Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. II том. 448 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
СПОСОБНЫЙ
способности һәләтлек, һәләт, булдыҡлылыҡ; музыкальные способности музыкаль һәләтлек; проявить способности һәләтлек күрһәтеү
СПОСОБНЫЙ, -ая, -ое 1. һәләтле; способный ученик һәләтле уҡыусы 2. булдыҡлы, булған, һәләтле, булдыра (тота һ.б.) алған; способный к труду хеҙмәткә һәләтле; способный носить оружие ҡорал тота алған
СПОСОБСТВОВАТЬ несов. кому-чему булышыу, булышлыҡ (ярҙам) итеү; способствовать успеху уңышҡа булышлыҡ итеү
СПОТКНУТЬСЯ сов. 1. һөрлөгөү, һөрөнөү, абыныу; споткнуться о порог тупһаға һөрөнөү 2. перен., разг. туҡтап ҡалыу, тотлоғоу; споткнуться на трудном слове ауыр һүҙҙә туҡтап ҡалыу 3. перен., разг. хаталаныу, һөрлөгөү (тормошта ,эштә)
СПОТЫКАТЬСЯ несов. 1. см. споткнуться, спотыкнуться 2. абына-һөрлөгә атлау (барыу)
СПОТЫКНУТЬСЯ сов.; разг. см. споткнуться
СПОХВАТИТЬСЯ сов.; разг. ҡапыл иҫкә килеү (төшөрөү), иҫкә төшөрөп өлгөрөү, абайлап (һиҙеп) алыу; вовремя спохватиться ваҡытында һиҙеп алыу
СПОХВАТЫВАТЬСЯ несов. см. спохватиться
СПРАВА нареч. (где) уңда, уң яҡта; (откуда ) уңдан, уң яҡтан; справа от дома өйҙән уң яҡта; писать справа налево уңдан һулға табан яҙыу
СПРАВЕДЛИВОСТЬ ж 1. ғәҙеллек; справедливость решения ҡарарҙың ғәҙеллеге; признать справедливость закона закондың ғәҙеллеген таныу 2. хаҡлыҡ, дөрөҫлөк; бороться за справедливость хаҡлыҡ өсөн көрәшеү
СПРАВЕДЛИВЫЙ, -ая, -ое 1. ғәҙел; справедливые законы ғәҙел закондар; справедливый человек ғәҙел кеше 2. хаҡлы, нигеҙле, урынлы; справедливые требования урынлы талаптар 3. хаҡлы, хаҡ, дөрөҫ; справедливое суждение дөрөҫ фекер ♦ справедливые войны ғәҙел һуғыштар (милли азатлыҡ өсөн)
СПРАВИТЬ сов. что 1. разг. байрам итеү, үткәреү, уҙғарыу, билдәләп үтеү; справить день рождения тыуған көндө билдәләп үтеү 2. прост. һатып алыу, булдырыу, яһатыу, тектереү; справить костюм костюм һатып алыу
СПРАВИТЬСЯ сов. 1. с чем үтәү, үтәй алыу, булдырыу, башҡарыу, башҡарып сығыу; справиться с работой эште үтәй алыу 2. с кем-чем еңеү, еңеп сығыу, еңә алыу; справиться с болезнью ауырыуҙы еңеп сығыу; справиться с хулиганом хулигандарҙы еңеү 3. о ком-чём белешеү, һорашыу, мәғлүмәт һорау; справиться о здоровье һаулыҡ тураһында һорашыу ♦ справиться с собой үҙеңде ҡулға алыу, тынысланыу
СПРАВКА ж 1. см. справиться — справляться 3; 2. (сведение) мәғлүмәт; стол справок мәғлүмәттәр өҫтәле 3. (документ) белешмә, справ
ка; справка о зарплате эш хаҡы тураһында белешмә
СПРАВЛЯТЬ несов. см. справить
СПРАВЛЯТЬСЯ несов. 1. см. справиться 2. страд. от справлять
СПРАВОЧНИК м справочник, белешмә, белешмә китабы
СПРАВОЧНЫЙ, -ая, -ое белешмәләр ...ы, белешмә; справочное бюро белешмәләр бюроһы
СПРАШИВАТЬ несов. см. спросить
СПРАШИВАТЬСЯ несов. 1. см. спроситься 2. страд. от спрашивать
СПРЕССОВАТЬ сов. что преслау, ҡыҫыу, баҫырыу; спрессовать сено бесән преслау
