Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. II том. 368 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
СГОВОРЧИВОСТЬ
СГОВОРЧИВОСТЬ ж ыңғайға килеүсәнлек, һүҙгә килеүсәнлек; сговорчивость ребёнка баланың ыңғайға килеүсәнлеге
СГОВОРЧИВЫЙ, -ая, -ое (уступчивый) ыңғайға килеүсән, килешеүсән, килешеп (аңлашып) була торған; сговорчивый человек килешеп була торған кеше
СГОДИТЬСЯ сов.; прост. (пригодиться) кәрәге (файҙаһы) тейеү, кәрәк (файҙаһы) булыу
СГОН м 1. см. согнать — сгонять I 1—3; сгон скота на продажу малдарҙы һатырға ҡыуып алып барыу; сгон плотов һалдарҙы ҡыуғынлау 2. спец. (понижение уровня моря или озера у берегов под действием ветра) һыу кәмеү (ҡайтыу)
СГОННЫЙ, -ая, -ое спец. (предназначенный для сгонки, сплава) ҡыуғын (агыҙыу өсөн әҙерләнгән ); сгонный лес ҡыуғын ағас
СГОНЩИК м ҡыуғынсы; сгонщик плотов һалдар ҡыуғынсыһы
СГОНЯТЬ I несов. см. согнать
СГОНЯТЬ II сов.; разг. 1. кого-что алып (алып барып) ҡайтыу; сгонять лошадей на водопой аттарҙы һыу эсереп алып ҡайтыу 2. (тиҙ генә) ҡайтып (барып) килеү; сгонЯть за тетрадями дәфтәр артынан тиҙ генә ҡайтып килеү
СГОНЯТЬСЯ несов. страд. от сгонЯть I
СГОРАЕМОСТЬ ж яныусанлыҡ; сгораемость углЯ күмерҙең яныусанлығы
СГОРАЕМЫЙ, -ая, -ое яныусан, яна торған, янып бара торған; сгораемые материалы яныусан материалдар
СГОРАНИЕ с см. сгорать; сгорание топлива яғыулыҡтың яныуы ♦ двигатель внутреннего сгорания эске яныулы двигатель
СГОРАТЬ несов. 1. см. сгореть 2. спец. химик тарҡалыу (органик матдәләргә ҡарата)
СГОРБИТЬ сов. кого-что 1. см. горбить 2. (сделать согнутым, сутулым) бөгөү, бөкрәйтеү, көмрәйтеү; годы сгорбили его йылдар уны бөкрәйтте
СГОРБИТЬСЯ сов. 1. см. горбиться 2. (стать согнутым, сутулым) бөкрәйеү, көмрәйеү; сгорбиться от старости ҡартлыҡтан бөкрәйеү
СГОРБЛЕННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от сгорбить 2. прил. бөкрө, көмрө; сгорбленный старик бөкрө ҡарт
сгорЕть сов. 1. яныу, янып бөтөү; сгореть дотла янып көлгә әйләнеү; сгореть от молнии йәшендән яныу 2. (подгореть) аҫты яныу, көйөү; пирог сгорел бәлеш көйгән 3. эшлектән сығыу, боҙолоу, яныу; утюг сгорел үтек янды 4. (иссохнуть от зноя) ҡыуға әйләнеү, ҡыуарыу, кибеү, ҡороу, көйөү, яныу; травы сгорели үләндәр ҡороно; посевы сгорели игендәр көйҙө 5. разг. (сильно загореть) ҡояшҡа бешеү, яныу (тәнгә ҡарата) 6. (сгнить, сопреть от перегрева при слёживании) яныу, ҡыҙыу, ҡыҙып боҙолоу (сереү); зерно сгорело иген ҡыҙған; сено сгорело
бесән янған 7. перен. (о человеке) юҡҡа сығыу, яныу ♦ сгореть от стыда ояттан ер тишегенә инерҙәй булыу
СГОРЯЧА нареч. ҡыҙыулыҡ менән, ҡыҙып (китеп); наговорить сгоряча ҡыҙып әйтеп ташлау
СГОТОВИТЬ сов. что; разг. бешереп (әҙерләп) ҡуйыу; сготовить обед төшкөлөккә әҙерләп ҡуйыу
СГРЕБАТЬ несов. см. сгрести
СГРЕБАТЬСЯ I несов. страд. от сгребать
СГРЕБАТЬСЯ II несов. см. сгрестись
СГРЕСТИ сов. что 1. тырмалап өйөү (йыйыу), күбәләү; сгрести сено бесән күбәләү 2. (гребя чем-л., сбросить откуда-л.) (көрәп) төшөрөү (ташлау, ырғытыу); сгрести снег с крыши түбә-нән ҡар төшөрөү 3. кого-что; прост. (с силой обхватить) ҡосаҡлап алыу, ҡосағына эләктереп (күтәреп) алыу
