Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. II том. 463 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
СТОЛП
улаҡ, торба (һыу ағыу өсөн) 4. ағыҙылған һыуҙар; стоки промышленных предприятий сәнәғәт предприятиеларынан ағыҙылған һыуҙар
СТОКРАТ нареч.; книжн. йөҙ тапҡыр, йөҙ мәртәбә, йөҙләтә
стократный, -ая, -ое 1. (увеличенный в сто раз) йөҙ тапҡыр артыҡ, йөҙгә арттырып, йөҙләтә; в стократном размере йөҙ тапҡыр арттырылған күләмдә 2. (многократный) күп тапҡыр (мәртәбә) ҡабатланған
СТОЛ м 1. өҫтәл; круглый стол түңәрәк өҫтәл; обеденный стол аш өҫтәле; письменный стол яҙыу өҫтәле; ящик стола өҫтәл тартмаһы 2. табын, өҫтәл; собирать на стол өҫтәл әҙерләү; приглашать к столу өҫтәл янына саҡырыу 3. (вид еды, пищи) ашау, туҡланыу; вегетарианский стол итһеҙ ашау; мясной стол ит ашау 4. чего, какой өҫтәл, бүлек; адресный стол адрестар өҫтәле; стол находок табылған нәмәләр өҫтәле ♦ за круглым столом см. круглый; зелёный стол йәшелсә менән туҡланыу
СТОЛБ м; прям., перен. бағана; телеграфный столб телеграф бағанаһы; верстовой столб саҡрым бағанаһы; водяной столб һыу бағанаһы; столб пыли туҙан бағанаһы; дымовой столб төтөн бағанаһы ♦ пригвоздить к позорному столбу оятҡа ҡалдырыу; стоять столбом бағаналай ҡатып ҡалыу; позвоночный столб умыртҡа бағанаһы; дым столбом см. дым
СТОЛБЕНЕТЬ несов. бағаналай ҡатыу, ҡатып ҡалыу, бағана булып ҡатыу
СТОЛБЕЦ м бағана (гәзит, журнал битендә ); журнальный лист в два столбца ике бағаналы журнал бите
стОлбик м 1. уменьш. от столб 2. (стопка ) өйөм; столбик монет тимер аҡсалар өйөмө 3. (масса вещества, заключённая в длинную, узкую трубку) бағана; столбик ртути терегөмөш бағанаһы 4. см. столбец
СТОЛБНЯК м 1. тартышыу, ҡарыштырыу ауырыуы 2. разг. ҡатыу, һын (шаҡ) ҡатыу; на него нашёл столбняк уның һыны ҡатты
СТОЛБНЯЧНЫЙ, -ая, -ое тартышыу ...ы, ҡарыштырыу ...ы; столбнячная палочка тартышыу таяҡсаһы
СТОЛБОВОЙ I, -ая, -ое бағана ...ы; столбовая опора бағана терәге ♦ столбовая дорога уст. саҡрым бағаналы (оло) юл
СТОЛБОВОЙ II, -ая, -ое ист. атаҡлы (затлы) нәҫелдән (сыҡҡан), яҡшы тоҡомдан; столбовой дворянин атаҡлы нәҫелдән сыҡҡан дворянлы
СТОЛЕТИЕ с 1. (век) быуат; двадцатое столетие егерменсе быуат 2. (годовщина) йөҙ йыл, йөҙ йыллыҡ; отмечать столетие писателя яҙыусының йөҙ йыллығын билдәләү
СТОЛЕТНИЙ, -яя, -ее 1. йөҙ йыллыҡ; столетнее господство йөҙ йыллыҡ хакимлыҡ 2. йөҙ йәшлек, йөҙ йәшәгән, йөҙ йәшәр; столетний ста-
463
рец йөҙ йәшәр ҡарт; столетний дуб йөҙ йәшәгән имән 3. йөҙ йыллыҡ; столетний юбилей йөҙ йыллыҡ юбилей ♦ Столетняя война ист. Йөҙ йыллыҡ һуғыш
столетник м йөҙ йәшәр (сәнскеле бцлмә гөлө )
СТОЛИЦА ж баш ҡала
СТОЛИЧНЫЙ, -ая, -ое 1. баш ҡала ...ы, баш ҡалала ...ы; столичные улицы баш ҡала урамдары; столичный житель баш ҡалала йәшәүсе 2. баш ҡала ...ы, баш ҡалаға хас, баш ҡала кешеһенә хас; столичные моды баш ҡала модаһы
СТОЛКНОВЕНИЕ с 1. см. столкнуться 1, 2; 2. (конфликт, противоречие) ҡаршылашыу, ҡаршылыҡ тыуҙырыу 3. (стычка, схватка) бәрелеш, бәрелешеү; вооружённое столкновение ҡораллы бәрелеш
