Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. II том. 384 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
СЗЫВАТЬСЯ
СЗЫВАТЬСЯ несов. страд. от сзывать
СИ с нескл.; муз. си (музыка гаммаһының етенсе нотаһы)
СИБАРИТ м и СИБАРИТКА ж сибарит (кәйеф-сафаны, гына яратҡан кеше)
СИБИРСКИЙ, -ая, -ое Себер ...ы; сибирские леса Себер урманы ♦ сибирская кошка себер бесәйе (оҙон йөнлө йөнтәҫ ҡойроҡло бесәй төрө ); сибирская язва түләмә (хайуандарҙа, кешеләрҙә була торган цтә йогошло ауырыу)
СИБИРЯКИ мн. (ед. сибиряк м и сибирячка ж) Себер кешеләре, Себерҙә йәшәүселәр
сивЕть несов.; разг. салланыу, ағарыу, сал кереү
СИВКА м и ж и СИВКО м; разг. күк ат
СИВОБОРОДЫЙ, -ая, -ое разг. сал (аҡ) һаҡаллы; сивобородый старик сал һаҡаллы ҡарт
СИВОГРИВЫЙ, -ая, -ое күк яллы; сивогривая лошадь күк яллы ат
СИВОДУШКА ж ( (помесь чёрно-бурой и рыжей лисицы) күгелйем (күк) төлкө
СИВУХА ж сивуха (таҙартылмаган араҡы) сивУч м сивуч (ҡолаҡлы тюлендәр гаилә-һенә ҡараган һөтимәр диңгеҙ хайуаны)
СИВУШНЫЙ, -ая, -ое сивуха ...ы; сивушный запах сивуха еҫе
СИВЫЙ, -ая, -ое 1. (о масти лошади) күк, күгелйем; сивый конь күк ат 2. разг. (седой) сал, аҡ, сал төшкән; сивая борода сал һаҡал
СИГ м алабалыҡ, сиг (һөмбаштар гаиләһенә ҡараган төньяҡ диңгеҙ балыгы)
СИГАРА ж сигара; курить сигару сигара тартыу
СИГАРЕТА ж сигарет; сигарета без фильтра фильтрһыҙ сигарет
СИГАРЕТНИЦА ж сигарет ҡумтаһы
СИГАРЕТНЫЙ, -ая, -ое сигарет ...ы; сигаретный окурок сигарет төпсөгө
СИГАРНЫЙ, -ая, -ое сигара ...ы; сигарный запах сигара еҫе
СИГАРОЧНИЦА ж сигара ҡумтаһы
СИГНАЛ м 1. сигнал (шартлы белдерец); звуковой сигнал тауыш сигналы; световой сигнал яҡтылыҡ сигналы; дать сигнал сигнал биреү 2. перен. (предупреждение) иҫкәртеү, хәбәр итеү, белдереү; сигналы с мест урындан алынған иҫкәртеүҙәр
СИГНАЛИЗАТОР м сигнализатор (сигнал бирә торган прибор); автоматический сигнализатор автоматик сигнализатор; пожарный сигнализатор янғын сигнализаторы
СИГНАЛИЗАЦИОННЫЙ, -ая, -ое сигнал бирә торған; сигнализационный флажок сигнал бирә торған бәләкәй флаг
СИГНАЛИЗАЦИЯ ж 1. см. сигнализировать 2. в разн. знач. сигнализация; пожарная сигнализация янғын сигнализацияһы; поставить сигнализацию сигнализация ҡуйыу; сигнализация не работает сигнализация эшләмәй
СИГНАЛИЗИРОВАТЬ сов., несов. 1. сигнал биреү; сигнализировать флагом флаг менән сигнал биреү 2. перен. (предупредить) алдан иҫкәртеп (киҫәтеп, хәбәр итеп) ҡуйыу, сигнал биреү
СИГНАЛИСТ м сигналсы (сигнал бирецсе)
СИГНАЛИТЬ несов. см. сигнализировать 1
СИГНАЛЬНЫЙ, -ая, -ое сигнал ...ы; сигнальные знаки сигнал тамғалары; сигнальные лампочки сигнал лампочкалары ♦ сигнальный экземпляр полигр. сигнал экземпляры (баҫманың донъяга сыгарырга әҙерләнгән тәцге данаһы)
СИГНАЛЬЩИК м сигналсы (сигнал бирецсе)
СИГНАТУРА ж сигнатура (1. фарм. аптеканан дарыу менән бергә бирелә торган рецепт кцсермәһе 2. полигр. һәр баҫма табаҡтың беренсе һәм өсөнсө биттәрендәге һаны)
СИГНАТУРНЫЙ, -ая, -ое фарм., полигр. сигнатура ...ы; сигнатурный ярлык сигнатура ярлығы СИГОВЫЙ, -ая, -ое алабалыҡ ...ы, сиг ...ы; сиговая икра алабалыҡ ыуылдырығы
СИДЕЛКА ж ауырыуҙы ҡараусы (бағыусы)
