Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. II том. 415 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
СМЫЧОК
СМОЧЬ сов. с неопр. булдыра (килә һ.б.) алыу, ҡулдан (көстән, хәлдән) килеү; он не смог прийти ул килә алманы
СМОШЕННИЧАТЬ сов. хәйлә менән алдырыу, хәйләләү
СМРАД м һаҫыҡ (еҫ); болотный смрад һаҙ һаҫығы
СМРАДНО 1. нареч. һаҫыҡ; смрадно пахнут һаҫыҡ булыу 2. в знач. сказ., безл. һаҫыҡ (еҫ); в комнате смрадно бүлмәлә һаҫыҡ
смрадный, -ая, -ое һаҫыҡ, һаҫыҡ еҫле; смрадный дым һаҫыҡ төтөн
смуглЕть несов. ҡуңырайыу, ҡуңырланыу, ҡуңыр төҫкә инеү
СМУГЛОЛИЦЫЙ, -ая, -ое ҡуңыр йөҙлө; смуглолицая девушка ҡуңыр йөҙлө ҡыҙыҡай
СМУГЛОСТЬ ж ҡуңырлыҡ
СМУГЛЫЙ, -ая, -ое ҡуңыр; смуглое лицо ҡуңыр йөҙ
СМУГЛЯНКА ж; разг. ҡуңыр йөҙлө ҡатын-ҡыҙ
СМУДРИТЬ сов.; разг. хикмәт сығарыу (сығарып ҡуйыу), ахмаҡлыҡ эшләп ташлау
СМУТА ж 1. уст. (мятеж) бола, сыуалыш 2. разг. (раздор) ғауға, ығы-зығы, талаш-тартыш ♦ сеять смуту ҡотҡо таратыу
СМУТИТЬ сов. кого 1. (вызвать смуту) ғауға ҡуптартыу, болартыу; смутить народ халыҡты болартыу 2. (нарушить спокойствие кого-чего-л.) борсоу, тынғыһыҙлау, тыныслыҡты боҙоу, тынысһыҙландырыу; смутить покой чей-л. кемдецдер тыныслығын боҙоу; смутить душу күңелде тынғыһыҙлау 3. (привести в смущение) ҡаушатыу, оялтыу, уңайһыҙ хәлгә ҡалдырыу, аптыратыу; смутить ребёнка баланы оялтыу
СМУТИТЬСЯ сов.; уст. ҡаушау, оялыу, уңайһыҙланыу; ребёнок смутился бала ҡаушаны
СМУТНО 1. нареч. әҙ-мәҙ, һиҙелер-һиҙелмәҫ, тоноҡ ҡына; смутно помнить әҙ-мәҙ генә хәтерләү 2. в знач. сказ., безл. шомло, борсоулы, тынғыһыҙ, тынысһыҙ; у меня смутно на душе күңелем тынысһыҙ
СМУТНОСТЬ ж асыҡ (аныҡ) булмау, тоноҡ-лоҡ, билдәһеҙлек; смутность желания теләктең аныҡ булмауы
СМУТНЫЙ, -ая, -ое 1. (мятежный ) болалы, сыуалышлы, ғауғалы, ығы-зығылы; смутное время болалы ваҡыт 2. (тревожный) тынғыһыҙ, борсоулы, шомло; смутное настроение борсоулы кәйеф 3. (неясный) асыҡ (аныҡ) булмаған, тоноҡ, бөләңгерт; смутные очертания гор тауҙарҙың тоноҡ һыҙаттары
СМУТЬЯН м и СМУТЬЯНКА ж; разг. ара боҙоусы, ҡотҡо таратыусы, ҡотҡосо
СМУШКА ж илтер (йәш бәрәс тиреһе)
СМУШКОВЫЙ, -ая, -ое илтер (бәрәс тиреһенән тегелгән); смушковая шапка илтер бүрек
СМУЩАТЬ несов. см. смутить
СМУЩАТЬСЯ несов. 1. см. смутиться 2. страд. от смущать
СМУЩЕНИЕ с 1. ҡаушау, ҡаушап ҡалыу, оялыу, уңайһыҙлыҡ; испытывать смущение уңайһыҙлыҡ кисереү 2. уст. (тревога) борсолоу, тулҡынланыу 3. (мятеж) бола, күтәрелеш
СМУЩЁННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от смутить 2. прил. ҡаушаған, уңайһыҙланған, оялсан, ҡаушап (оялып) ҡалған; смущённая улыбка оялсан йылмайыу
СМЫВ м; спец. см. смыть — смывать 2; смыв почвы тупраҡтың йыуылыуы
СМЫВАТЬ несов. см. смыть
СМЫВАТЬСЯ несов. 1. см. смыться 2. страд. от смывать
СМЫКАТЬ несов. см. сомкнуть
СМЫКАТЬСЯ несов. 1. см. сомкнуться 2. страд. от смыкать