СТОЛКНУТЬ сов. кого-что 1. этеү, этеп ебәреү, этеп (төртөп) төшөрөү; столкнуть лодку в воду кәмәне һыуға этеп төшөрөү; столкнуть с лестницы баҫҡыстан төртөп төшөрөү 2. бәрҙереү, бәрелештереү; столкнуть лбами маңлайҙары менән бәрелештереү 3. перен. бәрелештереү; столкнуть интересы мәнфәғәттәрҙе бәрелештереү 4. с кем (заставить встретиться) осраштырыу, ҡара-ҡаршы килтереү, йөҙгә-йөҙ килтереү; столкнуть с врагом дошман менән йөҙгә-йөҙ килтереү 5. с чем; перен. дусар итеү; столкнуть с трудностями ҡыйынлыҡтарға дусар итеү
СТОЛКНУТЬСЯ сов. 1. (наткнуться друг на друга) бәрелешеү, бер-береңә бәрелеү; льдины столкнулись боҙҙар бәрелеште 2. перен. тура килмәү; столкнуться во взглядах на проблему проблемаға бәйле ҡараштарҙың тура килмәүе 3. с кем (көтмәгәндә) осрашыу, бәрелешеү; столкнуться со старым другом көтмәгәндә элекке дуҫ менән осрашыу 4. с чем; перен. (узнать, испытать) юлығыу, тура килеү, дусар булыу; столкнуться с трудностями ҡыйынлыҡтарға юлығыу
СТОЛКОВАТЬСЯ сов.; разг. уртаҡ тел табыу, килешеү; столковаться между собой үҙ-ара уртаҡ тел табыу
СТОЛКОВЫВАТЬСЯ несов. см. столковаться
СТОЛОВАТЬСЯ несов. ашау, ашап-эсеү, туҡланыу
СТОЛОВАЯ ж 1. (комната в квартире) аш бүлмәһе 2. (предприятие общепита) ашхана
СТОЛОВЫЙ, -ая, -ое 1. өҫтәл ...ы; столовая ножка өҫтәл аяғы 2. аш ...ы; столовая соль аш тоҙо; столовая ложка аш ҡалағы; столовый прибор аш һауыт-һабаһы 3. аш ...ы, ашай торған; столовая свёкла ашай торған сөгөлдөр
СТОЛОЧЬ сов. что; разг. төйөү, төйөп алыу; столочь соль тоҙ төйөү
СТОЛОЧЬСЯ сов .; разг. төйөлөү
СТОЛП м 1. уст. см. столб 2. перен. таяныс, терәк; столпы общества йәмғиәттең терәктәре
улаҡ, торба (һыу ағыу өсөн) 4. ағыҙылған һыуҙар; стоки промышленных предприятий сәнәғәт предприятиеларынан ағыҙылған һыуҙар
СТОКРАТ нареч.; книжн. йөҙ тапҡыр, йөҙ мәртәбә, йөҙләтә
стократный, -ая, -ое 1. (увеличенный в сто раз) йөҙ тапҡыр артыҡ, йөҙгә арттырып, йөҙләтә; в стократном размере йөҙ тапҡыр арттырылған күләмдә 2. (многократный) күп тапҡыр (мәртәбә) ҡабатланған
СТОЛ м 1. өҫтәл; круглый стол түңәрәк өҫтәл; обеденный стол аш өҫтәле; письменный стол яҙыу өҫтәле; ящик стола өҫтәл тартмаһы 2. табын, өҫтәл; собирать на стол өҫтәл әҙерләү; приглашать к столу өҫтәл янына саҡырыу 3. (вид еды, пищи) ашау, туҡланыу; вегетарианский стол итһеҙ ашау; мясной стол ит ашау 4. чего, какой өҫтәл, бүлек; адресный стол адрестар өҫтәле; стол находок табылған нәмәләр өҫтәле ♦ за круглым столом см. круглый; зелёный стол йәшелсә менән туҡланыу
СТОЛБ м; прям., перен. бағана; телеграфный столб телеграф бағанаһы; верстовой столб саҡрым бағанаһы; водяной столб һыу бағанаһы; столб пыли туҙан бағанаһы; дымовой столб төтөн бағанаһы ♦ пригвоздить к позорному столбу оятҡа ҡалдырыу; стоять столбом бағаналай ҡатып ҡалыу; позвоночный столб умыртҡа бағанаһы; дым столбом см. дым
СТОЛБЕНЕТЬ несов. бағаналай ҡатыу, ҡатып ҡалыу, бағана булып ҡатыу
СТОЛБЕЦ м бағана (гәзит, журнал битендә ); журнальный лист в два столбца ике бағаналы журнал бите
стОлбик м 1. уменьш. от столб 2. (стопка ) өйөм; столбик монет тимер аҡсалар өйөмө 3. (масса вещества, заключённая в длинную, узкую трубку) бағана; столбик ртути терегөмөш бағанаһы 4. см. столбец