СГРЕСТИСЬ сов.; разг. бергәләп ишә-ишә яйлашып (яраҡлашып) китеү
СГРУДИТЬ и СГРУДИТЬ сов .; разг. 1. что бер ергә (урынға) өйөү; сгрудить бумаги ҡағыҙҙарҙы бер ергә өйөү 2. кого бер ергә (урынға) туплау (йыйыу); сгрудить овец һарыҡтарҙы бер ергә туплау; сгрудить детей балаларҙы бер урынға йыйыу
СГРУДИТЬСЯ и СГРУДИТЬСЯ сов.; разг. өйкөлөшөү, өймәкләшеү, тупланыу, йыйылыу; стадо сгрудилось көтөү өйкөлөштө
СГРУЖАТЬ несов. см. сгрузить
сгружаться несов. 1. см. сгрузиться 2. страд. от сгружать
СГРУЖИВАТЬ несов. см. сгрудить СГРУЖИВАТЬСЯ несов. см. сгрудиться СГРУЗИТЬ сов. что 1. (снять какой-л. груз с чего-л.) бушатыу, төшөрөү, бушатып бөтөрөү; сгрузить мешки с машины машинанан тоҡтарҙы бушатыу 2. (сложить снимаемый груз где-л., на что-л.) тейәү (йөктө); сгрузить вещи на подводу нәмәләрҙе ылауға тейәү
СГРУЗИТЬСЯ сов.; разг. бушатыныу, төшөп ҡалыу
СГРУППИРОВАТЬ сов. кого-что төркөмдәргә йыйыу, төркөм-төркөм итеү, төркөмләү, туплау; сгруппировать учащихся уҡыусыларҙы төркөмләү
СГРУППИРОВАТЬСЯ сов. төркөмдәргә йыйылыу, төркөмләшеү, тупланыу
СГРУСТНУТЬ сов. см. взгрустнуть СГРУСТНУТЬСЯ сов. см. взгрустнуться СГРЫЗАТЬ несов. см. сгрызть СГРЫЗАТЬСЯ несов. страд. от сгрызать СГРЫЗТЬ сов. что 1. кимереп ашау (бөтөрөү), ярыу, кимереп (ярып) ашап бөтөрөү; сгрызть кость һөйәкте кимереп бөтөрөү 2. перен., разг. ғазаплау, яфалау
СГУБИТЬ сов. кого-что; разг. 1. һәләк (әрәм) итеү, башына етеү, башын ашау 2. тормошон
368
СГОВОРЧИВОСТЬ ж ыңғайға килеүсәнлек, һүҙгә килеүсәнлек; сговорчивость ребёнка баланың ыңғайға килеүсәнлеге
СГОВОРЧИВЫЙ, -ая, -ое (уступчивый) ыңғайға килеүсән, килешеүсән, килешеп (аңлашып) була торған; сговорчивый человек килешеп була торған кеше
СГОДИТЬСЯ сов.; прост. (пригодиться) кәрәге (файҙаһы) тейеү, кәрәк (файҙаһы) булыу
СГОН м 1. см. согнать — сгонять I 1—3; сгон скота на продажу малдарҙы һатырға ҡыуып алып барыу; сгон плотов һалдарҙы ҡыуғынлау 2. спец. (понижение уровня моря или озера у берегов под действием ветра) һыу кәмеү (ҡайтыу)
СГОННЫЙ, -ая, -ое спец. (предназначенный для сгонки, сплава) ҡыуғын (агыҙыу өсөн әҙерләнгән ); сгонный лес ҡыуғын ағас
СГОНЩИК м ҡыуғынсы; сгонщик плотов һалдар ҡыуғынсыһы
СГОНЯТЬ I несов. см. согнать
СГОНЯТЬ II сов.; разг. 1. кого-что алып (алып барып) ҡайтыу; сгонять лошадей на водопой аттарҙы һыу эсереп алып ҡайтыу 2. (тиҙ генә) ҡайтып (барып) килеү; сгонЯть за тетрадями дәфтәр артынан тиҙ генә ҡайтып килеү
СГОНЯТЬСЯ несов. страд. от сгонЯть I
СГОРАЕМОСТЬ ж яныусанлыҡ; сгораемость углЯ күмерҙең яныусанлығы
СГОРАЕМЫЙ, -ая, -ое яныусан, яна торған, янып бара торған; сгораемые материалы яныусан материалдар
СГОРАНИЕ с см. сгорать; сгорание топлива яғыулыҡтың яныуы ♦ двигатель внутреннего сгорания эске яныулы двигатель
СГОРАТЬ несов. 1. см. сгореть 2. спец. химик тарҡалыу (органик матдәләргә ҡарата)
