Урыҫса-башҡортса һүҙлек, З. Ғ. Ураҡсин редакцияһында. II том. 464 бит
Һүҙлектәр буйынса эҙләү
СТОЛПИТЬСЯ
СТОЛПИТЬСЯ сов. йыйылыу, йыйылышыу, өйөлөшөү
СТОЛПОТВОРЕНИЕ с; разг. сиктән тыш шау-шыу, мәхшәр, ҡиәмәт
СТОЛЬ нареч. шул тиклем, ул тиклем (ҡәҙәр, хәтле); это не столь уж нужно был ул хәтле үк кәрәк түгел
СТОЛЬКО мест. и нареч. шул тиклем (саҡлы, ҡәҙәр, хәтле), был тиклем (саҡлы, ҡәҙәр, хәтле); где ты был столько времени? һин шул тиклем ваҡыт ҡайҙа булдың?; столько много! шул тиклем күп!
СТОЛЬНЫЙ, -ая, -ое уст. баш ҡала ...ы
СТОЛЯР м ағас эше оҫтаһы, балта оҫтаһы
СТОЛЯРНИЧАТЬ несов.; разг. ағас эше менән шөғөлләнеү
СТОЛЯРНЫЙ, -ая, -ое ағас, ағастан эшләнгән; столярные изделия ағас әйберҙәр, ағастан эшләнгән әйберҙәр ♦ столярный клей ағас елеме
СТОМАТИТ м; мед. ауыҙ шешеү, ауыҙ иҙелеү
СТОМАТОЛОГ м стоматолог (стоматология белгесе); работать стоматологом стоматолог булып эшләү
СТОМАТОЛОГИЧЕСКИЙ, -ая, -ое стоматология ...ы, стоматологик; стоматологический кабинет стоматология кабинеты
СТОМАТОЛОГИЯ ж стоматология (медицинаның ауыҙ эсендәге ауырыуҙарҙы, яңаҡты, тештәрҙе өйрәнец һәм дауалау бцлеге)
СТОН м 1. ыңғырашыу, ыңғыраш, ыңғырашыу тауышы 2. перен. (жалоба, сетование) зар, зарланыу ♦ стон стоит: 1) туҡтауһыҙ илау, ыңғырашыу, зарланыу; 2) (о шуме, гуле) шау-шыу, геүләү
СТОНАТЬ несов. 1. ыңғырашыу; стонать от боли ауыртыуҙан ыңғырашыу 2. перен., разг. зарланыу; стонать от горя ҡайғынан зарланыу 3. перен. (страдать) яфаланыу, иҙелеү ♦ стоном стонать: 1) бик ныҡ, оҙаҡ ыңғырашыу; 2) үтә ныҡ зарланыу; 3) оҙаҡ яфа сигеү, ыҙа сигеү
СТОП межд. 1. (команда) туҡта, туҡтат, туҡтатырға 2. в знач. сказ.; разг. туҡтаны, туҡтанылар; едем и вдруг — стоп китеп барабыҙ һәм ҡапыл туҡтаныҡ 3. в знач. сущ. стоп м нескл. туҡтатыу; сигнал стоп туҡтатыу сигналы
СТОПА I ж 1. (нижняя часть ноги) табан, кәтмән 2. обычно мн. стопы; трад. -поэт., книжн. (ноги) аяҡ ♦ идти по стопам чьим-л. кемдеңдер юлынан барыу, үрнәк алыу
СТОПА II ж; лит. стопа (ритмик быуын)
СТОПА III ж 1. бер өйөм, бер ҡосаҡ; стопа книг бер өйөм китап 2. стопа, мең табаҡ (ҡағыҙ иҫәпләц берәмеге)
СТОПКА I ж см. стопа III
СТОПКА II ж стопка (бәләкәй генә стакан)
СТОП-КРАН м стоп-кран; нажать на стоп-кран стоп-кранға баҫыу
стОпор м стопор (механизмды туҡтатыу өсөн яйланма)
СТОПОРИТЬ несов. что и без доп. туҡтатыу; стопорить машину машинаны туҡтатыу
СТОПОРИТЬСЯ несов. 1. (останавливаться — о машине) туҡтау 2. перен., разг. (замедляться в развитии) әкренәйеү, тотҡарланыу 3. страд. от стопорить
СТОПОРНЫЙ, -ая, -ое (машинаны) туҡтатыу ...ы; стопорный кран туҡтатыу краны
СТОПРОЦЕНТНЫЙ, -ая, -ое 1. йөҙ процентлы; стопроцентный соляной раствор йөҙ процентлы тоҙ иретмәһе 2. йөҙ процент(ҡа); стопроцентное выполнение плана планды йөҙ процентҡа үтәү 3. разг. ысын (мәғәнәһендә), ысын-ысындан; стопроцентный иностранец ысын мәғәнәһендәге сит ил кешеһе
СТОПТАТЬ сов. 1. (обувь) тапап бөтөрөү, ҡыйыш баҫып боҙоу, ҡыйшайта баҫыу 2. разг. (вытоптать) тапау, әрәм итеү