СИДЕНИЕ и СИДЕНЬЕ с 1. см. сидеть 1-8; сидение без дела эшһеҙ ултырыу; сидение на диете диетала ултырыу 2. төп, ултырыу урыны; стул с кожаным сиденьем күнле төплө ултырғыс
СИДЕТЬ несов. 1. ултырыу; сидеть на стуле ултырғыста ултырыу; сидеть у огня ут эргәһендә ултырыу; сидеть в седле эйәрҙә ултырыу; пчела сидит на цветке бал ҡорто сәскәлә ултыра 2. һалыу, төшөү (тап һ. б. нәмәләр); на глазу сидело бельмо күҙгә аҡ һалған 3. булышыу, шөғөлләнеү, ултырыу; сидеть над чертежами һыҙмалар менән булышыу; сидеть за книгой китап уҡып ултырыу 4. кем; разг. (занимать место, должность) ултырыу, урын (вазифа) биләү 5. булыу, ултырыу; сидеть дома өйҙә булыу; сидеть на солнце ҡояшта ултырыу; сидеть в осаде ҡамауҙа ултырыу 6. биктә булыу, ултырыу; сидеть в тюрьме төрмәлә ултырыу 7. (ограничиваться чем-л.) ултырыу, сикләнеү; сидеть на диете диетала ултырыу; сидеть на пайке паёкта ултырыу 8. без чего; разг. булыу, ултырыу; сидеть без денег аҡсаһыҙ ултырыу; сидеть без дров утынһыҙ булыу; сидеть без дела эшһеҙ ултырыу 9. батыу, ултырыу, терәлеү; лодка глубоко сидела в воде кәмә һыуға батып ултыра 10. (об одежде) килешеп (ултырып) тороу; костюм на нём хорошо сидит костюм уға килешеп тора ♦ сидеть гвоздём в голове (в мозгу) см. гвоздь; сидеть как на иголках см. иголка; сидеть мешком см. мешок; сидеть на чемоданах см. чемодан; сидеть на шее см. шея; сидеть на яйцах йомортҡа баҫып ултырыу, бала сығарыу (ҡоштарга ҡарата); сидеть сложа руки см. сложить; сиднем сидеть тормай (баҫылып) ултырыу сидеться несов. кому безл. (обычно с отрицанием ) ултыра алыу, түҙеп сыҙап ултырыу, ултырып сыҙамау; (ему) не сидится на стуле ул ултырғыста ултырып сыҙамай
384
СЗЫВАТЬСЯ несов. страд. от сзывать
СИ с нескл.; муз. си (музыка гаммаһының етенсе нотаһы)
СИБАРИТ м и СИБАРИТКА ж сибарит (кәйеф-сафаны, гына яратҡан кеше)
СИБИРСКИЙ, -ая, -ое Себер ...ы; сибирские леса Себер урманы ♦ сибирская кошка себер бесәйе (оҙон йөнлө йөнтәҫ ҡойроҡло бесәй төрө ); сибирская язва түләмә (хайуандарҙа, кешеләрҙә була торган цтә йогошло ауырыу)
СИБИРЯКИ мн. (ед. сибиряк м и сибирячка ж) Себер кешеләре, Себерҙә йәшәүселәр
сивЕть несов.; разг. салланыу, ағарыу, сал кереү
СИВКА м и ж и СИВКО м; разг. күк ат
СИВОБОРОДЫЙ, -ая, -ое разг. сал (аҡ) һаҡаллы; сивобородый старик сал һаҡаллы ҡарт
СИВОГРИВЫЙ, -ая, -ое күк яллы; сивогривая лошадь күк яллы ат
СИВОДУШКА ж ( (помесь чёрно-бурой и рыжей лисицы) күгелйем (күк) төлкө
СИВУХА ж сивуха (таҙартылмаган араҡы) сивУч м сивуч (ҡолаҡлы тюлендәр гаилә-һенә ҡараган һөтимәр диңгеҙ хайуаны)
СИВУШНЫЙ, -ая, -ое сивуха ...ы; сивушный запах сивуха еҫе
СИВЫЙ, -ая, -ое 1. (о масти лошади) күк, күгелйем; сивый конь күк ат 2. разг. (седой) сал, аҡ, сал төшкән; сивая борода сал һаҡал
СИГ м алабалыҡ, сиг (һөмбаштар гаиләһенә ҡараган төньяҡ диңгеҙ балыгы)
СИГАРА ж сигара; курить сигару сигара тартыу
СИГАРЕТА ж сигарет; сигарета без фильтра фильтрһыҙ сигарет
СИГАРЕТНИЦА ж сигарет ҡумтаһы
СИГАРЕТНЫЙ, -ая, -ое сигарет ...ы; сигаретный окурок сигарет төпсөгө
СИГАРНЫЙ, -ая, -ое сигара ...ы; сигарный запах сигара еҫе
СИГАРОЧНИЦА ж сигара ҡумтаһы