СТОЛБНЯК м 1. тартышыу, ҡарыштырыу ауырыуы 2. разг. ҡатыу, һын (шаҡ) ҡатыу; на него нашёл столбняк уның һыны ҡатты
СТОЛБНЯЧНЫЙ, -ая, -ое тартышыу ...ы, ҡарыштырыу ...ы; столбнячная палочка тартышыу таяҡсаһы
СТОЛБОВОЙ I, -ая, -ое бағана ...ы; столбовая опора бағана терәге ♦ столбовая дорога уст. саҡрым бағаналы (оло) юл
СТОЛБОВОЙ II, -ая, -ое ист. атаҡлы (затлы) нәҫелдән (сыҡҡан), яҡшы тоҡомдан; столбовой дворянин атаҡлы нәҫелдән сыҡҡан дворянлы
СТОЛЕТИЕ с 1. (век) быуат; двадцатое столетие егерменсе быуат 2. (годовщина) йөҙ йыл, йөҙ йыллыҡ; отмечать столетие писателя яҙыусының йөҙ йыллығын билдәләү
СТОЛЕТНИЙ, -яя, -ее 1. йөҙ йыллыҡ; столетнее господство йөҙ йыллыҡ хакимлыҡ 2. йөҙ йәшлек, йөҙ йәшәгән, йөҙ йәшәр; столетний ста-
463
рец йөҙ йәшәр ҡарт; столетний дуб йөҙ йәшәгән имән 3. йөҙ йыллыҡ; столетний юбилей йөҙ йыллыҡ юбилей ♦ Столетняя война ист. Йөҙ йыллыҡ һуғыш
столетник м йөҙ йәшәр (сәнскеле бцлмә гөлө )
СТОЛИЦА ж баш ҡала
СТОЛИЧНЫЙ, -ая, -ое 1. баш ҡала ...ы, баш ҡалала ...ы; столичные улицы баш ҡала урамдары; столичный житель баш ҡалала йәшәүсе 2. баш ҡала ...ы, баш ҡалаға хас, баш ҡала кешеһенә хас; столичные моды баш ҡала модаһы
СТОЛКНОВЕНИЕ с 1. см. столкнуться 1, 2; 2. (конфликт, противоречие) ҡаршылашыу, ҡаршылыҡ тыуҙырыу 3. (стычка, схватка) бәрелеш, бәрелешеү; вооружённое столкновение ҡораллы бәрелеш
СТОЛКНУТЬ сов. кого-что 1. этеү, этеп ебәреү, этеп (төртөп) төшөрөү; столкнуть лодку в воду кәмәне һыуға этеп төшөрөү; столкнуть с лестницы баҫҡыстан төртөп төшөрөү 2. бәрҙереү, бәрелештереү; столкнуть лбами маңлайҙары менән бәрелештереү 3. перен. бәрелештереү; столкнуть интересы мәнфәғәттәрҙе бәрелештереү 4. с кем (заставить встретиться) осраштырыу, ҡара-ҡаршы килтереү, йөҙгә-йөҙ килтереү; столкнуть с врагом дошман менән йөҙгә-йөҙ килтереү 5. с чем; перен. дусар итеү; столкнуть с трудностями ҡыйынлыҡтарға дусар итеү
СТОЛКНУТЬСЯ сов. 1. (наткнуться друг на друга) бәрелешеү, бер-береңә бәрелеү; льдины столкнулись боҙҙар бәрелеште 2. перен. тура килмәү; столкнуться во взглядах на проблему проблемаға бәйле ҡараштарҙың тура килмәүе 3. с кем (көтмәгәндә) осрашыу, бәрелешеү; столкнуться со старым другом көтмәгәндә элекке дуҫ менән осрашыу 4. с чем; перен. (узнать, испытать) юлығыу, тура килеү, дусар булыу; столкнуться с трудностями ҡыйынлыҡтарға юлығыу
СТОЛКОВАТЬСЯ сов.; разг. уртаҡ тел табыу, килешеү; столковаться между собой үҙ-ара уртаҡ тел табыу
СТОЛКОВЫВАТЬСЯ несов. см. столковаться
СТОЛОВАТЬСЯ несов. ашау, ашап-эсеү, туҡланыу
СТОЛОВАЯ ж 1. (комната в квартире) аш бүлмәһе 2. (предприятие общепита) ашхана
СТОЛОВЫЙ, -ая, -ое 1. өҫтәл ...ы; столовая ножка өҫтәл аяғы 2. аш ...ы; столовая соль аш тоҙо; столовая ложка аш ҡалағы; столовый прибор аш һауыт-һабаһы 3. аш ...ы, ашай торған; столовая свёкла ашай торған сөгөлдөр
СТОЛОЧЬ сов. что; разг. төйөү, төйөп алыу; столочь соль тоҙ төйөү
СТОЛОЧЬСЯ сов .; разг. төйөлөү
СТОЛП м 1. уст. см. столб 2. перен. таяныс, терәк; столпы общества йәмғиәттең терәктәре