Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. II том. 356 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
СВЕЖЕНИНА
чённая весть яңы ғына ишетелгән хәбәр; свежеиспечённый врач яңы ғына эшләй башлаған табип
СВЕЖЕНИНА и СВЕЖИНА ж; разг. яңы һуйылған ит
СВЕЖЕСТЬ ж 1. таҙалыҡ, сафлыҡ, һалҡынса ел, еләҫлек; свежесть раннего утра иртәнге еләҫлек; свежесть воздуха һауа сафлығы 2. яңы ғына -ған/-гән булыуы; свежесть фруктов емештең яңы ғына йыйылған булыуы 3. тән һәм йән рәхәтлеге, еңеллек; ощущать приятную свежесть тәндә еңеллек һиҙеү 4. (цветущий, здоровый вид) сәләмәт (һау) төҫ, һаулыҡ, сәләмәтлек, таҙалыҡ; свежесть лица йөҙҙөң сәләмәтлеге 5. эскерһеҙлек, хәйләһеҙлек, сафлыҡ; нравственная свежесть әхлаҡи сафлыҡ 6. йыуылған, таҙа булыу, таҙалыҡ; свежесть белья кейемдең таҙалығы 7. асыҡ (баҙыҡ) булыу, асыҡлыҡ, баҙыҡлыҡ, уңмағанлыҡ; свежесть красок буяуҙың баҙыҡ булыуы 8. перен. яңылыҡ; свежесть мыслей фекер яңылығы ♦ не первой свежести: 1) (лежалый) бик үк яңы түгел, иҫкергән; 2) (не очень чистый) бик үк таҙанан түгел
свежЕть несов. 1. еләҫләнеү, һалҡынсала-ныу, һалҡыная төшөү; к ночи свежеет безл. кискә табан һалҡыная төшә 2. (становиться более свежим — о растениях) төҫө асылыу, йәшәрә барыу 3. (приобретать свежий, здоровый вид) йәшәреп (таҙарып, матурланып) китеү, шәбәйеү, йәшәрә (таҙара, матурлана) барыу 4. көс-хәл инеү, еңеләйеп китеү; свежеть от холодной воды һалҡын һыуҙан көс-хәл инеү 5. мор. (ел) көсәйеү
СВЕЖИЙ, -ая, -ее 1. яңы (ғына) -ған/-гән; (о растениях) йәшел; свежее мясо яңы һуйылған ит; свежее молоко яңы һауған һөт; свежая рыба яңы ғына тотолған балыҡ; свежая малина яңы ғына йыйылған ҡурай еләге; свежий хлеб яңы бешкән икмәк; свежее сено йәшел бесән 2. (естественный, необработанный) -маған/-мә-гән, йәш, яңы; свежая капуста тоҙланмаған кәбеҫтә; свежие огурцы тоҙланмаған ҡыяр 3. (не бывший в употреблении) тотонолмаған, кейелмәгән, керләнмәгән, таҙа; свежая простыня тотонолмаған япма; свежая рубашка кейелмәгән күлдәк 4. (чистый) болғанмаған, таҙа, саф; свежая вода таҙа һыу; свежий воздух саф һауа 5. (восстановленный ) саф, яңы; встать со свежей головой саф баш менән килеп тороу; свежая сила яңы көс 6. төҫө китмәгән, йылтырауы бөтмәгән, яҡшы һаҡланған; свежие краски на картине картинаның буяуы яҡшы һаҡланған 7. янып торған, таҙа, сәләмәт; свежее лицо янып торған йөҙ 8. яңы; свежая рана яңы йәрәхәт; свежий след яңы эҙ 9. яңы, иң һуңғы; свежие новости иң һуңғы хәбәрҙәр; свежие открытия яңы асыштар 10. үҙенсәлекле, оригиналь, яңы; свежие мысли яңы фекрҙәр 11. (прохладный) һалҡынса; свежий ветер һалҡынса ел ♦ на свежую память хәтерҙә (иҫтә) саҡта; на свежую голову см. голова