СИГНАЛ м 1. сигнал (шартлы белдерец); звуковой сигнал тауыш сигналы; световой сигнал яҡтылыҡ сигналы; дать сигнал сигнал биреү 2. перен. (предупреждение) иҫкәртеү, хәбәр итеү, белдереү; сигналы с мест урындан алынған иҫкәртеүҙәр
СИГНАЛИЗАТОР м сигнализатор (сигнал бирә торган прибор); автоматический сигнализатор автоматик сигнализатор; пожарный сигнализатор янғын сигнализаторы
СИГНАЛИЗАЦИОННЫЙ, -ая, -ое сигнал бирә торған; сигнализационный флажок сигнал бирә торған бәләкәй флаг
СИГНАЛИЗАЦИЯ ж 1. см. сигнализировать 2. в разн. знач. сигнализация; пожарная сигнализация янғын сигнализацияһы; поставить сигнализацию сигнализация ҡуйыу; сигнализация не работает сигнализация эшләмәй
СИГНАЛИЗИРОВАТЬ сов., несов. 1. сигнал биреү; сигнализировать флагом флаг менән сигнал биреү 2. перен. (предупредить) алдан иҫкәртеп (киҫәтеп, хәбәр итеп) ҡуйыу, сигнал биреү
СИГНАЛИСТ м сигналсы (сигнал бирецсе)
СИГНАЛИТЬ несов. см. сигнализировать 1
СИГНАЛЬНЫЙ, -ая, -ое сигнал ...ы; сигнальные знаки сигнал тамғалары; сигнальные лампочки сигнал лампочкалары ♦ сигнальный экземпляр полигр. сигнал экземпляры (баҫманың донъяга сыгарырга әҙерләнгән тәцге данаһы)
СИГНАЛЬЩИК м сигналсы (сигнал бирецсе)
СИГНАТУРА ж сигнатура (1. фарм. аптеканан дарыу менән бергә бирелә торган рецепт кцсермәһе 2. полигр. һәр баҫма табаҡтың беренсе һәм өсөнсө биттәрендәге һаны)
СИГНАТУРНЫЙ, -ая, -ое фарм., полигр. сигнатура ...ы; сигнатурный ярлык сигнатура ярлығы СИГОВЫЙ, -ая, -ое алабалыҡ ...ы, сиг ...ы; сиговая икра алабалыҡ ыуылдырығы
СИДЕЛКА ж ауырыуҙы ҡараусы (бағыусы)
СИДЕНИЕ и СИДЕНЬЕ с 1. см. сидеть 1-8; сидение без дела эшһеҙ ултырыу; сидение на диете диетала ултырыу 2. төп, ултырыу урыны; стул с кожаным сиденьем күнле төплө ултырғыс
СИДЕТЬ несов. 1. ултырыу; сидеть на стуле ултырғыста ултырыу; сидеть у огня ут эргәһендә ултырыу; сидеть в седле эйәрҙә ултырыу; пчела сидит на цветке бал ҡорто сәскәлә ултыра 2. һалыу, төшөү (тап һ. б. нәмәләр); на глазу сидело бельмо күҙгә аҡ һалған 3. булышыу, шөғөлләнеү, ултырыу; сидеть над чертежами һыҙмалар менән булышыу; сидеть за книгой китап уҡып ултырыу 4. кем; разг. (занимать место, должность) ултырыу, урын (вазифа) биләү 5. булыу, ултырыу; сидеть дома өйҙә булыу; сидеть на солнце ҡояшта ултырыу; сидеть в осаде ҡамауҙа ултырыу 6. биктә булыу, ултырыу; сидеть в тюрьме төрмәлә ултырыу 7. (ограничиваться чем-л.) ултырыу, сикләнеү; сидеть на диете диетала ултырыу; сидеть на пайке паёкта ултырыу 8. без чего; разг. булыу, ултырыу; сидеть без денег аҡсаһыҙ ултырыу; сидеть без дров утынһыҙ булыу; сидеть без дела эшһеҙ ултырыу 9. батыу, ултырыу, терәлеү; лодка глубоко сидела в воде кәмә һыуға батып ултыра 10. (об одежде) килешеп (ултырып) тороу; костюм на нём хорошо сидит костюм уға килешеп тора ♦ сидеть гвоздём в голове (в мозгу) см. гвоздь; сидеть как на иголках см. иголка; сидеть мешком см. мешок; сидеть на чемоданах см. чемодан; сидеть на шее см. шея; сидеть на яйцах йомортҡа баҫып ултырыу, бала сығарыу (ҡоштарга ҡарата); сидеть сложа руки см. сложить; сиднем сидеть тормай (баҫылып) ултырыу сидеться несов. кому безл. (обычно с отрицанием ) ултыра алыу, түҙеп сыҙап ултырыу, ултырып сыҙамау; (ему) не сидится на стуле ул ултырғыста ултырып сыҙамай
384