расшить
РАСШИВАТЬСЯ несов. 1. см. расшиться 2. страд. от расшивать
РАСШИВКА ж 1. см. расшить — расшивать; расшивка швов йөйҙәрҙе һүтеү 2. (узорное шитьё ) сигеү, нағыш, нағышлау; расшивка скатерти ашъяулыҡ сигеү
РАСШИВНОЙ, -ая, -ое сигеүле, нағышлы; расшивная рубашка сигеүле күлдәк
РАСШИРЕНИЕ с 1. см. расширить — расширять, расшириться — расширяться; расширение посевных площадей сәсеү(лек) майҙандарын киңәйтеү; расширение экономических связей иҡтисади бәйләнештәрҙе киңәйтеү 2. киң ауыҙ, киңәйгән урын; труба с расширением киң ауыҙлы торба
РАСШИРЕННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от расширить 2. прил. киңәйтелгән, киң; расширенное заседание киңәйтелгән ултырыш; расширенное толкование слова һүҙҙең киң аңлатмаһы
РАСШИРИТЕЛЬ м киңәйткес, киргес
РАСШИРИТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое 1. см. расширенный 3; расширительное толкование по-
305
становления ҡарарҙы киң аңлатыу 2. спец. киңәйтә торған, киңәйткес
РАСШИРИТЬ сов. что 1. киңәйтеү, киңәйтеп ебәреү, ҙурайтыу; расширить дорогу юл киңәйтеү; расширить отверстие тишек ҙурайтыу 2. (увеличить в числе, объёме) арттырыу, күбәйтеү, көсәйтеү, киңәйтеү; расширить производство етештереүҙе арттырыу; расширить сеть школ мәктәптәр селтәрен киңәйтеү 3. (углубить ) киңәйтеү, үҫтереү; расширить свои познания белемеңде киңәйтеү
РАСШИРИТЬСЯ сов. 1. киңәйеү, ҙурайыу; глаза расширились күҙҙәр ҙурайған; дорога расширилась юл киңәйгән 2. артыу, күбәйеү, ҙурайыу, киңәйеү; сеть библиотек расширилась китапханалар селтәре артты; фабрика расширилась фабрика ҙурайҙы 3. киңәйеү, йәйелеү; круг деятельности расширился эшмәкәрлек даирәһе киңәйҙе
РАСШИРЯЕМОСТЬ ж киңәйеүсәнлек; расширяемость газов газдарҙың киңәйеүсәнлеге
РАСШИРЯТЬ несов. см. расширить
РАСШИРЯТЬСЯ несов. 1. см. расшириться 2. страд. от расширять
РАСШИТЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от расшить 2. прил. сигелгән, ҡайылған, нағышланған, сигеүле, ҡайыулы, нағышлы; расшитое полотенце сигеүле таҫтамал; расшитый передник сигелгән алъяпҡыс
РАСШИТЬ сов. что 1. разг. (распороть) һүтеү, һүтеп ташлау; расшить тюк бәйләмдәрҙе һүтеү; расшить книгу китапты һүтеү 2. (вышить ) сигеү, ҡайыу, нағышлау; расшить шёлком ебәк менән сигеү 3. спец. (освободить от обивки) айырыу, алыу, айырып алыу; расшить заколоченные окна тәҙрәләрҙең ҡаҙағын алыу 4. спец. (сделать гладким) шымартыу; расшить шов в каменной кладке таштан һалынған ҡоролманың йөйҙәрен шымартыу
РАСШИТЬСЯ сов. 1. разг. һүтелеү, һүтелеп сығыу; книга расшилась китап һүтелеп сыҡты 2. спец. айырылыу, айырылып сығыу; фермы моста расшились күпер фермалары айырылған
РАСШИФРОВАТЬ сов. что 1. шифрҙы уҡыу (асыу); расшифровать телеграмму телеграмманың шифрын асыу 2. перен. аңлау, белеү, төшөнөү, асыу; расшифровать тайну серҙе асыу
РАСШИФРОВКА ж см. расшифровать — расшифровывать; расшифровка документов документтарҙы уҡыу
РАСШИФРОВЩИК м шифрҙы уҡыусы (асыусы, белеүсе)
РАСШИФРОВЫВАТЬ несов. см. расшифровать
РАСШИФРОВЫВАТЬСЯ несов. страд. от расшифровывать
РАСШНУРОВАТЬ сов. что бауын сисеү; расшнуровать ботинки ботинканың бауын сисеү