СМЫСЛ м 1. мәғәнә, эстәлек, йөкмәтке; смысл слова һүҙҙең мәғәнәһе; понять смысл эстәлегенә төшөнөү 2. (цель, разумное основание) маҡсат, мәғәнә; смысл жизни тормош маҡсаты 3. (разумная причина) файҙа, рәт, мәғәнә; какой в этом смысл? бында ниндәй мәғәнә? ♦ здравый смысл айыҡ фекер, практик аң; в полном смысле слова ысын мәғәнәһендә; в смысле чего нимә яғынан алғанда, йәһәтенән (яҡтан) ҡарағанда, мәғәнәһендә
СМЫСЛИТЬ несов.; разг., в разн. знач. аңлау, төшөнөү, белеү; ничего не смыслю в музыке музыкала бер нәмә лә аңламайым
СМЫСЛОВОЙ, -ая, -ое мәғәнә ...ы, мәғәнәүи; смысловая память мәғәнәүи хәтер; смысловая характеристика слова һүҙҙең мәғәнәүи тасуирланышы
СМЫТЬ сов. что 1. йыуыу, йыуҙырыу, йыуып төшөрөү (бөтөрөү, таҙартыу); смыть грязь бысраҡты йыуып төшөрөү 2. ағыҙып алып китеү; водой смыло лодку һыу кәмәне ағыҙып алып киткән 3. перен. (уничтожить что-л. позорящее ) ғәйебен бөтөрөү, аҡланыу ♦ как водой смыло һыуға төшкәндәй юҡ булыу, ғәйеп булыу
СМЫТЬСЯ сов. 1. йыуылыу, йыуылып бөтөү (төшөү, китеү, таҙарыу); краска смылась буяу йыуылып бөткән; пятно с платья смылось күлдәктәге тап йыуылып таҙарған 2. перен., прост. шылыу, һыҙыу, һыпыртыу, табан ялтыратыу; смыться с урока дәрестән һыпыртыу
СМЫЧКА ж 1. см. сомкнуть — смыкать 1, сомкнуться — смыкаться 1; 2. (место) ҡушылған урын, тоташҡан ер; смычка сводов көмбәҙҙәр тоташҡан ер 3. перен. бәйләнеш, элемтә; смычка города с деревней ҡала менән ауыл бәйләнеше
СМЫЧКОВЫЙ, -ая, -ое һыҙғыслы; смычковый музыкальный инструмент һыҙғыслы музыка ҡоралы
СМЫЧОК I м 1. һыҙғыс, смычок; смычок скрипки скрипка һыҙғысы 2. (инструмент для
415
СМОЧЬ сов. с неопр. булдыра (килә һ.б.) алыу, ҡулдан (көстән, хәлдән) килеү; он не смог прийти ул килә алманы
СМОШЕННИЧАТЬ сов. хәйлә менән алдырыу, хәйләләү
СМРАД м һаҫыҡ (еҫ); болотный смрад һаҙ һаҫығы
СМРАДНО 1. нареч. һаҫыҡ; смрадно пахнут һаҫыҡ булыу 2. в знач. сказ., безл. һаҫыҡ (еҫ); в комнате смрадно бүлмәлә һаҫыҡ
смрадный, -ая, -ое һаҫыҡ, һаҫыҡ еҫле; смрадный дым һаҫыҡ төтөн
смуглЕть несов. ҡуңырайыу, ҡуңырланыу, ҡуңыр төҫкә инеү
СМУГЛОЛИЦЫЙ, -ая, -ое ҡуңыр йөҙлө; смуглолицая девушка ҡуңыр йөҙлө ҡыҙыҡай
СМУГЛОСТЬ ж ҡуңырлыҡ
СМУГЛЫЙ, -ая, -ое ҡуңыр; смуглое лицо ҡуңыр йөҙ
СМУГЛЯНКА ж; разг. ҡуңыр йөҙлө ҡатын-ҡыҙ
СМУДРИТЬ сов.; разг. хикмәт сығарыу (сығарып ҡуйыу), ахмаҡлыҡ эшләп ташлау
СМУТА ж 1. уст. (мятеж) бола, сыуалыш 2. разг. (раздор) ғауға, ығы-зығы, талаш-тартыш ♦ сеять смуту ҡотҡо таратыу
СМУТИТЬ сов. кого 1. (вызвать смуту) ғауға ҡуптартыу, болартыу; смутить народ халыҡты болартыу 2. (нарушить спокойствие кого-чего-л.) борсоу, тынғыһыҙлау, тыныслыҡты боҙоу, тынысһыҙландырыу; смутить покой чей-л. кемдецдер тыныслығын боҙоу; смутить душу күңелде тынғыһыҙлау 3. (привести в смущение) ҡаушатыу, оялтыу, уңайһыҙ хәлгә ҡалдырыу, аптыратыу; смутить ребёнка баланы оялтыу
СМУТИТЬСЯ сов.; уст. ҡаушау, оялыу, уңайһыҙланыу; ребёнок смутился бала ҡаушаны