356
СВЕЖИТЬ несов. 1. (делать свежим, бодрым) көс биреү, дәртләндереү, күңел күтәреү 2. рәхәтлек (еңеллек) биреү, еңеләйтеп ебәреү; прохладный воздух свежит еләҫ һауа еңеллек бирә
СВЕЖЬЁ с собир.; рыб. яңы тотолған балыҡ
СВЕЗТИ сов. 1. (везя, спустить сверху вниз) төшөрөү, алып төшөрөү (төшөү), түбән төшөрөү; свезти с горы тауҙан алып төшөү 2. разг. (отвезти ) илтеү, илтеп ҡуйыу; свезти багаж на станцию йөктө станцияға илтеп ҡуйыу 3. (увезти ) алып бөтөү, алып китеү; свезти хлеб с поля игенде яландан алып бөтөү; свезти дрова со двора утынды ишек алдынан алып китеү 4. разг. см. свозить
СВЁКЛА ж сөгөлдөр; кормовая свёкла мал сөгөлдөрө; сахарная свёкла шәкәр сөгөлдөрө; столовая свёкла аш сөгөлдөрө
СВЕКЛО... урыҫ телендә ҡушма һцҙҙәреец “сөгөлдөр” мәгәнәЦен ацлатҡан беренсе өлөшө, мәҫ., свеклорез сөгөлдөр ҡырҡҡыс; свеклоуборочный сөгөлдөр йыйғыс
СВЕКЛОВИЦА ж шәкәр сөгөлдөрө, сөгөлдөр
СВЕКЛОВИЧНЫЙ, -ая, -ое 1. шәкәр сөгөлдөрө ...ы, сөгөлдөр ...ы; свекловичные семена шәкәр сөгөлдөрө орлоҡтары; свекловичный сахар сөгөлдөр шәкәре 2. сөгөлдөр үҫтереүсе; свекловичные районы сөгөлдөр үҫтереүсе райондар
СВЕКЛОВИЩЕ с сөгөлдөр баҫыуы
СВЕКЛОВОД м сөгөлдөрсө (сөгөлдөр цҫте-рецсе, сөгөлдөр цҫтерецсе белгес); бригада свекловодов сөгөлдөрсөләр бригадаһы
СВЕКЛОВОДСТВО с сөгөлдөрсөлөк (сөгөлдөр цҫтерец эше); заниматься свекловодством сөгөлдөрсөлөк менән шөғөлләнеү
СВЕКЛОВОДЧЕСКИЙ, -ая, -ое сөгөлдөр үҫтереү ...ы; свекловодческий совхоз сөгөлдөр үҫтереү совхозы
СВЕКЛОКОПАТЕЛЬ м сөгөлдөр ҡаҙғыс ( машина)
СВЕКЛОСАХАРНЫЙ, -ая, -ое сөгөлдөр эшкәртеү ...ы, шәкәр сөгөлдөрө ...ы; свеклосахарный завод сөгөлдөр эшкәртеү заводы
СВЕКЛОСЕЯНИЕ с сөгөлдөр сәсеү; районы свеклосеяния сөгөлдөр сәсеүсе райондар
СВЕКЛОУБОРОЧНЫЙ, -ая, -ое сөгөлдөр (ҡаҙып) алыу ...ы, сөгөлдөр йыйғыс, сөгөлдөр йыйып алыу ...ы; свеклоуборочный комбайн сөгөлдөр йыйғыс комбайн; свеклоуборочный сезон сөгөлдөр ҡаҙып алыу мәле
СВЕКОЛЬНИК м 1. (свекольная ботва) сөгөлдөр һабағы (япрағы) 2. (суп) сөгөлдөр ашы
СВЕКОЛЬНЫЙ, -ая, -ое 1. сөгөлдөр ...ы; свекольная ботва сөгөлдөр һабағы (япрағы); свекольный суп сөгөлдөр ашы 2. (лиловато-красный) алһыу, ал ҡыҙыл; свекольный цвет алһыу төҫ
