Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. II том. 357 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
СВЕРНУТЬСЯ
СВЕЛИКОДУШНИЧАТЬ сов. хуш күңеллелек (миһырбанлыҡ, шәфҡәтлелек) күрһәтеү
СВЕРГАТЬ несов. см. свергнуть
СВЕРГАТЬСЯ несов. 1. несов. см. свергнуться 2. (низвергаться) өҫтән (юғарынан) шарлап төшөү (һыу ағымы) 3. страд. от свергать
свергнуть сов. (бәреп) төшөрөү, ҡолатыу; свергнуть царское правительство батша хөкүмәтен бәреп төшөрөү
свЕргнуться сов.; уст. төшөп китеү, йығылыу, төшөрөлөү
СВЕРЖЕНИЕ с см. свергнуть — свергать; свержение самодержавия самодержавиены ҡолатыу
сверить сов. что сағыштырыу, сағыштырып сығыу (ҡарау), дөрөҫлөгөн тикшереү; сверить часы сәғәттең дөрөҫлөгөн тикшереү; сверить рукопись с подлинником ҡулъяҙманы төп нөсхә менән сағыштырып сығыу
свериться сов.; разг. сағыштырылыу, сағыштырып ҡарау, дөрөҫлөгөн тикшереү, тикшереп биреү, белешмә алыу; свериться со словарём һүҙлек буйынса дөрөҫлөгөн тикшереү
свЕрка ж см. сверить — сверять, свериться — сверяться; сверка списка избирателей һайлаусылар исемлегенең дөрөҫлөгөн тикшереү
СВЕРКАНИЕ с балҡыу, йымылдау, йылтылдау, йылтырау, ялтырау, ем-ем (йым-йым, йылт-йылт) итеү; сверкание звёзд йондоҙҙарҙың емем итеүе; сверкание молнии йәшен йылтылдауы
СВЕРКАТЬ несов. 1. балҡыу, йымылдау, йылтылдау, ем-ем (йым-йым) итеү; в небе сверкают звёзды күктә йондоҙҙар ем-ем итә 2. (ярко вспыхивать) йылтырау, йылт-йылт (ялт-йолт) килеү, ялтлау, ялтырау; сверкают штыки штыктар ялт-йолт килә; молнии сверкают йәшен ялтлай 3. чем и без доп. (ярко блестеть при сильном возбуждении — о глазах) яныу, янып китеү, ялтырау 4. (резко выделяться ярким цветом) сағылйып күренеү, баҙлау; мак сверкает в траве үлән араһынан мәк сағылйып күренә ♦ только пятки сверкают табан ялтыратыу
СВЕРКАЮЩИЙ, -ая, -ее 1. прич. от сверкать 2. прил. ҡояшлы, салт аяҙ; сверкающий весенний день салт аяҙ яҙғы көн 3. прил. сағыу, балҡып торған, күҙҙе сағылдырырлыҡ; сверкающая красота сағыу матурлыҡ
СВЕРКНУТЬ сов. 1. см. сверкать; сверкнула молния йәшен балҡыны 2. перен. (неожиданно появиться в сознании) келт итеп (иҫкә) килеп төшөү ♦ сверкнуть глазами уҫал ҡараш ташлау
СВЕРЛИЛЬНЫЙ, -ая, -ое быраулау ...ы; сверлильный станок быраулау станогы; сверлильные работы быраулау эштәре
СВЕРЛИЛЬЩИК м см. сверловщик
СВЕРЛИТЬ несов. что 1. быраулау, быраулап тишеү; сверлить железо тимерҙе быраулап тишеү; сверлить скважины скажиналар бырау
357
лау 2. соҡоп (тишеп) инеү; жук сверлит древесину ҡуңыҙ үҙағасты тишеп инә 3. соҡоп (тишеп) таҙартыу; сверлить больной зуб ауыртҡан теште соҡоп таҙартыу 4. перен. тишерҙәй итеп текләү (текәлеү); его глаза сверлят меня уның күҙҙәре миңә тишерҙәй итеп текәлде 5. обычно безл.; перен. үҙәккә үтеп ауыртыу (һыҙлау), сәнсеү; в ухе сверлит ҡолаҡ сәнсә
СВЕРЛИТЬСЯ несов. страд. от сверлить 1—3
СВЕРЛО с бырау; стальное сверло ҡорос бырау
СВЕРЛОВОЧНЫЙ, -ая, -ое спец. быраулау ...ы; сверловочный агрегат быраулау агрегаты
СВЕРЛОВЩИК м быраулаусы; бригада сверловщиков быраулаусылар бригадаһы
СВЕРЛЯЩИЙ, -ая, -ее 1. прич. от сверлить 2. прил. (острый, пронизывающий — о боли) үҙәккә үтерлек ауыртҡан (һыҙлаған); сверлящая зубная боль тештәрҙең үҙәккә үтерлек һыҙлауы 3. прил. (резкий, пронзительный — о звуках) ҡолаҡ ярғыс