СМУТНО 1. нареч. әҙ-мәҙ, һиҙелер-һиҙелмәҫ, тоноҡ ҡына; смутно помнить әҙ-мәҙ генә хәтерләү 2. в знач. сказ., безл. шомло, борсоулы, тынғыһыҙ, тынысһыҙ; у меня смутно на душе күңелем тынысһыҙ
СМУТНОСТЬ ж асыҡ (аныҡ) булмау, тоноҡ-лоҡ, билдәһеҙлек; смутность желания теләктең аныҡ булмауы
СМУТНЫЙ, -ая, -ое 1. (мятежный ) болалы, сыуалышлы, ғауғалы, ығы-зығылы; смутное время болалы ваҡыт 2. (тревожный) тынғыһыҙ, борсоулы, шомло; смутное настроение борсоулы кәйеф 3. (неясный) асыҡ (аныҡ) булмаған, тоноҡ, бөләңгерт; смутные очертания гор тауҙарҙың тоноҡ һыҙаттары
СМУТЬЯН м и СМУТЬЯНКА ж; разг. ара боҙоусы, ҡотҡо таратыусы, ҡотҡосо
СМУШКА ж илтер (йәш бәрәс тиреһе)
СМУШКОВЫЙ, -ая, -ое илтер (бәрәс тиреһенән тегелгән); смушковая шапка илтер бүрек
СМУЩАТЬ несов. см. смутить
СМУЩАТЬСЯ несов. 1. см. смутиться 2. страд. от смущать
СМУЩЕНИЕ с 1. ҡаушау, ҡаушап ҡалыу, оялыу, уңайһыҙлыҡ; испытывать смущение уңайһыҙлыҡ кисереү 2. уст. (тревога) борсолоу, тулҡынланыу 3. (мятеж) бола, күтәрелеш
СМУЩЁННЫЙ, -ая, -ое 1. прич. от смутить 2. прил. ҡаушаған, уңайһыҙланған, оялсан, ҡаушап (оялып) ҡалған; смущённая улыбка оялсан йылмайыу
СМЫВ м; спец. см. смыть — смывать 2; смыв почвы тупраҡтың йыуылыуы
СМЫВАТЬ несов. см. смыть
СМЫВАТЬСЯ несов. 1. см. смыться 2. страд. от смывать
СМЫКАТЬ несов. см. сомкнуть
СМЫКАТЬСЯ несов. 1. см. сомкнуться 2. страд. от смыкать
СМЫСЛ м 1. мәғәнә, эстәлек, йөкмәтке; смысл слова һүҙҙең мәғәнәһе; понять смысл эстәлегенә төшөнөү 2. (цель, разумное основание) маҡсат, мәғәнә; смысл жизни тормош маҡсаты 3. (разумная причина) файҙа, рәт, мәғәнә; какой в этом смысл? бында ниндәй мәғәнә? ♦ здравый смысл айыҡ фекер, практик аң; в полном смысле слова ысын мәғәнәһендә; в смысле чего нимә яғынан алғанда, йәһәтенән (яҡтан) ҡарағанда, мәғәнәһендә
СМЫСЛИТЬ несов.; разг., в разн. знач. аңлау, төшөнөү, белеү; ничего не смыслю в музыке музыкала бер нәмә лә аңламайым
СМЫСЛОВОЙ, -ая, -ое мәғәнә ...ы, мәғәнәүи; смысловая память мәғәнәүи хәтер; смысловая характеристика слова һүҙҙең мәғәнәүи тасуирланышы
СМЫТЬ сов. что 1. йыуыу, йыуҙырыу, йыуып төшөрөү (бөтөрөү, таҙартыу); смыть грязь бысраҡты йыуып төшөрөү 2. ағыҙып алып китеү; водой смыло лодку һыу кәмәне ағыҙып алып киткән 3. перен. (уничтожить что-л. позорящее ) ғәйебен бөтөрөү, аҡланыу ♦ как водой смыло һыуға төшкәндәй юҡ булыу, ғәйеп булыу
СМЫТЬСЯ сов. 1. йыуылыу, йыуылып бөтөү (төшөү, китеү, таҙарыу); краска смылась буяу йыуылып бөткән; пятно с платья смылось күлдәктәге тап йыуылып таҙарған 2. перен., прост. шылыу, һыҙыу, һыпыртыу, табан ялтыратыу; смыться с урока дәрестән һыпыртыу
СМЫЧКА ж 1. см. сомкнуть — смыкать 1, сомкнуться — смыкаться 1; 2. (место) ҡушылған урын, тоташҡан ер; смычка сводов көмбәҙҙәр тоташҡан ер 3. перен. бәйләнеш, элемтә; смычка города с деревней ҡала менән ауыл бәйләнеше
СМЫЧКОВЫЙ, -ая, -ое һыҙғыслы; смычковый музыкальный инструмент һыҙғыслы музыка ҡоралы
СМЫЧОК I м 1. һыҙғыс, смычок; смычок скрипки скрипка һыҙғысы 2. (инструмент для
415