СВЁКОР м (отец мужа) ҡайны; свекровь ж (мать мужа) ҡәйнә, бейем
чённая весть яңы ғына ишетелгән хәбәр; свежеиспечённый врач яңы ғына эшләй башлаған табип
СВЕЖЕНИНА и СВЕЖИНА ж; разг. яңы һуйылған ит
СВЕЖЕСТЬ ж 1. таҙалыҡ, сафлыҡ, һалҡынса ел, еләҫлек; свежесть раннего утра иртәнге еләҫлек; свежесть воздуха һауа сафлығы 2. яңы ғына -ған/-гән булыуы; свежесть фруктов емештең яңы ғына йыйылған булыуы 3. тән һәм йән рәхәтлеге, еңеллек; ощущать приятную свежесть тәндә еңеллек һиҙеү 4. (цветущий, здоровый вид) сәләмәт (һау) төҫ, һаулыҡ, сәләмәтлек, таҙалыҡ; свежесть лица йөҙҙөң сәләмәтлеге 5. эскерһеҙлек, хәйләһеҙлек, сафлыҡ; нравственная свежесть әхлаҡи сафлыҡ 6. йыуылған, таҙа булыу, таҙалыҡ; свежесть белья кейемдең таҙалығы 7. асыҡ (баҙыҡ) булыу, асыҡлыҡ, баҙыҡлыҡ, уңмағанлыҡ; свежесть красок буяуҙың баҙыҡ булыуы 8. перен. яңылыҡ; свежесть мыслей фекер яңылығы ♦ не первой свежести: 1) (лежалый) бик үк яңы түгел, иҫкергән; 2) (не очень чистый) бик үк таҙанан түгел
свежЕть несов. 1. еләҫләнеү, һалҡынсала-ныу, һалҡыная төшөү; к ночи свежеет безл. кискә табан һалҡыная төшә 2. (становиться более свежим — о растениях) төҫө асылыу, йәшәрә барыу 3. (приобретать свежий, здоровый вид) йәшәреп (таҙарып, матурланып) китеү, шәбәйеү, йәшәрә (таҙара, матурлана) барыу 4. көс-хәл инеү, еңеләйеп китеү; свежеть от холодной воды һалҡын һыуҙан көс-хәл инеү 5. мор. (ел) көсәйеү
СВЕЖИЙ, -ая, -ее 1. яңы (ғына) -ған/-гән; (о растениях) йәшел; свежее мясо яңы һуйылған ит; свежее молоко яңы һауған һөт; свежая рыба яңы ғына тотолған балыҡ; свежая малина яңы ғына йыйылған ҡурай еләге; свежий хлеб яңы бешкән икмәк; свежее сено йәшел бесән 2. (естественный, необработанный) -маған/-мә-гән, йәш, яңы; свежая капуста тоҙланмаған кәбеҫтә; свежие огурцы тоҙланмаған ҡыяр 3. (не бывший в употреблении) тотонолмаған, кейелмәгән, керләнмәгән, таҙа; свежая простыня тотонолмаған япма; свежая рубашка кейелмәгән күлдәк 4. (чистый) болғанмаған, таҙа, саф; свежая вода таҙа һыу; свежий воздух саф һауа 5. (восстановленный ) саф, яңы; встать со свежей головой саф баш менән килеп тороу; свежая сила яңы көс 6. төҫө китмәгән, йылтырауы бөтмәгән, яҡшы һаҡланған; свежие краски на картине картинаның буяуы яҡшы һаҡланған 7. янып торған, таҙа, сәләмәт; свежее лицо янып торған йөҙ 8. яңы; свежая рана яңы йәрәхәт; свежий след яңы эҙ 9. яңы, иң һуңғы; свежие новости иң һуңғы хәбәрҙәр; свежие открытия яңы асыштар 10. үҙенсәлекле, оригиналь, яңы; свежие мысли яңы фекрҙәр 11. (прохладный) һалҡынса; свежий ветер һалҡынса ел ♦ на свежую память хәтерҙә (иҫтә) саҡта; на свежую голову см. голова