СТОПТАТЬСЯ сов. тапалыу, ҡыйыш баҫылып боҙолоу (аяҡ кейеме тураһында)
СТОПУДОВЫЙ, -ая, -ое йөҙ ботлоҡ (ауырлыҡ) СТОРГОВАТЬСЯ сов. һатыулашыу, һатыулашып килешеү
СТОРИЦЕЙ и СТОРИЦЕЮ нареч.; уст., книжн. (в сочетании с глаголами “ дать ”, “ воздать ”, “получить” и т.д.) күпләтә, күп мәртәбә арттырып, йөҙ тапҡыр арттырып, йөҙләтә; земля воздала сторицею ер йөҙләтә арттырып ҡайтарҙы
СТОРОЖ м и разг. СТОРОЖИХА ж ҡарауылсы, һаҡсы
СТОРОЖЕВИК м; разг. һаҡсы (ҡарауылсы) катер
СТОРОЖЕВОЙ, -ая, -ое 1. ҡарауыл ...ы; сторожевая вышка ҡарауыл вышкаһы 2. в знач. сущ. сторожевой м ҡарауылсы, һаҡсы; менять сторожевых ҡарауылсыларҙы алыштырыу
СТОРОЖИТЬ несов. кого-что ҡарауыллау, һаҡлау
СТОРОЖКА ж ҡарауыл өйө (аласығы)
СТОРОНА ж 1. яҡ, тараф, йүнәлеш; в сторону леса урман яғына; подветренная сторона ышыҡ яҡ; противоположные стороны ҡаршы яҡтар; со всех сторон төрлө тарафтан 2. сит, ян-яҡ; посмотреть в сторону ситкә ҡарау; по сторонам дороги юлдың ян-яғына 3. разг. яҡ, юл, ил; родная сторона тыуған яҡ; чужая сторона сит яҡ 4. яҡ, ян; скалистая сторона берега ярҙың ҡаялы яғы 5. мат. яҡ, ҡыр; стороны многоугольника күпмөйөштөң ҡырҙары 6. прил. яҡ, сифат; художественная сторона рассказа хикәйәнең художество яғы 7. мн. стороны яҡтар; договаривающиеся стороны килешеүсе яҡтар; прения сторон в суде судта яҡтарҙың һүҙе ♦ быть на стороне чьей берәйһе яҡлы булыу; стоять в стороне от кого-чего-л.: 1) (кешеләрҙән) ситтә тороу; 2) (кешеләр менән) аралашмау, айырымланыу; со стороны яғынан, тарафынан; с одной стороны ..., с другой стороны в знач. вводн. сл.
464
СТОЛПИТЬСЯ сов. йыйылыу, йыйылышыу, өйөлөшөү
СТОЛПОТВОРЕНИЕ с; разг. сиктән тыш шау-шыу, мәхшәр, ҡиәмәт
СТОЛЬ нареч. шул тиклем, ул тиклем (ҡәҙәр, хәтле); это не столь уж нужно был ул хәтле үк кәрәк түгел
СТОЛЬКО мест. и нареч. шул тиклем (саҡлы, ҡәҙәр, хәтле), был тиклем (саҡлы, ҡәҙәр, хәтле); где ты был столько времени? һин шул тиклем ваҡыт ҡайҙа булдың?; столько много! шул тиклем күп!
СТОЛЬНЫЙ, -ая, -ое уст. баш ҡала ...ы
СТОЛЯР м ағас эше оҫтаһы, балта оҫтаһы
СТОЛЯРНИЧАТЬ несов.; разг. ағас эше менән шөғөлләнеү
СТОЛЯРНЫЙ, -ая, -ое ағас, ағастан эшләнгән; столярные изделия ағас әйберҙәр, ағастан эшләнгән әйберҙәр ♦ столярный клей ағас елеме
СТОМАТИТ м; мед. ауыҙ шешеү, ауыҙ иҙелеү
СТОМАТОЛОГ м стоматолог (стоматология белгесе); работать стоматологом стоматолог булып эшләү
СТОМАТОЛОГИЧЕСКИЙ, -ая, -ое стоматология ...ы, стоматологик; стоматологический кабинет стоматология кабинеты
СТОМАТОЛОГИЯ ж стоматология (медицинаның ауыҙ эсендәге ауырыуҙарҙы, яңаҡты, тештәрҙе өйрәнец һәм дауалау бцлеге)
СТОН м 1. ыңғырашыу, ыңғыраш, ыңғырашыу тауышы 2. перен. (жалоба, сетование) зар, зарланыу ♦ стон стоит: 1) туҡтауһыҙ илау, ыңғырашыу, зарланыу; 2) (о шуме, гуле) шау-шыу, геүләү
СТОНАТЬ несов. 1. ыңғырашыу; стонать от боли ауыртыуҙан ыңғырашыу 2. перен., разг. зарланыу; стонать от горя ҡайғынан зарланыу 3. перен. (страдать) яфаланыу, иҙелеү ♦ стоном стонать: 1) бик ныҡ, оҙаҡ ыңғырашыу; 2) үтә ныҡ зарланыу; 3) оҙаҡ яфа сигеү, ыҙа сигеү
