Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. II том. 450 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
СПУТАТЬСЯ
шаулау, урау; спутать коня ат тышау 6. кого-что (запутать, усложнить) бутау, ҡатмарлаштырыу; спутать дело эште бутау ♦ спутать карты (планы, расчёты) см. карта; спутать по рукам и ногам аяҡ-ҡулды бәйләү
СПУТАТЬСЯ сов. 1. сыуалыу, сейәлеү, сеймәлеү; нитки спутались ептәр сейәлгән 2. буталыу, тәртип юғалыу; карты спутались кәрттәр буталған 3. (сбиться) яңылышыу, буталыу; спутаться в счёте иҫәптә буталыу 4. перен. буталыу, сыуалыу; мысли спутались фекерҙәр буталды
СПУТНИК м 1. юлдаш; найти спутника юлдаш табыу 2. юлдаш, эйәрсән; Луна — спутник Земли Ай — Ерҙең юлдашы 3. чего; перен. юлдаш; литература — спутник образованности әҙәбиәт — белемлелек юлдашы 4. см. искуственный спутник ♦ искусственный спутник спутник, яһалма юлдаш, яһалма спутник; спутник жизни тормош иптәше (ир)
СПУТНИЦА ж см. спутник 1, 3 ♦ спутница жизни тормош иптәше (ҡатын)
СПУТНИКОВЫЙ, -ая, -ое спутник, спутник ...ы; спутниковая радиосвязь спутник радио бәйләнеше
СПУТЫВАТЬ несов. см. спутать
СПУТЫВАТЬСЯ несов. 1. см. спутаться 2. страд. от спутывать
СПЬЯНА и СПЬЯНУ нареч.; разг. иҫерек баш менән, иҫерек килеш (хәлдә)
СПЯЧКА ж 1. (у животных) йоҡо, йоҡоға талыу; зимняя спячка ҡышҡы йоҡо 2. перен. (бездеятельность) ғәфләт йоҡоһо, һүлпәнлек, вайымһыҙлыҡ, моңһоҙлоҡ, ялҡаулыҡ
спЯщий, -ая, -ее 1. прич. от спать 2. в знач. сущ. спящий м и спящая ж йоҡлаусы ♦ спящие почки бот. йоҡлаусы бәрәләр (эшмәкәрлеген туҡтатҡан, әкренәйткән бөрәләр)
СРАБАТЫВАТЬ несов. см. сработать
СРАБАТЫВАТЬСЯ I несов. см. сработаться I
СРАБАТЫВАТЬСЯ II несов. см. сработаться II
СРАБОТАТЬ сов. 1. что; прост. (сделать, изготовить) эшләү, яһау 2. (о механизме) хәрәкәткә килеү, эшләп китеү; автомат сработал автомат эшләп китте
СРАБОТАТЬСЯ I сов. эштән сығыу, туҙыу, яраҡһыҙ булыу; станок сработался станок эштән сыҡҡан
СРАБОТАТЬСЯ II сов. (үҙ-ара) килешеп эшләү, татыу эшләп китеү; мы с ним сработались беҙ уның менән килешеп эшләйбеҙ
СРАВНЕНИЕ с 1. см. сравнить 2. сағыштырыу; образные сравнения һынлы сағыштырыуҙар ♦ степени сравнения см. степень; в сравнении (по сравнению) с кем-чем кем-нимә менән сағыштырып ҡарағанда (сағыштырғанда); сравнения нет (не может быть) сағыштырыуы мәмкин түгел
СРАВНИВАТЬ I несов. см. сравнить
СРАВНИВАТЬ II несов. см. сравнять
СРАВНИВАТЬ III несов. см. сровнять
СРАВНИВАТЬСЯ I несов. страд. от сравнивать I
СРАВНИВАТЬСЯ II несов. страд. от сравнивать II
СРАВНИВАТЬСЯ III несов. 1. см. сровняться 2. страд. от сравнивать III
СРАВНИТЕЛЬНО нареч. сағыштырмаса; сравнительно недолго сағыштырмаса оҙаҡ түгел ♦ сравнительно с кем-чем кем-нимә менән сағыштырғанда, сағыштырып ҡарағанда
СРАВНИТЕЛЬНО-ИСТОРИЧЕСКИЙ, -ая, -ое сағыштырма-тарихи; сравнительно-исторический метод исследования тикшереүҙең сағыштырма-тарихи ысулы
СРАВНИТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое 1. сағыштырма; сравнительная анатомия сағыштырма анатомия; сравнительные сведения сағыштырма мәғлүмәттәр 2. грам. сағыштырыу, сағыштырыу ...ы; сравнительные союзы сағыштырыу теркәүестәре; сравнительное придаточное предложение сағыштырыу эйәрсән һәйләм 3. (относительный) сағыштырмаса, ярайһы уҡ; сравнительное затишье сағыштырмаса тынлыҡ ♦ сравнительная степень грам. сағыштырыу дәрәжәһе (сифаттарҙа , рәцештәрҙә)
СРАВНИТЬ сов. кого-что 1. (сопоставить) сағыштырыу, сағыштырып ҡарау 2. с кем-чем (приравнять) тиңләү, тиңәү, тиңләштереү
СРАВНИТЬСЯ сов. с кем-чем тиңләшеү, ти-ңәшеү; я не могу с ним сравниться мин уға ти-ңәшә алмайым
СРАВНЯТЬ сов. кого-что тигеҙләү, тиң итеү; сравнять граждан в правах граждандарҙың хоҡуҡтарын тиң итеү
СРАВНЯТЬСЯ сов. тигеҙләшеү, тиңләшеү
СРАЖАТЬ несов. см. сразить СРАЖАТЬСЯ несов. см. сразиться СРАЖЕНИЕ с 1. (ҙур) һуғыш; поле сражения һуғыш яланы; выиграть сражение һуғышта еңеп сығыу 2. перен.; разг. алыш, кәрәш; сражение за правду дәрәҫләк әсән кәрәш
СРАЗИТЬ сов. кого-что 1. атып (һуғып һ.б.) үлтереү; сразить врага выстрелом дошманды атып үлтереү 2. перен. тетрәтеү, тетрәндереү, ғәжәпкә ҡалдырыу; эта весть меня сразила был хәбәр мине тетрәндерҙе
СРАЗИТЬСЯ сов. 1. һуғышыу, алышыу; полки сразились полктар һуғышты 2. перен., разг. алышыу, кәрәшеү; сразиться в шахматы шахматта алышыу
СРАЗУ нареч. 1. (в один приём) бер юлы; рассказал не сразу бер юлы һәйләмәне 2. (одновременно ) тотош (бәтәһе) бергә; все заговорили сразу бәтәһе бер юлы һәйләй башланы 3. (немедленно ) шунда уҡ, шул уҡ ваҡытта; ответить сразу шунда уҡ яуап биреү
450
шаулау, урау; спутать коня ат тышау 6. кого-что (запутать, усложнить) бутау, ҡатмарлаштырыу; спутать дело эште бутау ♦ спутать карты (планы, расчёты) см. карта; спутать по рукам и ногам аяҡ-ҡулды бәйләү
СПУТАТЬСЯ сов. 1. сыуалыу, сейәлеү, сеймәлеү; нитки спутались ептәр сейәлгән 2. буталыу, тәртип юғалыу; карты спутались кәрттәр буталған 3. (сбиться) яңылышыу, буталыу; спутаться в счёте иҫәптә буталыу 4. перен. буталыу, сыуалыу; мысли спутались фекерҙәр буталды
СПУТНИК м 1. юлдаш; найти спутника юлдаш табыу 2. юлдаш, эйәрсән; Луна — спутник Земли Ай — Ерҙең юлдашы 3. чего; перен. юлдаш; литература — спутник образованности әҙәбиәт — белемлелек юлдашы 4. см. искуственный спутник ♦ искусственный спутник спутник, яһалма юлдаш, яһалма спутник; спутник жизни тормош иптәше (ир)
СПУТНИЦА ж см. спутник 1, 3 ♦ спутница жизни тормош иптәше (ҡатын)
СПУТНИКОВЫЙ, -ая, -ое спутник, спутник ...ы; спутниковая радиосвязь спутник радио бәйләнеше
СПУТЫВАТЬ несов. см. спутать
СПУТЫВАТЬСЯ несов. 1. см. спутаться 2. страд. от спутывать
СПЬЯНА и СПЬЯНУ нареч.; разг. иҫерек баш менән, иҫерек килеш (хәлдә)
СПЯЧКА ж 1. (у животных) йоҡо, йоҡоға талыу; зимняя спячка ҡышҡы йоҡо 2. перен. (бездеятельность) ғәфләт йоҡоһо, һүлпәнлек, вайымһыҙлыҡ, моңһоҙлоҡ, ялҡаулыҡ
спЯщий, -ая, -ее 1. прич. от спать 2. в знач. сущ. спящий м и спящая ж йоҡлаусы ♦ спящие почки бот. йоҡлаусы бәрәләр (эшмәкәрлеген туҡтатҡан, әкренәйткән бөрәләр)