СВЕРНУТЬ сов. что 1. төрөү, төрөп ҡуйыу, түңәрәкләп (йомро итеп) төрөү, урау; свернуть ковёр келәмде төрөп ҡуйыу 2. урап яһау, төрөү; свернуть сигару сигара төрөү 3. (уменьшить, сократить) кәметеү, ҡыҫҡартыу, аҙайтыу, тарайта (кәметә, ҡыҫа) төшөү; свернуть темпы строительства төҙөлөш темптарын кәметеү; свернуть фронт фронтты тарайта төшөү 4. разг. (повернуть в сторону) бороу, боролоу; свернуть машину к вокзалу машинаны вокзалға бороу 5. (перевести на другую тему) икенсе яҡҡа йүнәлтеү, бороу; свернуть разговор на другую тему һүҙҙе икенсе темаға бороу 6. икенсе тарафҡа йүнәлтеү, бороу; свернуть голову направо башты уңға бороу 7. разг. быуынды сығарыу, тайҙырыу, ҡаймыҡтырыу; свернуть ногу аяҡ быуынын сығарыу 8. перен., прост. (в короткий срок лишить жизненных сил — о болезни) бөгөү, ҡаҡшатыу, һындырыу 9. (снять, вращая по нарезке) бороп алыу; свернуть лампочку с патрона лампочканы патрондан бороп алыу ♦ свернуть голову (шею): 1) муйынын бороп (ҡайырып) үлтереү (малы., ҡош-ҡортҡа ҡарата); 2) (употребляется как угроза убить кого-л.) харап итеү, дөмөктөрөү
СВЕРНУТЬСЯ сов. 1. (скататься трубкой) төрөлөү, түңәрәкләнеп төрөлөү, ураныу, бөгәрләнеү; угол газеты свернулся гәзит(тең) мөйөшө бөгәрләнгән 2. (загнувшись с краёв, закрыться) кибеп ҡорошоу, ҡурылыу, бөрөшөп ҡалыу (цҫем-лектәргә ҡарата); листья черёмухи свернулись муйыл япраҡтары бөрөшкән 3. йомарланып (бөгәрләнеп) ятыу; кошка свернулась клубком бесәй бөгәрләнеп ятҡан 4. (превратиться в сгусток — о крови) ойошоу; (о молоке) эреү 5. перен . ҡыҫыла (тарая, кәмей) төшөү; фронт свернулся фронт тарая төштө 6. перен. ваҡытлыса
СВЕЛИКОДУШНИЧАТЬ сов. хуш күңеллелек (миһырбанлыҡ, шәфҡәтлелек) күрһәтеү
СВЕРГАТЬ несов. см. свергнуть
СВЕРГАТЬСЯ несов. 1. несов. см. свергнуться 2. (низвергаться) өҫтән (юғарынан) шарлап төшөү (һыу ағымы) 3. страд. от свергать
свергнуть сов. (бәреп) төшөрөү, ҡолатыу; свергнуть царское правительство батша хөкүмәтен бәреп төшөрөү
свЕргнуться сов.; уст. төшөп китеү, йығылыу, төшөрөлөү
СВЕРЖЕНИЕ с см. свергнуть — свергать; свержение самодержавия самодержавиены ҡолатыу
сверить сов. что сағыштырыу, сағыштырып сығыу (ҡарау), дөрөҫлөгөн тикшереү; сверить часы сәғәттең дөрөҫлөгөн тикшереү; сверить рукопись с подлинником ҡулъяҙманы төп нөсхә менән сағыштырып сығыу
свериться сов.; разг. сағыштырылыу, сағыштырып ҡарау, дөрөҫлөгөн тикшереү, тикшереп биреү, белешмә алыу; свериться со словарём һүҙлек буйынса дөрөҫлөгөн тикшереү
свЕрка ж см. сверить — сверять, свериться — сверяться; сверка списка избирателей һайлаусылар исемлегенең дөрөҫлөгөн тикшереү
СВЕРКАНИЕ с балҡыу, йымылдау, йылтылдау, йылтырау, ялтырау, ем-ем (йым-йым, йылт-йылт) итеү; сверкание звёзд йондоҙҙарҙың емем итеүе; сверкание молнии йәшен йылтылдауы
СВЕРКАТЬ несов. 1. балҡыу, йымылдау, йылтылдау, ем-ем (йым-йым) итеү; в небе сверкают звёзды күктә йондоҙҙар ем-ем итә 2. (ярко вспыхивать) йылтырау, йылт-йылт (ялт-йолт) килеү, ялтлау, ялтырау; сверкают штыки штыктар ялт-йолт килә; молнии сверкают йәшен ялтлай 3. чем и без доп. (ярко блестеть при сильном возбуждении — о глазах) яныу, янып китеү, ялтырау 4. (резко выделяться ярким цветом) сағылйып күренеү, баҙлау; мак сверкает в траве үлән араһынан мәк сағылйып күренә ♦ только пятки сверкают табан ялтыратыу