СТОП межд. 1. (команда) туҡта, туҡтат, туҡтатырға 2. в знач. сказ.; разг. туҡтаны, туҡтанылар; едем и вдруг — стоп китеп барабыҙ һәм ҡапыл туҡтаныҡ 3. в знач. сущ. стоп м нескл. туҡтатыу; сигнал стоп туҡтатыу сигналы
СТОПА I ж 1. (нижняя часть ноги) табан, кәтмән 2. обычно мн. стопы; трад. -поэт., книжн. (ноги) аяҡ ♦ идти по стопам чьим-л. кемдеңдер юлынан барыу, үрнәк алыу
СТОПА II ж; лит. стопа (ритмик быуын)
СТОПА III ж 1. бер өйөм, бер ҡосаҡ; стопа книг бер өйөм китап 2. стопа, мең табаҡ (ҡағыҙ иҫәпләц берәмеге)
СТОПКА I ж см. стопа III
СТОПКА II ж стопка (бәләкәй генә стакан)
СТОП-КРАН м стоп-кран; нажать на стоп-кран стоп-кранға баҫыу
стОпор м стопор (механизмды туҡтатыу өсөн яйланма)
СТОПОРИТЬ несов. что и без доп. туҡтатыу; стопорить машину машинаны туҡтатыу
СТОПОРИТЬСЯ несов. 1. (останавливаться — о машине) туҡтау 2. перен., разг. (замедляться в развитии) әкренәйеү, тотҡарланыу 3. страд. от стопорить
СТОПОРНЫЙ, -ая, -ое (машинаны) туҡтатыу ...ы; стопорный кран туҡтатыу краны
СТОПРОЦЕНТНЫЙ, -ая, -ое 1. йөҙ процентлы; стопроцентный соляной раствор йөҙ процентлы тоҙ иретмәһе 2. йөҙ процент(ҡа); стопроцентное выполнение плана планды йөҙ процентҡа үтәү 3. разг. ысын (мәғәнәһендә), ысын-ысындан; стопроцентный иностранец ысын мәғәнәһендәге сит ил кешеһе
СТОПТАТЬ сов. 1. (обувь) тапап бөтөрөү, ҡыйыш баҫып боҙоу, ҡыйшайта баҫыу 2. разг. (вытоптать) тапау, әрәм итеү
СТОПТАТЬСЯ сов. тапалыу, ҡыйыш баҫылып боҙолоу (аяҡ кейеме тураһында)
СТОПУДОВЫЙ, -ая, -ое йөҙ ботлоҡ (ауырлыҡ) СТОРГОВАТЬСЯ сов. һатыулашыу, һатыулашып килешеү
СТОРИЦЕЙ и СТОРИЦЕЮ нареч.; уст., книжн. (в сочетании с глаголами “ дать ”, “ воздать ”, “получить” и т.д.) күпләтә, күп мәртәбә арттырып, йөҙ тапҡыр арттырып, йөҙләтә; земля воздала сторицею ер йөҙләтә арттырып ҡайтарҙы
СТОРОЖ м и разг. СТОРОЖИХА ж ҡарауылсы, һаҡсы
СТОРОЖЕВИК м; разг. һаҡсы (ҡарауылсы) катер
СТОРОЖЕВОЙ, -ая, -ое 1. ҡарауыл ...ы; сторожевая вышка ҡарауыл вышкаһы 2. в знач. сущ. сторожевой м ҡарауылсы, һаҡсы; менять сторожевых ҡарауылсыларҙы алыштырыу
СТОРОЖИТЬ несов. кого-что ҡарауыллау, һаҡлау
СТОРОЖКА ж ҡарауыл өйө (аласығы)
СТОРОНА ж 1. яҡ, тараф, йүнәлеш; в сторону леса урман яғына; подветренная сторона ышыҡ яҡ; противоположные стороны ҡаршы яҡтар; со всех сторон төрлө тарафтан 2. сит, ян-яҡ; посмотреть в сторону ситкә ҡарау; по сторонам дороги юлдың ян-яғына 3. разг. яҡ, юл, ил; родная сторона тыуған яҡ; чужая сторона сит яҡ 4. яҡ, ян; скалистая сторона берега ярҙың ҡаялы яғы 5. мат. яҡ, ҡыр; стороны многоугольника күпмөйөштөң ҡырҙары 6. прил. яҡ, сифат; художественная сторона рассказа хикәйәнең художество яғы 7. мн. стороны яҡтар; договаривающиеся стороны килешеүсе яҡтар; прения сторон в суде судта яҡтарҙың һүҙе ♦ быть на стороне чьей берәйһе яҡлы булыу; стоять в стороне от кого-чего-л.: 1) (кешеләрҙән) ситтә тороу; 2) (кешеләр менән) аралашмау, айырымланыу; со стороны яғынан, тарафынан; с одной стороны ..., с другой стороны в знач. вводн. сл.
464