СГОРБИТЬ сов. кого-что 1. см. горбить 2. (сделать согнутым, сутулым) бөгөү, бөкрәйтеү, көмрәйтеү; годы сгорбили его йылдар уны бөкрәйтте
СГОРБИТЬСЯ сов. 1. см. горбиться 2. (стать согнутым, сутулым) бөкрәйеү, көмрәйеү; сгорбиться от старости ҡартлыҡтан бөкрәйеү
СГОРБЛЕННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от сгорбить 2. прил. бөкрө, көмрө; сгорбленный старик бөкрө ҡарт
сгорЕть сов. 1. яныу, янып бөтөү; сгореть дотла янып көлгә әйләнеү; сгореть от молнии йәшендән яныу 2. (подгореть) аҫты яныу, көйөү; пирог сгорел бәлеш көйгән 3. эшлектән сығыу, боҙолоу, яныу; утюг сгорел үтек янды 4. (иссохнуть от зноя) ҡыуға әйләнеү, ҡыуарыу, кибеү, ҡороу, көйөү, яныу; травы сгорели үләндәр ҡороно; посевы сгорели игендәр көйҙө 5. разг. (сильно загореть) ҡояшҡа бешеү, яныу (тәнгә ҡарата) 6. (сгнить, сопреть от перегрева при слёживании) яныу, ҡыҙыу, ҡыҙып боҙолоу (сереү); зерно сгорело иген ҡыҙған; сено сгорело
бесән янған 7. перен. (о человеке) юҡҡа сығыу, яныу ♦ сгореть от стыда ояттан ер тишегенә инерҙәй булыу
СГОРЯЧА нареч. ҡыҙыулыҡ менән, ҡыҙып (китеп); наговорить сгоряча ҡыҙып әйтеп ташлау
СГОТОВИТЬ сов. что; разг. бешереп (әҙерләп) ҡуйыу; сготовить обед төшкөлөккә әҙерләп ҡуйыу
СГРЕБАТЬ несов. см. сгрести
СГРЕБАТЬСЯ I несов. страд. от сгребать
СГРЕБАТЬСЯ II несов. см. сгрестись
СГРЕСТИ сов. что 1. тырмалап өйөү (йыйыу), күбәләү; сгрести сено бесән күбәләү 2. (гребя чем-л., сбросить откуда-л.) (көрәп) төшөрөү (ташлау, ырғытыу); сгрести снег с крыши түбә-нән ҡар төшөрөү 3. кого-что; прост. (с силой обхватить) ҡосаҡлап алыу, ҡосағына эләктереп (күтәреп) алыу
СГРЕСТИСЬ сов.; разг. бергәләп ишә-ишә яйлашып (яраҡлашып) китеү
СГРУДИТЬ и СГРУДИТЬ сов .; разг. 1. что бер ергә (урынға) өйөү; сгрудить бумаги ҡағыҙҙарҙы бер ергә өйөү 2. кого бер ергә (урынға) туплау (йыйыу); сгрудить овец һарыҡтарҙы бер ергә туплау; сгрудить детей балаларҙы бер урынға йыйыу
СГРУДИТЬСЯ и СГРУДИТЬСЯ сов.; разг. өйкөлөшөү, өймәкләшеү, тупланыу, йыйылыу; стадо сгрудилось көтөү өйкөлөштө
СГРУЖАТЬ несов. см. сгрузить
сгружаться несов. 1. см. сгрузиться 2. страд. от сгружать
СГРУЖИВАТЬ несов. см. сгрудить СГРУЖИВАТЬСЯ несов. см. сгрудиться СГРУЗИТЬ сов. что 1. (снять какой-л. груз с чего-л.) бушатыу, төшөрөү, бушатып бөтөрөү; сгрузить мешки с машины машинанан тоҡтарҙы бушатыу 2. (сложить снимаемый груз где-л., на что-л.) тейәү (йөктө); сгрузить вещи на подводу нәмәләрҙе ылауға тейәү
СГРУЗИТЬСЯ сов.; разг. бушатыныу, төшөп ҡалыу
СГРУППИРОВАТЬ сов. кого-что төркөмдәргә йыйыу, төркөм-төркөм итеү, төркөмләү, туплау; сгруппировать учащихся уҡыусыларҙы төркөмләү
СГРУППИРОВАТЬСЯ сов. төркөмдәргә йыйылыу, төркөмләшеү, тупланыу
СГРУСТНУТЬ сов. см. взгрустнуть СГРУСТНУТЬСЯ сов. см. взгрустнуться СГРЫЗАТЬ несов. см. сгрызть СГРЫЗАТЬСЯ несов. страд. от сгрызать СГРЫЗТЬ сов. что 1. кимереп ашау (бөтөрөү), ярыу, кимереп (ярып) ашап бөтөрөү; сгрызть кость һөйәкте кимереп бөтөрөү 2. перен., разг. ғазаплау, яфалау
СГУБИТЬ сов. кого-что; разг. 1. һәләк (әрәм) итеү, башына етеү, башын ашау 2. тормошон
368