СПРЕССОВАТЬСЯ сов. (уплотниться в результате прессования) пресланыу, ҡыҫылыу; (слежаться) баҫылыу, баҫып ҡыҫылыу, баҫырылыу
СПРЕССОВЫВАТЬ несов. см. спрессовать
СПРЕССОВЫВАТЬСЯ несов. 1. см. спрессоваться 2. страд. от спрессовывать
СПРИНТ м спринт (яҡын араға йцгерец, йөҙөц )
сПрИНТЕР м спринтер
СПРИНЦЕВАТЬ несов. кого-что һиптереп йыуыу (йыуҙырыу); спринцевать рану яраны һиптереп йыуыу
СПРИНЦЕВАТЬСЯ несов. 1. һиптереп йыу-ҙырылыу (йыуылыу) 2. страд. от спринцевать
СПРИНЦОВКА ж (прибор) спринцовка, һиптергес (дарыу, һыу бөрккөс)
СПРОВАДИТЬ сов. кого-что; разг. оҙатып (ебәреп) ҡотолоу
СПРОВАЖИВАТЬ несов. см. спровадить
СПРОВОЦИРОВАТЬ сов. см. провоцировать; спровоцировать на вооружённое выступление ҡораллы сығышҡа ҡотҡо һалыу
СПРОЕКТИРОВАТЬ сов. см. проектировать
СПРОС м 1. прост. см. спросить — спрашивать 1, 2; 2. һорау, ихтыяж; спрос на книги китапҡа ихтыяж; спрос и предложение һорау һәм тәҡдим 3. разг. талап; с руководителя особый спрос етәксенән айырым талап ♦ без спроса (спросу) һорап тормай, рөхсәтһеҙ
СПРОСИТЬ сов. 1. кого, у кого, что, о чём һорау, һорашыу, һорап белеү; спросить о здоровье һаулығы тураһында һорашыу; спросить фамилию фамилия һорау 2. что, чего (попросить ) һорау, үтенеү; спросить совета кәңәш һорау; спросить денег аҡса һорау 3. с кого (потребовать ответа) яуап талап итеү, һорау
СПРОСИТЬСЯ сов. 1. разг. (попросить разрешения ) һорау, рөхсәт һорау 2. с кого безл.; разг. һорау, талап итеү; за это с нас спросится бының өсөн беҙҙән һорарҙар 3. уст. см. спросить 1, 2
СПРОСОНОК нареч.; разг. йоҡо аралаш, уя-ныр-уянмаҫ, уяулы-йоҡоло килеш
448
способности һәләтлек, һәләт, булдыҡлылыҡ; музыкальные способности музыкаль һәләтлек; проявить способности һәләтлек күрһәтеү
СПОСОБНЫЙ, -ая, -ое 1. һәләтле; способный ученик һәләтле уҡыусы 2. булдыҡлы, булған, һәләтле, булдыра (тота һ.б.) алған; способный к труду хеҙмәткә һәләтле; способный носить оружие ҡорал тота алған
СПОСОБСТВОВАТЬ несов. кому-чему булышыу, булышлыҡ (ярҙам) итеү; способствовать успеху уңышҡа булышлыҡ итеү
СПОТКНУТЬСЯ сов. 1. һөрлөгөү, һөрөнөү, абыныу; споткнуться о порог тупһаға һөрөнөү 2. перен., разг. туҡтап ҡалыу, тотлоғоу; споткнуться на трудном слове ауыр һүҙҙә туҡтап ҡалыу 3. перен., разг. хаталаныу, һөрлөгөү (тормошта ,эштә)
СПОТЫКАТЬСЯ несов. 1. см. споткнуться, спотыкнуться 2. абына-һөрлөгә атлау (барыу)
СПОТЫКНУТЬСЯ сов.; разг. см. споткнуться
СПОХВАТИТЬСЯ сов.; разг. ҡапыл иҫкә килеү (төшөрөү), иҫкә төшөрөп өлгөрөү, абайлап (һиҙеп) алыу; вовремя спохватиться ваҡытында һиҙеп алыу
СПОХВАТЫВАТЬСЯ несов. см. спохватиться
СПРАВА нареч. (где) уңда, уң яҡта; (откуда ) уңдан, уң яҡтан; справа от дома өйҙән уң яҡта; писать справа налево уңдан һулға табан яҙыу
СПРАВЕДЛИВОСТЬ ж 1. ғәҙеллек; справедливость решения ҡарарҙың ғәҙеллеге; признать справедливость закона закондың ғәҙеллеген таныу 2. хаҡлыҡ, дөрөҫлөк; бороться за справедливость хаҡлыҡ өсөн көрәшеү