СВЕРКАЮЩИЙ, -ая, -ее 1. прич. от сверкать 2. прил. ҡояшлы, салт аяҙ; сверкающий весенний день салт аяҙ яҙғы көн 3. прил. сағыу, балҡып торған, күҙҙе сағылдырырлыҡ; сверкающая красота сағыу матурлыҡ
СВЕРКНУТЬ сов. 1. см. сверкать; сверкнула молния йәшен балҡыны 2. перен. (неожиданно появиться в сознании) келт итеп (иҫкә) килеп төшөү ♦ сверкнуть глазами уҫал ҡараш ташлау
СВЕРЛИЛЬНЫЙ, -ая, -ое быраулау ...ы; сверлильный станок быраулау станогы; сверлильные работы быраулау эштәре
СВЕРЛИЛЬЩИК м см. сверловщик
СВЕРЛИТЬ несов. что 1. быраулау, быраулап тишеү; сверлить железо тимерҙе быраулап тишеү; сверлить скважины скажиналар бырау
357
лау 2. соҡоп (тишеп) инеү; жук сверлит древесину ҡуңыҙ үҙағасты тишеп инә 3. соҡоп (тишеп) таҙартыу; сверлить больной зуб ауыртҡан теште соҡоп таҙартыу 4. перен. тишерҙәй итеп текләү (текәлеү); его глаза сверлят меня уның күҙҙәре миңә тишерҙәй итеп текәлде 5. обычно безл.; перен. үҙәккә үтеп ауыртыу (һыҙлау), сәнсеү; в ухе сверлит ҡолаҡ сәнсә
СВЕРЛИТЬСЯ несов. страд. от сверлить 1—3
СВЕРЛО с бырау; стальное сверло ҡорос бырау
СВЕРЛОВОЧНЫЙ, -ая, -ое спец. быраулау ...ы; сверловочный агрегат быраулау агрегаты
СВЕРЛОВЩИК м быраулаусы; бригада сверловщиков быраулаусылар бригадаһы
СВЕРЛЯЩИЙ, -ая, -ее 1. прич. от сверлить 2. прил. (острый, пронизывающий — о боли) үҙәккә үтерлек ауыртҡан (һыҙлаған); сверлящая зубная боль тештәрҙең үҙәккә үтерлек һыҙлауы 3. прил. (резкий, пронзительный — о звуках) ҡолаҡ ярғыс
СВЕРНУТЬ сов. что 1. төрөү, төрөп ҡуйыу, түңәрәкләп (йомро итеп) төрөү, урау; свернуть ковёр келәмде төрөп ҡуйыу 2. урап яһау, төрөү; свернуть сигару сигара төрөү 3. (уменьшить, сократить) кәметеү, ҡыҫҡартыу, аҙайтыу, тарайта (кәметә, ҡыҫа) төшөү; свернуть темпы строительства төҙөлөш темптарын кәметеү; свернуть фронт фронтты тарайта төшөү 4. разг. (повернуть в сторону) бороу, боролоу; свернуть машину к вокзалу машинаны вокзалға бороу 5. (перевести на другую тему) икенсе яҡҡа йүнәлтеү, бороу; свернуть разговор на другую тему һүҙҙе икенсе темаға бороу 6. икенсе тарафҡа йүнәлтеү, бороу; свернуть голову направо башты уңға бороу 7. разг. быуынды сығарыу, тайҙырыу, ҡаймыҡтырыу; свернуть ногу аяҡ быуынын сығарыу 8. перен., прост. (в короткий срок лишить жизненных сил — о болезни) бөгөү, ҡаҡшатыу, һындырыу 9. (снять, вращая по нарезке) бороп алыу; свернуть лампочку с патрона лампочканы патрондан бороп алыу ♦ свернуть голову (шею): 1) муйынын бороп (ҡайырып) үлтереү (малы., ҡош-ҡортҡа ҡарата); 2) (употребляется как угроза убить кого-л.) харап итеү, дөмөктөрөү
СВЕРНУТЬСЯ сов. 1. (скататься трубкой) төрөлөү, түңәрәкләнеп төрөлөү, ураныу, бөгәрләнеү; угол газеты свернулся гәзит(тең) мөйөшө бөгәрләнгән 2. (загнувшись с краёв, закрыться) кибеп ҡорошоу, ҡурылыу, бөрөшөп ҡалыу (цҫем-лектәргә ҡарата); листья черёмухи свернулись муйыл япраҡтары бөрөшкән 3. йомарланып (бөгәрләнеп) ятыу; кошка свернулась клубком бесәй бөгәрләнеп ятҡан 4. (превратиться в сгусток — о крови) ойошоу; (о молоке) эреү 5. перен . ҡыҫыла (тарая, кәмей) төшөү; фронт свернулся фронт тарая төштө 6. перен. ваҡытлыса