Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. II том. 365 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
СВЯЗАННЫЙ
СВОЕОБРАЗНЫЙ, -ая, -ое үҙенә генә хас сифатлы, үҙенә бер төрлө, үҙенсәлекле; своеобразное творчество үҙенә бер төрлө ижад; своеобразная речь үҙенсәлекле телмәр
СВОЁ с мест. см. свой
СВОЗ м см. свезти 1, 3 — свозить II; своз хлеба с полей игенде баҫыуҙан ташыу
СВОЗИТЬ I сов. кого-что; разг. алып барып ҡайтыу (машинам, атҡа ултыртып); свозить в деревню ауылға алып барып ҡайтыу
СВОЗИТЬ II несов. см. свезти 1
СВОИ мн. мест. см. свой
СВОЙ м (своя ж, своё с) мест. 1. (принадлежащий себе) үҙ; сделать своими руками үҙ ҡулдарың менән эшләү; не верить своим глазам үҙ күҙҙәреңә ышанмау 2. (являющийся личной собственностью ) үҙ, шәхси; у меня своя машина минең үҙ машинам; у них свой дом уларҙың үҙ йорттары 3. (своеобразный) үҙ, үҙеңдең, үҙенә генә хас; иметь свой запах үҙенә генә хас еҫе булыу; иметь свой метод работы үҙеңдең эш алымың булыу 4. в знач. сущ. своё с үҙемдеке (үҙеңдеке, үҙенеке); добиться своего үҙенекен итеү 5. (родственный, близкий) ят (сит) түгел, үҙ; свои люди үҙ кешеләр ♦ сам не свой; сама не своя күңелгә толҡа тапмау, болоҡһоу, тынысһыҙ булыу; быть в своём уме башында аҡылы булыу; в своё время см. время; в своём роде см. род; идти своей дорогой үҙ белдегенсә эш итеү, үҙ юлың менән китеү; на своих (на) двоих үҙ аяҡтарың менән, йәйәүләп (йөрөү); настоять на своём үҙенекен эшләү; не своим голосом йәмһеҙ итеп (аҡырыу); рассказать своими словами үҙ һүҙҙәрең менән һөйләп биреү; сказать своё слово берәй эштә үҙеңде күрһәтеү, үҙ һүҙеңде әйтеү; своя рука владыка үҙе баш, үҙе түш; умереть своей смертью үҙ үлемең (әжәлең) менән үлеү
СВОЙСТВЕННИК м ҡоҙа; свойственница ж ҡоҙағый, ҡоҙаса
СВОЙСТВЕННОСТЬ ж; книжн. хас сифат (һыҙат), үҙенсәлек
СВОЙСТВЕННЫЙ, -ая, -ое хас, хас булған; свойственная ему скромность уға хас баҫалҡылыҡ
СВОЙСТВО с үҙенсәлек, (хас) сифат (һыҙат); свойство характера холоҡ һыҙаты; химические свойства воды һыуҙың химик үҙенсәлектәре; целебные свойства мёда балдың шифалы үҙенсәлектәре
СВОЙСТВО с ҡоҙа-ҡоҙағыйлыҡ
СВОЛАКИВАТЬ несов. кого-что 1. см. сволочь, сволочить 2. с. -х. тарттырыу (бесән, һалам)
СВОЛАКИВАТЬСЯ несов. страд. от сволакивать
СВОЛОЧИТЬ сов.; прост. см. сволочь
СВОЛОЧНОЙ, -ая, -ое груб., прост. (подлый , скверный) әшәке, ҡәбәхәт
СВОЛОЧЬ ж; груб., прост. 1. әшәке, ҡәбәхәт 2. собир. (подлые люди) әҙәм аҡтыҡтары, ҡәбәхәттәр, әшәке кешеләр
СВОЛОЧЬ сов. кого-что 1. разг. һөйрәп (тартып) төшөрөү; сволочь мешок с телеги тоҡто арбанан һөйрәп төшөрөү 2. (волоча, снести в одно место) һөйрәп килтереп өйөү; сволочь все брёвна к забору бүрәнәләрҙе ҡойма буйына һөйрәп килтереп өйөү
СВОРА ж 1. охот. сылбыр, бау; спустить собаку со своры этте сылбырҙан ысҡындырыу 2. собир. (стая) өйөр, көтөү (эткә, бцрегә ҡарата ) 3. кого, какая; перен., презр. (шайка, банда) өйөр; свора преступников енәйәтселәр өйөрө
СВОРАЧИВАТЬ несов. 1. см. своротить 5; 2. см. свернуть 1—3, 9
СВОРАЧИВАТЬСЯ несов. 1. см. свернуться 1—6; 2. страд. от сворачивать