356
СВЕЖИТЬ несов. 1. (делать свежим, бодрым) көс биреү, дәртләндереү, күңел күтәреү 2. рәхәтлек (еңеллек) биреү, еңеләйтеп ебәреү; прохладный воздух свежит еләҫ һауа еңеллек бирә
СВЕЖЬЁ с собир.; рыб. яңы тотолған балыҡ
СВЕЗТИ сов. 1. (везя, спустить сверху вниз) төшөрөү, алып төшөрөү (төшөү), түбән төшөрөү; свезти с горы тауҙан алып төшөү 2. разг. (отвезти ) илтеү, илтеп ҡуйыу; свезти багаж на станцию йөктө станцияға илтеп ҡуйыу 3. (увезти ) алып бөтөү, алып китеү; свезти хлеб с поля игенде яландан алып бөтөү; свезти дрова со двора утынды ишек алдынан алып китеү 4. разг. см. свозить
СВЁКЛА ж сөгөлдөр; кормовая свёкла мал сөгөлдөрө; сахарная свёкла шәкәр сөгөлдөрө; столовая свёкла аш сөгөлдөрө
СВЕКЛО... урыҫ телендә ҡушма һцҙҙәреец “сөгөлдөр” мәгәнәЦен ацлатҡан беренсе өлөшө, мәҫ., свеклорез сөгөлдөр ҡырҡҡыс; свеклоуборочный сөгөлдөр йыйғыс
СВЕКЛОВИЦА ж шәкәр сөгөлдөрө, сөгөлдөр
СВЕКЛОВИЧНЫЙ, -ая, -ое 1. шәкәр сөгөлдөрө ...ы, сөгөлдөр ...ы; свекловичные семена шәкәр сөгөлдөрө орлоҡтары; свекловичный сахар сөгөлдөр шәкәре 2. сөгөлдөр үҫтереүсе; свекловичные районы сөгөлдөр үҫтереүсе райондар
СВЕКЛОВИЩЕ с сөгөлдөр баҫыуы
СВЕКЛОВОД м сөгөлдөрсө (сөгөлдөр цҫте-рецсе, сөгөлдөр цҫтерецсе белгес); бригада свекловодов сөгөлдөрсөләр бригадаһы
СВЕКЛОВОДСТВО с сөгөлдөрсөлөк (сөгөлдөр цҫтерец эше); заниматься свекловодством сөгөлдөрсөлөк менән шөғөлләнеү
СВЕКЛОВОДЧЕСКИЙ, -ая, -ое сөгөлдөр үҫтереү ...ы; свекловодческий совхоз сөгөлдөр үҫтереү совхозы
СВЕКЛОКОПАТЕЛЬ м сөгөлдөр ҡаҙғыс ( машина)
СВЕКЛОСАХАРНЫЙ, -ая, -ое сөгөлдөр эшкәртеү ...ы, шәкәр сөгөлдөрө ...ы; свеклосахарный завод сөгөлдөр эшкәртеү заводы
СВЕКЛОСЕЯНИЕ с сөгөлдөр сәсеү; районы свеклосеяния сөгөлдөр сәсеүсе райондар
СВЕКЛОУБОРОЧНЫЙ, -ая, -ое сөгөлдөр (ҡаҙып) алыу ...ы, сөгөлдөр йыйғыс, сөгөлдөр йыйып алыу ...ы; свеклоуборочный комбайн сөгөлдөр йыйғыс комбайн; свеклоуборочный сезон сөгөлдөр ҡаҙып алыу мәле
СВЕКОЛЬНИК м 1. (свекольная ботва) сөгөлдөр һабағы (япрағы) 2. (суп) сөгөлдөр ашы
СВЕКОЛЬНЫЙ, -ая, -ое 1. сөгөлдөр ...ы; свекольная ботва сөгөлдөр һабағы (япрағы); свекольный суп сөгөлдөр ашы 2. (лиловато-красный) алһыу, ал ҡыҙыл; свекольный цвет алһыу төҫ
СВЁКОР м (отец мужа) ҡайны; свекровь ж (мать мужа) ҡәйнә, бейем