СПРАВЕДЛИВЫЙ, -ая, -ое 1. ғәҙел; справедливые законы ғәҙел закондар; справедливый человек ғәҙел кеше 2. хаҡлы, нигеҙле, урынлы; справедливые требования урынлы талаптар 3. хаҡлы, хаҡ, дөрөҫ; справедливое суждение дөрөҫ фекер ♦ справедливые войны ғәҙел һуғыштар (милли азатлыҡ өсөн)
СПРАВИТЬ сов. что 1. разг. байрам итеү, үткәреү, уҙғарыу, билдәләп үтеү; справить день рождения тыуған көндө билдәләп үтеү 2. прост. һатып алыу, булдырыу, яһатыу, тектереү; справить костюм костюм һатып алыу
СПРАВИТЬСЯ сов. 1. с чем үтәү, үтәй алыу, булдырыу, башҡарыу, башҡарып сығыу; справиться с работой эште үтәй алыу 2. с кем-чем еңеү, еңеп сығыу, еңә алыу; справиться с болезнью ауырыуҙы еңеп сығыу; справиться с хулиганом хулигандарҙы еңеү 3. о ком-чём белешеү, һорашыу, мәғлүмәт һорау; справиться о здоровье һаулыҡ тураһында һорашыу ♦ справиться с собой үҙеңде ҡулға алыу, тынысланыу
СПРАВКА ж 1. см. справиться — справляться 3; 2. (сведение) мәғлүмәт; стол справок мәғлүмәттәр өҫтәле 3. (документ) белешмә, справ
ка; справка о зарплате эш хаҡы тураһында белешмә
СПРАВЛЯТЬ несов. см. справить
СПРАВЛЯТЬСЯ несов. 1. см. справиться 2. страд. от справлять
СПРАВОЧНИК м справочник, белешмә, белешмә китабы
СПРАВОЧНЫЙ, -ая, -ое белешмәләр ...ы, белешмә; справочное бюро белешмәләр бюроһы
СПРАШИВАТЬ несов. см. спросить
СПРАШИВАТЬСЯ несов. 1. см. спроситься 2. страд. от спрашивать
СПРЕССОВАТЬ сов. что преслау, ҡыҫыу, баҫырыу; спрессовать сено бесән преслау
СПРЕССОВАТЬСЯ сов. (уплотниться в результате прессования) пресланыу, ҡыҫылыу; (слежаться) баҫылыу, баҫып ҡыҫылыу, баҫырылыу
СПРЕССОВЫВАТЬ несов. см. спрессовать
СПРЕССОВЫВАТЬСЯ несов. 1. см. спрессоваться 2. страд. от спрессовывать
СПРИНТ м спринт (яҡын араға йцгерец, йөҙөц )
сПрИНТЕР м спринтер
СПРИНЦЕВАТЬ несов. кого-что һиптереп йыуыу (йыуҙырыу); спринцевать рану яраны һиптереп йыуыу
СПРИНЦЕВАТЬСЯ несов. 1. һиптереп йыу-ҙырылыу (йыуылыу) 2. страд. от спринцевать
СПРИНЦОВКА ж (прибор) спринцовка, һиптергес (дарыу, һыу бөрккөс)
СПРОВАДИТЬ сов. кого-что; разг. оҙатып (ебәреп) ҡотолоу
СПРОВАЖИВАТЬ несов. см. спровадить
СПРОВОЦИРОВАТЬ сов. см. провоцировать; спровоцировать на вооружённое выступление ҡораллы сығышҡа ҡотҡо һалыу
СПРОЕКТИРОВАТЬ сов. см. проектировать
СПРОС м 1. прост. см. спросить — спрашивать 1, 2; 2. һорау, ихтыяж; спрос на книги китапҡа ихтыяж; спрос и предложение һорау һәм тәҡдим 3. разг. талап; с руководителя особый спрос етәксенән айырым талап ♦ без спроса (спросу) һорап тормай, рөхсәтһеҙ
СПРОСИТЬ сов. 1. кого, у кого, что, о чём һорау, һорашыу, һорап белеү; спросить о здоровье һаулығы тураһында һорашыу; спросить фамилию фамилия һорау 2. что, чего (попросить ) һорау, үтенеү; спросить совета кәңәш һорау; спросить денег аҡса һорау 3. с кого (потребовать ответа) яуап талап итеү, һорау
СПРОСИТЬСЯ сов. 1. разг. (попросить разрешения ) һорау, рөхсәт һорау 2. с кого безл.; разг. һорау, талап итеү; за это с нас спросится бының өсөн беҙҙән һорарҙар 3. уст. см. спросить 1, 2
СПРОСОНОК нареч.; разг. йоҡо аралаш, уя-ныр-уянмаҫ, уяулы-йоҡоло килеш
448