СВОРКА ж; см. свора 1
СВОРНЫЙ, -ая, -ое охот. сылбырҙағы, бәйҙәге (эткә ҡарата)
СВОРОВАТЬ сов. кого-что; разг. урлау, урлап сығыу
СВОРОТИТЬ сов. 1. кого-что; разг. урынынан шыуҙырыу (ҡуҙғатыу); своротить камень ташты урынынан ҡуҙғатыу 2. разг. ҡайырыу, бороу, ҡыйшайтыу; своротить забор ҡойманы ҡыйшайтыу 3. что; перен., прост. салшайтыу, ҡыйшайтыу (йөҙҙө); своротить скулу яңаҡты салшайтыу 4. что; прост. (сделать что-л. большое , трудное) эшләү, атҡарыу; своротить большое дело ҙур эш атҡарыу 5. см. свернуть 4—7
своя ж мест. см. свой
своЯк м 1. бажа 2. см. свойственник 3. разг. үҙ кеше, әшнә
СВОЯЧЕНИЦА ж (сестра жены — старшая) ҡәйенбикә; (младшая) балдыҙ, ҡайынһеңле
СВЫКАТЬСЯ несов. см. свыкнуться
СВЫКНУТЬСЯ сов. эйәләшеп (күнегеп, ғәҙәтләнеп) китеү, эйәләшеү, күнегеү, ғәҙәтләнеү, килешеү; ребёнок свыкся со мной бала миңә эйәләште; свыкнуться с обстановкой тирә-яҡ хәлгә күнегеү
СВЫСОКА нареч. һауаланып, маһайып, эреләнеп, тәкәбберләнеп, ҡуҡрайып; относиться свысока к кому-л. кемгәлер маһайып ҡарау
СВЫШЕ нареч. и предлог 1. нареч. юғарынан, өҫтән; по предписанию свыше юғарынан алынған бойороҡ буйынса 2. предлог с род. п. - дан/-дән тыш (артыҡ, артығыраҡ, ашыу); свыше пяти биштән артыҡ
СВЯЗАННОСТЬ ж иркен булмау, тотҡарлыҡлы булыу, яйһыҙ (уңайһыҙ) булыу; связанность движений хәрәкәттең яйһыҙ булыуы
СВЯЗАННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от связать 2. прил. ҡыйынлыҡ (ауырлыҡ) менән, иркен булмаған, яйһыҙ, уңайһыҙ, тотҡарлыҡлы; связанные движения ҡыйынлыҡ менән хәрәкәт итеү 3. прил.;
365
СВОЕОБРАЗНЫЙ, -ая, -ое үҙенә генә хас сифатлы, үҙенә бер төрлө, үҙенсәлекле; своеобразное творчество үҙенә бер төрлө ижад; своеобразная речь үҙенсәлекле телмәр
СВОЁ с мест. см. свой
СВОЗ м см. свезти 1, 3 — свозить II; своз хлеба с полей игенде баҫыуҙан ташыу
СВОЗИТЬ I сов. кого-что; разг. алып барып ҡайтыу (машинам, атҡа ултыртып); свозить в деревню ауылға алып барып ҡайтыу
СВОЗИТЬ II несов. см. свезти 1
СВОИ мн. мест. см. свой
СВОЙ м (своя ж, своё с) мест. 1. (принадлежащий себе) үҙ; сделать своими руками үҙ ҡулдарың менән эшләү; не верить своим глазам үҙ күҙҙәреңә ышанмау 2. (являющийся личной собственностью ) үҙ, шәхси; у меня своя машина минең үҙ машинам; у них свой дом уларҙың үҙ йорттары 3. (своеобразный) үҙ, үҙеңдең, үҙенә генә хас; иметь свой запах үҙенә генә хас еҫе булыу; иметь свой метод работы үҙеңдең эш алымың булыу 4. в знач. сущ. своё с үҙемдеке (үҙеңдеке, үҙенеке); добиться своего үҙенекен итеү 5. (родственный, близкий) ят (сит) түгел, үҙ; свои люди үҙ кешеләр ♦ сам не свой; сама не своя күңелгә толҡа тапмау, болоҡһоу, тынысһыҙ булыу; быть в своём уме башында аҡылы булыу; в своё время см. время; в своём роде см. род; идти своей дорогой үҙ белдегенсә эш итеү, үҙ юлың менән китеү; на своих (на) двоих үҙ аяҡтарың менән, йәйәүләп (йөрөү); настоять на своём үҙенекен эшләү; не своим голосом йәмһеҙ итеп (аҡырыу); рассказать своими словами үҙ һүҙҙәрең менән һөйләп биреү; сказать своё слово берәй эштә үҙеңде күрһәтеү, үҙ һүҙеңде әйтеү; своя рука владыка үҙе баш, үҙе түш; умереть своей смертью үҙ үлемең (әжәлең) менән үлеү