СРАБАТЫВАТЬ несов. см. сработать
СРАБАТЫВАТЬСЯ I несов. см. сработаться I
СРАБАТЫВАТЬСЯ II несов. см. сработаться II
СРАБОТАТЬ сов. 1. что; прост. (сделать, изготовить) эшләү, яһау 2. (о механизме) хәрәкәткә килеү, эшләп китеү; автомат сработал автомат эшләп китте
СРАБОТАТЬСЯ I сов. эштән сығыу, туҙыу, яраҡһыҙ булыу; станок сработался станок эштән сыҡҡан
СРАБОТАТЬСЯ II сов. (үҙ-ара) килешеп эшләү, татыу эшләп китеү; мы с ним сработались беҙ уның менән килешеп эшләйбеҙ
СРАВНЕНИЕ с 1. см. сравнить 2. сағыштырыу; образные сравнения һынлы сағыштырыуҙар ♦ степени сравнения см. степень; в сравнении (по сравнению) с кем-чем кем-нимә менән сағыштырып ҡарағанда (сағыштырғанда); сравнения нет (не может быть) сағыштырыуы мәмкин түгел
СРАВНИВАТЬ I несов. см. сравнить
СРАВНИВАТЬ II несов. см. сравнять
СРАВНИВАТЬ III несов. см. сровнять
СРАВНИВАТЬСЯ I несов. страд. от сравнивать I
СРАВНИВАТЬСЯ II несов. страд. от сравнивать II
СРАВНИВАТЬСЯ III несов. 1. см. сровняться 2. страд. от сравнивать III
СРАВНИТЕЛЬНО нареч. сағыштырмаса; сравнительно недолго сағыштырмаса оҙаҡ түгел ♦ сравнительно с кем-чем кем-нимә менән сағыштырғанда, сағыштырып ҡарағанда
СРАВНИТЕЛЬНО-ИСТОРИЧЕСКИЙ, -ая, -ое сағыштырма-тарихи; сравнительно-исторический метод исследования тикшереүҙең сағыштырма-тарихи ысулы
СРАВНИТЕЛЬНЫЙ, -ая, -ое 1. сағыштырма; сравнительная анатомия сағыштырма анатомия; сравнительные сведения сағыштырма мәғлүмәттәр 2. грам. сағыштырыу, сағыштырыу ...ы; сравнительные союзы сағыштырыу теркәүестәре; сравнительное придаточное предложение сағыштырыу эйәрсән һәйләм 3. (относительный) сағыштырмаса, ярайһы уҡ; сравнительное затишье сағыштырмаса тынлыҡ ♦ сравнительная степень грам. сағыштырыу дәрәжәһе (сифаттарҙа , рәцештәрҙә)
СРАВНИТЬ сов. кого-что 1. (сопоставить) сағыштырыу, сағыштырып ҡарау 2. с кем-чем (приравнять) тиңләү, тиңәү, тиңләштереү
СРАВНИТЬСЯ сов. с кем-чем тиңләшеү, ти-ңәшеү; я не могу с ним сравниться мин уға ти-ңәшә алмайым
СРАВНЯТЬ сов. кого-что тигеҙләү, тиң итеү; сравнять граждан в правах граждандарҙың хоҡуҡтарын тиң итеү
СРАВНЯТЬСЯ сов. тигеҙләшеү, тиңләшеү
СРАЖАТЬ несов. см. сразить СРАЖАТЬСЯ несов. см. сразиться СРАЖЕНИЕ с 1. (ҙур) һуғыш; поле сражения һуғыш яланы; выиграть сражение һуғышта еңеп сығыу 2. перен.; разг. алыш, кәрәш; сражение за правду дәрәҫләк әсән кәрәш
СРАЗИТЬ сов. кого-что 1. атып (һуғып һ.б.) үлтереү; сразить врага выстрелом дошманды атып үлтереү 2. перен. тетрәтеү, тетрәндереү, ғәжәпкә ҡалдырыу; эта весть меня сразила был хәбәр мине тетрәндерҙе
СРАЗИТЬСЯ сов. 1. һуғышыу, алышыу; полки сразились полктар һуғышты 2. перен., разг. алышыу, кәрәшеү; сразиться в шахматы шахматта алышыу
СРАЗУ нареч. 1. (в один приём) бер юлы; рассказал не сразу бер юлы һәйләмәне 2. (одновременно ) тотош (бәтәһе) бергә; все заговорили сразу бәтәһе бер юлы һәйләй башланы 3. (немедленно ) шунда уҡ, шул уҡ ваҡытта; ответить сразу шунда уҡ яуап биреү
450