СВОЙСТВЕННИК м ҡоҙа; свойственница ж ҡоҙағый, ҡоҙаса
СВОЙСТВЕННОСТЬ ж; книжн. хас сифат (һыҙат), үҙенсәлек
СВОЙСТВЕННЫЙ, -ая, -ое хас, хас булған; свойственная ему скромность уға хас баҫалҡылыҡ
СВОЙСТВО с үҙенсәлек, (хас) сифат (һыҙат); свойство характера холоҡ һыҙаты; химические свойства воды һыуҙың химик үҙенсәлектәре; целебные свойства мёда балдың шифалы үҙенсәлектәре
СВОЙСТВО с ҡоҙа-ҡоҙағыйлыҡ
СВОЛАКИВАТЬ несов. кого-что 1. см. сволочь, сволочить 2. с. -х. тарттырыу (бесән, һалам)
СВОЛАКИВАТЬСЯ несов. страд. от сволакивать
СВОЛОЧИТЬ сов.; прост. см. сволочь
СВОЛОЧНОЙ, -ая, -ое груб., прост. (подлый , скверный) әшәке, ҡәбәхәт
СВОЛОЧЬ ж; груб., прост. 1. әшәке, ҡәбәхәт 2. собир. (подлые люди) әҙәм аҡтыҡтары, ҡәбәхәттәр, әшәке кешеләр
СВОЛОЧЬ сов. кого-что 1. разг. һөйрәп (тартып) төшөрөү; сволочь мешок с телеги тоҡто арбанан һөйрәп төшөрөү 2. (волоча, снести в одно место) һөйрәп килтереп өйөү; сволочь все брёвна к забору бүрәнәләрҙе ҡойма буйына һөйрәп килтереп өйөү
СВОРА ж 1. охот. сылбыр, бау; спустить собаку со своры этте сылбырҙан ысҡындырыу 2. собир. (стая) өйөр, көтөү (эткә, бцрегә ҡарата ) 3. кого, какая; перен., презр. (шайка, банда) өйөр; свора преступников енәйәтселәр өйөрө
СВОРАЧИВАТЬ несов. 1. см. своротить 5; 2. см. свернуть 1—3, 9
СВОРАЧИВАТЬСЯ несов. 1. см. свернуться 1—6; 2. страд. от сворачивать
СВОРКА ж; см. свора 1
СВОРНЫЙ, -ая, -ое охот. сылбырҙағы, бәйҙәге (эткә ҡарата)
СВОРОВАТЬ сов. кого-что; разг. урлау, урлап сығыу
СВОРОТИТЬ сов. 1. кого-что; разг. урынынан шыуҙырыу (ҡуҙғатыу); своротить камень ташты урынынан ҡуҙғатыу 2. разг. ҡайырыу, бороу, ҡыйшайтыу; своротить забор ҡойманы ҡыйшайтыу 3. что; перен., прост. салшайтыу, ҡыйшайтыу (йөҙҙө); своротить скулу яңаҡты салшайтыу 4. что; прост. (сделать что-л. большое , трудное) эшләү, атҡарыу; своротить большое дело ҙур эш атҡарыу 5. см. свернуть 4—7
своя ж мест. см. свой
своЯк м 1. бажа 2. см. свойственник 3. разг. үҙ кеше, әшнә
СВОЯЧЕНИЦА ж (сестра жены — старшая) ҡәйенбикә; (младшая) балдыҙ, ҡайынһеңле
СВЫКАТЬСЯ несов. см. свыкнуться
СВЫКНУТЬСЯ сов. эйәләшеп (күнегеп, ғәҙәтләнеп) китеү, эйәләшеү, күнегеү, ғәҙәтләнеү, килешеү; ребёнок свыкся со мной бала миңә эйәләште; свыкнуться с обстановкой тирә-яҡ хәлгә күнегеү
СВЫСОКА нареч. һауаланып, маһайып, эреләнеп, тәкәбберләнеп, ҡуҡрайып; относиться свысока к кому-л. кемгәлер маһайып ҡарау
СВЫШЕ нареч. и предлог 1. нареч. юғарынан, өҫтән; по предписанию свыше юғарынан алынған бойороҡ буйынса 2. предлог с род. п. - дан/-дән тыш (артыҡ, артығыраҡ, ашыу); свыше пяти биштән артыҡ
СВЯЗАННОСТЬ ж иркен булмау, тотҡарлыҡлы булыу, яйһыҙ (уңайһыҙ) булыу; связанность движений хәрәкәттең яйһыҙ булыуы
СВЯЗАННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от связать 2. прил. ҡыйынлыҡ (ауырлыҡ) менән, иркен булмаған, яйһыҙ, уңайһыҙ, тотҡарлыҡлы; связанные движения ҡыйынлыҡ менән хәрәкәт итеү 3. прил.;
365